Læknablaðið - 15.09.1997, Síða 9

LÆKNABLAÐIÐ 1997; 83
553
af fjármunum til menntamála og læknadeild er
ekki aflögufær, enda rekin fyrir aðeins um 150
milljónir króna á ári eða um 500.000 krónur á
hvern stúdent. Það mun vera um helmingi
lægri upphæð en kostnaður við flesta lækna-
skóla á Vesturlöndum. Þessu þarf að breyta ef
framhaldsmenntun lækna á að eiga sér framtíð
hérlendis.
Hinn vandinn er innra vandamál lækna.
Læknar eru oftast boðnir og búnir að taka þátt
í skipulögðum fundum og námskeiðum og
flytja þar erindi og gera það venjulega mjög
vel. Hins vegar vantar mikið á að okkur hafi
tekist að búa til akademískt andrúmsloft inni á
sjúkrastofnunum, hliðstætt því sem flest okkar
hafa líklega alist upp við á námsstofnunum
erlendis, þar sem kennsla er órjúfanlegur hluti
af hinu daglega starfi og öfugt, vinnan sífelldur
hluti kennslunnar. Þar er leitast við að nýta öll
vandamál sjúklinga til kennslu, við rúmstokk,
á skurðstofu, á bráðamóttöku og svo framveg-
is. Ljóst er að við slíka nálgun vandamála
hagnast sjúklingurinn líklega mest, vandi hans
er krufinn til mergjar.
Hérlendis er alltof lítið um þetta, of fáir
nenna þessu í önn dagsins og telja það jafnvel
ekki hlutverk sitt. Unglæknar bera hér líka
sök, þeir eru oft á tíðum ekki nógu virkir í leit
sinni að þekkingu, gleyma því að í þessum
efnum gengur umferðin í báðar áttir. Fátt
kveikir jafnmikið í eldri lækni og spurull stúd-
ent eða unglæknir. Akademískt kennsluum-
hverfi verður hins vegar aldrei byggt upp af
nokkrum nytsömum sakleysingjum, heldur er
það hlutverk allra lækna, hvar sem þeir starfa.
Hver eru brýnustu áhersluatriði
næstu ára?
1. Ljóst er að lífsnauðsyn er að mennta ís-
lenska lækna áfram erlendis, að minnsta kosti
að hluta. í ljósi fyrrnefndra frétta um skertan
aðgang lækna að sjúkrastofnunum erlendis
verðum við að leita samninga við valdar stofn-
anir beggja vegna Atlantshafsins og munura
þar vonandi bæði njóta smæðarinnar og þess
að íslenskir læknar hafa víðast hvar getið sér
gott orð fyrir elju, dugnað og áhuga. Þegar
hefur verið rætt nokkrum sinnum við banda-
ríska sendiráðið um þessi mál og einnig við
kennslustjóra spítala þar í landi. Þetta verður
þó að gera skipulega og leita viðar fanga. Ljóst
er að utanríkisráðuneyti, menntamálaráðu-
neyti, heilbrigðisráðuneyti og landlæknir þurfa
að koma að þessu máli sem fyrst.
2. Hlúa verður að framhaldsnámi hérlendis
og veita til þess fé og meiri mannafla. Ljúka
þarf skipulagi þess og marklýsingu. Gera þarf
ráð fyrir að mennta menn lengur hér, en þá
þarf námið að halda vatni. Eigi að semja við
erlendar stofnanir um að héðan komi viss hóp-
ur lækna árlega í miðju framhaldsnáms verðum
við að geta sagt hve mikið fólk héðan eigi að
kunna á ýmsum stigum, eftir eitt ár, eftir tvö ár
og svo framvegis.
3. Námi hér verður að Ijúka á tiltekinn hátt,
það verður að veita einhver réttindi, þó ekki
væri nema aðgang að efra stigi framhaldsnáms
við menntastofnanir annars staðar eins og áður
sagði. Ef til vill þurfum við að íhuga einhvers
konar sérfræðipróf sem þarf helst að vera al-
þjóðlegt eða hafa alþjóðlega skírskotun. Vax-
andi áhugi er fyrir sérfræðiprófum af einhverju
tagi innan Evrópusambandsins. Þegar er beitt
slíku þjálfunarprófi í lyflækningum hérlendis,
en það er fengið frá Bandaríkjunum og fæst
þannig viðmiðun íslenskra námslækna við þar-
lenda kollega.
4. Vaxandi samvinna spítala og heilsugæslu-
stöðva hér er nauðsynleg. í hverri grein ætti
ekki að vera nema ein námslína (program), en
unglæknar færðu sig milli stofnana. Þessu er
unnt að koma á strax, án tillits til áforma um
samvinnu eða samruna sjúkrahúsa að öðru
leyti. Þegar hafa farið fram óformlegar viðræð-
ur um þetta. Engin ástæða er að hafa margar
námslínur hjá 270 þúsund manna þjóð, nógu
slæm er smæðin samt í þessum efnum.
5. Auka þarf tengsl heilbrigðistofnana, eink-
um stóru sjúkrahúsanna og tiltekinna heilsu-
gæslustöðva, við læknadeild. Ýmsar leiðir eru
færar til þess og hef ég átt þess kost ásamt með
fleirum að koma ýmsum hugmyndum á fram-
færi í þeim efnum, verða þær ekki endurteknar
hér. Þó má nefna ótvírætt gildi þess að fjölga
akademískum stöðum við þessar stofnanir.
Þær yrðu klínískar kennarastöður þar sem
meginkrafa yrði lögð á kennsluvirkni í starfi,
gagnstætt öðrum (núverandi) stöðum þar sem
megináhersla á að vera bæði á rannsóknir og
kennslu. Lokamarkmið yrði að flestar ef ekki
allar fullar sérfræðingsstöður við þessar stofn-
anir bæru akademískan titil. Ljóslega verður
að launa þessi störf, en hin akademísku tengsl
ættu einnig að vera eftirsóknarverð. Það er ef
til vill mergurinn málsins, kennslan þarf að