Læknablaðið - 15.01.1998, Síða 20

18
LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84
verkandi lyfja hefur lækkað tíðnina en ekki
komið í veg fyrir þetta vandamál (4,6). Vöðva-
slakandi lyf eru notuð við meirihluta skurðað-
gerða á Sjúkrahúsi Reykjavíkur. Reynt er að
stilla skömmtum lyfjanna í hóf og tímasetja
gjöf þeirra með tilliti til tímalengdar aðgerðar
þannig að sem minnst hætta verði á vöðvaslök-
un á vöknunardeild að skurðaðgerð lokinni.
Taugaörvar hafa hlutfallslega lítið verið notað-
ir.
í þessari rannsókn voru skoðaðar eftirstöðv-
ar vöðvaslökunar hjá sjúklingum á vöknunar-
deild Sjúkrahúss Reykjavíkur. Til að meta
hvort vöðvaslökun var til staðar notuðum við
svokallaða fimm sekúndna höfuðlyftu en rann-
sóknir hafa sýnt að ef sjúklingur er fær um að
halda höfði í fimm sekúndur eða lengur er
hann fær um að halda loftvegum opnum og
hreinum (7). Handstyrkur var einnig mældur.
Tilgangurinn með rannsókninni var að draga
upp raunhæfa mynd af tíðni eftirstöðva vöðva-
slakandi lyfja á vöknunardeild Sjúkrahúss
Reykjavíkur. Þær niðurstöður ættu síðan að
nýtast okkur til að auka öryggi og bæta líðan
sjúklinga eftir svæfingu.
Efniviður og aðferðir
Valdir voru af handahófi 60 sjúklingar sem
áttu að gangast undir skurðaðgerð á kviðarholi
eða baki og fá vöðvaslakandi lyf meðan á svæf-
ingu stóð. Fyrir aðgerð var fengið samþykki
sjúklinganna fyrir þátttöku í rannsókninni og
samþykkti siðanefnd Borgarspítalans (nú
Sjúkrahús Reykjavíkur) rannsóknina. Allir
sjúklingarnir tilheyrðu ASA áhættuflokki I eða
II (flokkun sjúklinga samkvæmt American
Society of Anesthesiologists) (8). Hér var
aðeins um að ræða einstaklinga án alvarlegra
sjúkdóma og því voru ekki fyrir hendi tauga-
og/eða vöðvasjúkdómar eða lyf sem truflað
gætu niðurstöður rannsóknarinnar. Svæfing
fór fram samkvæmt gildandi venju á svæfinga-
deild, án íhlutunar rannsóknaraðila hvað varð-
ar lyfjaval eða skammta. Um hálfri klukku-
stund fyrir svæfingu fengu sjúklingar lyfjafor-
gjöf sem var ýmist 1 mg af flúnítrazepamí gefið
undir tungu (13 sjúklingar) eða 50-75 mg af
petidíni ásamt 25 mg af prómetasíni gefið í
vöðva (44 sjúklingar). Þrír sjúklingar fengu
ekki lyfjaforgjöf. Við innleiðslu svæfingar var
annað hvort notað pentótal (250-500 mg, 37
sjúklingar) eða própófól (80-200 mg, 23 sjúk-
lingar) auk verkjalyfsins fentanýls. Vöðvaslök-
un var fengin með vekúróni eða pankúróni og
auk þess var notað súxametón við ísetningu
barkarennu hjá 36 sjúklingum. Svæfingu var
síðan viðhaldið með innöndunarlyfjunum ísó-
flúran og glaðlofti auk fentanýls. í lok aðgerð-
ar fengu allir sjúklingarnir atrópín 1 mg og neó-
stigmín 2,5 mg. Klínísk einkenni (til dæmis
öndun, hósti, útlimahreyfingar) voru notuð til
að meta hvenær sjúklingur var kominn með
nægan vöðvastyrk til að fjarlægja mætti barka-
rennu.
Þegar sjúklingur kom á vöknunardeild var
hann skoðaður af öðrum aðila en þeim sem
svæfði. Þar var vöðvastyrkleiki kannaður með
tvennum hætti, annars vegar með höfuðlyftu,
sjúklingur var látinn halda höfði eins lengi og
hann gat eða að minnsta kosti í fimm sekúndur
og hins vegar var hann látinn kreista þrýstings-
mæli af gerðinni Martin vigorimeter® (95, 05,
Chattanooga, England) til mælingar á hand-
styrk. Súrefnismettun var mæld með púlsoxi-
mæli strax við komu á vöknunardeild og síðan
eftir gjöf súrefnis í nös. Meðvitundarstig var
ákvarðað samkvæmt Glasgow coma score
(GCS) (9) og líkamshiti mældur. Fyrsta prófun
var gerð strax við komu á vöknunardeild og
síðan endurtekin á 30 mínútna fresti eða þar til
sjúklingur gat haldið höfði í að minnsta kosti
fimm sekúndur. Þeir sjúklingar sem höfðu
GCS undir 12 stigum og voru því hugsanlega of
sljóir eftir svæfinguna til að taka þátt í prófun-
unurn voru ekki teknir með fyrr en GCS var
komið yfir 12 stig. Niðurstöður mælinga á
vöknunardeild voru skráðar á þar til gert eyðu-
blað, sem síðan var yfirfarið ásamt svæfinga-
skýrslu viðkomandi sjúklings.
Við tölfræðiútreikninga var notuð svokölluð
tveggja hliða tilgátuprófun (two-sided hypo-
thesis testing). Sett var fram núlltilgáta með
95% öryggismörkum.
Niðurstöður
Kannað var ástand 60 sjúklinga, 39 kvenna
og 21 karls (tafla I). Tuttugu og þrír sjúklingar
gengust undir aðgerð þar sem liðþófi milli
hryggjarliða var fjarlægður með aðstoð smá-
sjár. Hjá 34 sjúklingum var gallblaðra fjarlægð
gegnum kviðsjá og þrír sjúklingar gengust und-
ir annars konar aðgerð gegnum kviðsjá. Sjúk-
linparnir voru á aldrinum 20-72 ára.
I töflu II má sjá atriði varðandi vöðvaslak-
andi lyf og svæfingartíma. Vekúrón var notað
til vöðvaslökunar hjá 27 sjúklingum (45%),