Læknablaðið - 15.09.1997, Blaðsíða 43

LÆKNABLAÐIÐ 1997; 83
583
Fig.l. Number of mdividuals and number of Iransports by ambulance per year.
tímabilinu hefur að meðaltali verið 610. íbúum
hefur heldur fækkað undanfarin ár (11). Hér-
aðið er nijög dreifbýlt enda víðfeðmasta sveit-
arfélag íslands. Þéttbýliskjarni er á Kirkjubæj-
arklaustri. Þar búa um 150 manns sem hafa
lifibrauð sitt af þjónustugreinum. Landbúnað-
ur er aðalatvinnuvegur og hefur þar sem ann-
ars staðar í landinu liðið fyrir samdrátt undan-
farinna ára. Ferðaþjónusta er vaxandi atvinnu-
grein enda hefur héraðið upp á mikla og
fjölbreytilega náttúrufegurð að bjóða. Hlut-
fallslegur fjöldi aldraðra, það er 65 ára og eldri,
er rnikill eða tæp 20% íbúa og mun ekki meiri í
nokkru öðru sveitarfélagi hér á landi (11). A
Kirkjubæjarklaustri hefur verið læknissetur frá
1950. Þar er H-1 heilsugæslustöð sem tekin var
í notkun 1979. Auk læknis situr hjúkrunarfræð-
ingur í heilli stöðu og ljósmóðir og ritari í hluta-
stöðum. Langt er til sjúkrahúsa, til Selfoss eru
um 200 kílómetrar og 250 til Reykjavíkur.
Frá 1987 hefur verið í gildi samningur milli
heilsugæslustöðvarinnar og björgunarsveitar-
innar Kyndils á Kirkjubæjarklaustri um sjúkra-
flutninga. Samkvæmt honum er björgunar-
sveitin fyrir hönd heilsugæslustöðvarinnar
rekstraraðili sjúkraflutninga í héraðinu. Þann
tíma hefur björgunarsveitin haft yfir að ráða
sjúkrabifreið sem búin er öllum nauðsynlegum
áhöldum og viðurkennd af Sjúkraflutninga-
ráði. Þrír menn úr björgunarsveitinni hafa sótt
námskeið fyrir sjúkraflutningamenn sem hald-
in hafa verið á vegum
Rauða krossins og
Borgarspítalans í
Reykjavík og hlotið
full réttindi sjúkra-
flutningamanna. Einn
þeirra hefur verið
meira og minna á bak-
vakt sem sjálfboðaliði
þetta tímabil og tekið
þátt í flestum sjúkra-
flutningunum. Björg-
unarsveitin fær greitt
frá Tryggingastofnun
ríkisins fyrir hvern
sjúkraflutning sam-
kvæmt ákveðnu kíló-
metragjaldi.
Hér verður litið yfir
tímabilið 1990-1996
og athugaðir sjúkra-
flutningar á vegum
Heilsugæslustöðvarinnar á Kirkjubæjar-
klaustri umrætt tímabil. Stuðst er við gögn
flutningsaðila og heilsugæslustöðvarinnar, en
frá árinu 1991 hafa samskipti á heilsugæslu-
stöðinni verið tölvuskráð samkvæmt svo-
nefndu Egilsstaðakerfi. Öll skráning hefur
verið á fárra höndum þannig að auðvelt hefur
verið að rekja sig til baka til athugana. Sami
læknir og sami sjúkraflutningamaður hafa tek-
ið þátt í flestum sjúkraflutningunum og jafn-
framt séð um skráningu.
Niðurstöður
A tímabilinu 1990-1996 var fjöldi sjúkra-
flutninga 215, það er að meðaltali 31 á ári eða
51 á hverja 1000 íbúa á ári. Tvö síðustu ár
tímabilsins voru áberandi færri flutningar sam-
anborið við árin á undan (mynd 1). Oftast var
um að ræða flutninga langar leiðir en meðal-
vegalengd þeirra var rúmlega 260 km með að
meðaltali tæplega þriggja stunda flutnings-
tíma.
Langflestir flutninganna voru með sjúkrabfl.
Aðeins í 10 tilvikum á sjö ára tímabili var notast
við flug. Flogið var í flestum tilfellum með
þyrlu. I 26 skipti var sjúkrabíllinn notaður til
að flytja lækni í vitjun án þess að sjúkraflutn-
ingur fylgdi í kjölfarið og í átta skipti var komið
að sjúklingi látnum. Enginn sjúklingur lést
meðan á flutningi stóð.
Kynjaskipting fluttra reyndist ójöfn, þar sem