Læknablaðið - 15.09.1997, Qupperneq 66

602
LÆKNABLAÐIÐ 1997; 83
fræðinnar í landinu en hefði
samt ákveðin völd til forgangs-
röðunar. Sjálfsagt dettur ein-
hverjum landlæknisembættið í
hug í því sambandi, en með ný-
legri lagabreytingu um hæfis-
kröfur til landlæknis virðist
ljóst, að því embætti mun ætlað
annað hlutverk í framtíðinni.
Þriðja forsendan fyrir við-
reisn heilsugæzlunnar er upp-
stokkun alls launakerfis lækna í
landinu. Búa verður sjúkrahús-
læknum launakjör, sem þeir
telja sig geta lifað af. Slíkt
myndi bæði draga úr smugu-
veiðum þeirra og einnig stuðla
að jafnræði sjúkrahúslækna í
millum. Ég hygg að það myndi
hafa mjög jákvæð áhrif í faglegu
tilliti, ef laun heilsugæzlulækna
yrðu að mestum hluta föst laun
með staðaruppbót, þar sem við
á. Mér sýnist ljóst af reynslu hér
heima og erlendis, að gera verð-
ur heimilislækningar eftirsókn-
arverðar með góðum launum ef
laða á hæfa lækna til heilsugæzl-
unnar. Ekki er ég viss um, að sú
rússneska rúlletta að stökkva í
faðm kjaranefndar, skili mikl-
um árangri í þessum efnum.
Eðli málsins samkvæmt hljóta
rekstararaðilar þeirra heilsu-
gæzlustöðva, sem illa gengur að
manna, að verða að bjóða upp á
sérstaka staðarsamninga, enda
hefur reynslan sannað gildi
þeirra. Við gerð fjárhagsáætl-
ana verður að gera ráð fyrir
þessum viðbótarkostnaði án
þess að skera niður aðra starf-
semi. Brýn þörf er fyrir hvers
kyns gæðaþróunarstarf innan
heilsugæzlunnar og fyndist mér
eðlilegt, að heilsugæzlulæknar
væru í starfi sínu undir gæðamat
seldir, sem myndi hafa áhrif á
laun þeirra og skipta máli við
stöðuveitingar.
Fjölga þarf verulega stöðum
heilsugæzlulækna. Miðað við
kröfur íslendinga í dag um að-
gengi að læknum væri hæfilegt,
að 1000-1200 íbúar kæmu í hlut
hvers heilsugæzlulæknis. Með
minni tímaþröng yrðu vinnu-
brögð vandaðri við lyfjaávísan-
ir, tilvísanir og rannsóknir, og
myndi trúlega verulegur sparn-
aður nást, en ávinningurinn yrði
samt mestur fyrir notendur
þjónustunnar. Innra starf stöðv-
anna myndi eflast sem og hvers
kyns þverfaglegt samstarf,
gæðaþróun og vísindaleg rann-
sóknarstarfsemi. Jafnhliða
þessu er brýnt að taka gömlu
héraðsskylduna upp að nýju
með þeirri breytingu, að nú yrði
unglæknum sinnt með hand-
leiðslu og kennslu. Slík útvíkk-
un á verksviði langtímaráðinna
heilsugæzlulækna gæti haft afar
jákvæð áhrif á alla fagmennsku
stéttarinnar. Jafnframt þarf að
stórefla skipulegt sérnám í
heimilislækningum á Islandi og
nýta einstæða möguleika til
starfsþjálfunar, sem bjóðast
sums staðar úti á landi, þar sem
samstarf heilsugæzlustöðvar og
öflugs spítala er náið og án ill-
inda. Sú er raunin til dæmis á
Akureyri, þar sem einnig eru í
sjónmáli möguleikar á samstarfi
við rannsóknarstofnun á há-
skólastigi. Að sjálfsögðu væri
æskilegt, að einhver hluti sér-
fræðiþjálfunarinnar færi fram
erlendis. í þessar námsstöður
myndu einnig sækja þeir sér-
fræðingar úr öðrum greinum,
sem sæju fram á starfsfullnægju,
frama og vænlegar afkomuhorf-
ur innan heimilislækninga eftir
ofangreindar úrbætur. Til þess
að örva hina vel launuðu heilsu-
gæzlulækna til símenntunar og
góðra verka, fyndist mér við
hæfi að endurskoða ráðningar-
samninga á fimm ára fresti.
Væri þá hægt að losna við þá,
sem ekki standa sig.
Framangreindar umbætur
verða því aðeins að veruleika,
að heilbrigðisráðuneytið og Al-
þingi fari að vinna faglega og
viðurkenna ýmsar heilsuhag-
fræðilegar staðreyndir heil-
brigðisfræðinnar, svo sem mis-
munandi gagnsemi forvarna,
gildi samfellu í heilbrigðisumsjá
og nauðsyn flæðisstýringar svo
sem tilvísanakerfis í heilbrigðis-
þjónustunni. Jafnframt er það
mikilvægt, að framangreindir
aðilar hætti að líta á Læknafélag
Islands sem einhvern umbjóð-
anda heimilislækna í landinu,
sem hægt sé að vísa til málum,
sem á að svæfa. Heimilislæknar
vinna bæði sjálfum sér og skjól-
stæðingum sínum tjón með
áframhaldandi aðild að þessum
íhaldssömu samtökum, sem
stjórnað er af öflum, sem enga
heildaryfirsýn vilja hafa yfir
annað en tekjumöguleika stofu-
greifa úr sérfræðingastétt.