Læknablaðið - 15.09.1997, Síða 57

LÆKNABLAÐIÐ 1997; 83
593
Viðar Hjartarson
Ferliverk á spítala komin til að vera
í síðasta tölublaði Læknablaðsins (Læknablaðið 1997; 83:
516-7) birtist meðfylgjandi viðtal við Viðar Hjartarson svæf-
ingalækni. Vegna niistaka í prentsmiðju varð hluti viðtalsins
illlæsilegur. Viðtalið er því endurbirt. Verði til þess vitnað skal
það gert úr þessari endurbirtingu.
Meðal lækna sem unnið hafa
eftir ferliverkakerfi er Viðar
Hjartarson svæfingalæknir sem
starfaði lengstum á Landakots-
spítala en fluttist yfir á Sjúkrahús
Reykjavíkur þegar spítalarnir
voru sameinaðir og er nú yfir-
læknir dagdeildar sjúkrahússins.
Viðar er vanastur því að starfa
eftir samningum um ferliverk
eins og kerflð var á Landakoti en
eins og aðrir læknar á fyrrum
Borgarspítala er Viðar nú á fast-
launakerfi en fær auk þess greitt
fyrir ferliverk. Hann féllst á að
ræða þessi mál vítt og breitt við
Læknablaðið og er fyrst spurður
hvaða kosti megi einkum sjá við
ferliverk:
- Kostir ferliverkakerfisins
eru meðal annarra þeir að með
því er komið til móts við þá
sjúklinga sem kjósa að eiga sem
minnsta viðdvöl inni á spítala og
vilja fara heim sem fyrst að lok-
inni aðgerð. Á þetta ekki síst
við um börnin. Yfirleitt er meiri
sveigjanleiki í innköllunum á
dagdeild miðað við almennar
legudeildir sem auðvitað eru
bundnar af því hvenær sjúkling-
ar útskrifast og rúm losna en
bráðaþjónustan setur þar oft
strik í reikninginn. Þá má nefna
minni hættu á spítalasýkingum
og síðast en ekki síst er kostnað-
urinn langtum minni við að-
gerðirnar borið saman við inni-
liggjandi sjúklinga sem gangast
undir sambærilegar aðgerðir.
- Með öflugri ferliverkastarf-
semi á spítölum á Vesturlönd-
um síðasta áratuginn hefur víða
reynst kleift að fækka legurúm-
um um allt að því helming. í
Bandaríkjunum eru nú 50-60%
aðgerða unnar sem ferliverk og
svipað er að gerast í ýmsum
Evrópulöndum. I apríl síðast-
liðnum sótti ég alþjóðaráð-
stefnu um ferliverk (One day
surgery) í London þar sem voru
1.100 þátttakendur frá öllum
heimshornum og þar velktust
menn ekki í vafa um ágæti starf-
seminnar og nauðsynjar þess að
efla hana enn meir. Fyrr en
seinna nær þessi þróun hingað
til lands og slagorð gegn ferli-
verkum á spítölum eru hrein-
asta tímaskekkja enda ekki
byggð á faglegum rökum heldur
tímabundnum ágreiningi um
greiðslufyrirkomulag.
Kjaramálin tefja þróun
En hvernig sér Viðar fyrir sér
fyrirkomulag ferliverkastarfsemi
á dagdeild spítala?
- Hjá okkur á Sjúkrahúsi
Reykjavíkur er 18 rúma dagdeild
sem sinnir skurðsjúklingum og
krabbameinssjúklingum sem
koma í lyfjameðferð og blóðgjöf,
auk þess sem þar eru gerðar ýms-
ar þvagfærarannsóknir svo og
maga- og ristilspeglanir. Pví er
ekki að leyna að handlækningar
hafa átt erfitt uppdráttar undan-
farið sem rekja má til skorts á
skurðstofum annars vegar og
óánægju með greiðslutilhögun
hins vegar. Allt ber sem sagt að
sama brunni, kjaramálin tefja
fyrir eðlilegri þróun á þessu
sviði.
- Skoðun mín er sú að reka eigi
handlækningadagdeild sem sér-
staka rekstrarlega einingu innan
spítalans og deildin hafi eigin
skurðstofur til afnota og geti
þannig skipulagt aðgerðir með
góðum fyrirvara og tryggt að
sjúklingarnir komist að á upp-
gefnum tíma en þurfi ekki að
víkja á síðustu stundu fyrir
bráðaaðgerð eða öðru óvæntu
annríki við inniliggjandi sjúk-
Iinga. Petta er að mínu viti
grundvallaratriði fyrir árangurs-
ríkri starfsemi. Dagdeild má ekki
verða hornreka innan spítala, til
þess hefur hún alltof miklu hlut-
verki að gegna.
- Otrúlegar tækniframfarir
hafa orðið síðustu árin í skurð-
lækningum sem leitt hafa til þess
erlendis að ferliverkin sem gerð
eru, verða sífellt viðameiri og
flóknari. Má gera ráð fyrir að
þróunin verði í svipaða átt hér á
landi og er þá ómetanlegt að hafa
spítalann sem bakhjarl komi eitt-
hvað upp á sem kallar á innlögn
sjúklings að aðgerð lokinni. Þrátt
fyrir mótlæti nú eru ferliverk á
spítölum komin til að vera og
sennilega verður þar mesti vaxt-
arbroddurinn í sjúkrahúsrekstri
á næstu árum, haldi menn rétt á
spilunum.
Á þá að leggja niður aðgerðir á
skurðstofum úti í bæ?
- Nei alls ekki, það teldi ég
bæði óskynsamlegt og óraunhæft
enda löng og góð reynsla af
þeim. En aftur á móti má gera
ráð fyrir skarpari verkaskiptingu
þarna á milli, þannig að dag-
deildir tækju að sér öll stærri verk
og þau sem krefjast dýrs tækja-
búnaðar en hin yrðu gerð úti í
bæ. Miðað við þá þróun sem nú
örlar á hér á Islandi að litlum
einkastofum fjölgar, þá skyldi
maður ætla að smæð þeirra setji
starfseminni töluverðar skorður,
bæði í húsnæði og nýtingu á dýr-
um tækjum. Neytendur eða