Læknablaðið - 15.09.1997, Blaðsíða 10

554
LÆKNABLAÐIÐ 1997; 83
verða eftirsóknarverðari en önnur fagleg
áhugamál, af því sprettur áðurnefndur aka-
demískur andi.
Ýmsir fleiri þættir koma til álita og auðvitað
eru þarfir og áherslur mismunandi eftir sér-
greinum. Ljóst er þó að við þurfum að treysta
meira á okkur sjálf í nánustu framtíð og þeir
tímar eru að líða, að við getum treyst öðrum
þjóðum eingöngu fyrir sérmenntum lækna.
Við höfum hins vegar allar forsendur til að
gera vel sjálf að því marki sem okkur hentar.
Meira að segja er ekki fráleitt að halda fram að
við getum komið upp besta framhaldsnámi á
Norðurlöndum í stærstu sérgreinum. Slíkt ger-
ist hins vegar ekki af sjálfu sér, til þess þarf
áhuga og þátttöku allra lækna.
Sigurður Guömundsson
Ritstjórnargrein
Sláum vörð um málfrelsið
Læknablaðið vekur athygli á málfrelsinu
sem einum af hornsteinum mannréttinda. I
nágrannalöndum okkar, Danmörku, Noregi
og Svíþjóð eru nýleg dæmi um að vinnuveit-
endur lækna eða yfirvöld hafi reynt að hefta
tjáningarfrelsi lækna sem af ýmsum ástæðum
hafa gagnrýnt sparnað í heilbrigðiskerfinu og
afleiðingar takmarkaðra fjárveitinga til heilsu-
gæslu og umönnunar sjúklinga og aldraðra. Þó
að dæmin séu ljós erlendis um að reynt hafi
verið að þagga niður í læknum sem blöskrað
hafi niðurskurðurinn gætu tilvikin verið fleiri
en þau sem komast í hámæli. Hvernig er þess-
um málum háttað hér á landi?
Þetta mál kom til umræðu á fundi ritstjórna
norrænu læknablaðanna sem haldinn var í
Kaupmannahöfn í júní síðastliðnum. Lyktir
þeirrar umræðu urðu að ritstjórarnir voru sam-
mála um að birta eftirfarandi til varnar mál-
frelsi lækna:
„Lœkni sem tekur eftir aðstœðum, sem hann
telur lœknisfrœðilega óverjandi, ber að láta í
Ijósi skoðun sína um þetta með þvi að taka
þátt í opinberri umrœðu um málið.
Pátttaka lcekna í opinberri umræðu skal eiga sér
stað í Ijósi almennrar ábyrgðar um málfrelsi.
Petta málfrelsi má ekki takmarka þannig að
beitt verði skerðingum eða refsingum af
hálfu opinberra yfirvalda eða við stöðuráðn-
ingar.
Norrœnu læknablöðin vilja eins og hœgt er
stuðla að því að tryggja lœknum tjáningar-
ábyrgð og málfrelsi með því að œtla þeim
sérstakt rými í blöðunum. “
Að sjálfsögðu eru gerðar kröfur um fram-
setningu og sannleiksgildi mála sem flutt eru á
opinberum vettvangi. Þegar læknar tjá sig um
heilbrigðismál í fjölmiðlum þarf að gæta þess
að almenningur hefur ekki þá sérþekkingu sem
læknar hafa á heilbrigðiskerfinu eða sjúkdóm-
um en það kallar á nákvæmni og alúð í fram-
setningu. Til þess að koma í veg fyrir misskiln-
ing getur læknir þurft að taka fram að hann sé
að tjá eigin skoðun á málum en sé til dæmis
ekki talsmaður sjúkrahúss eða heilbrigðis-
stofnunar sem hann vinnur við. Stíll og rithátt-
ur lækna er ýmiss konar, stundum bókstaflegur
en annað veifið í ádeiluformi og dæmi eigum
við hér á landi um að sumum þyki kímni eða
kaldhæðni ótilhlýðileg.
Ritstjórar norrænu læknablaðanna vilja
leggja málfrelsinu lið með því að ráðstafa rými
fyrir greinar og bréf lækna. Slíkt kemur engan
veginn í stað umfjöllunar í fjölmiðlum sem hafa
stærri útbreiðslu svo sem dagblöðum og ljós-
vakamiðlum. Læknisfræðileg sjónarmið eru
nauðsynleg forsenda heilbrigðispólitískrar um-
ræðu.
Vilhjálmur Rafnsson