Læknablaðið - 15.05.1998, Síða 33

LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84
393
Frá tannlœknadeild Háskóla lslands, Rannsókna-
stofu Háskólans í meinafrœði, Rannsóknastofu
Krabbameinsfélags Islands í sameinda- og frumu-
líjfrœði
Flöguþekjukrabbamein í munni er sjötta algeng-
asta krabbamein í heimi. A íslandi er aldursstaðlað
nýgengi 4,5 af 100.000. Ýmsir sjúkdómar í
munnslímhúð þar á meðal flöguþekjuþykknun
(hyperkeratosis) og húðsjúkdómurinn lichen planus
(flatskæningur) hafa verið taldir hugsanlegir und-
anfarar illkynja æxlisvaxtar.
Stökkbreytingar í æxlisbæligeninu p53 eru ein-
hverjar algengustu genabreytingar sem finnast í ill-
kynja æxlum. Prótínafurð stökkbreytts p53 endist
lengur í frumunni en eðlilegt p53 prótín. Frumur
með stökkbreytt p53 greinast þess vegna á sterkri
kjarnalitun þegar litað er með einstofna mótefni
gegn p53 prótíni. Aukin tjáning á eðlilegu p53 sést
í kjölfar genaskemmandi áreitis.
I þessari rannsókn var könnuð tjáning á p53 pró-
tíni í 164 sýnum úr munnslímhúð: 55 úr flögu-
þekjukrabbameini, 47 úr flöguþekjuþykknun, 50 úr
lichen planus og 12 úr eðlilegri slímhúð. Beitt var
mótefnalitun með DO-7 einstofna mótefni og per-
oxíðasamerkingu.
Af sýnum úr krabbameini höfðu 54% sterka og
meðalsterka litun, af sýnum úr flöguþekjuþykknun
var hlutfallið 13% en 34% í sýnum úr lichen plan-
us. 1 sýnum úr eðlilegri slímhúð var hvergi
sterk/meðalsterk litun en það athyglisvert að þau
sýndu öll dreifða kjarnalitun í grunnlagi. I lichen
planus var p53 litunin einnig bundin við grunnlag,
en í sýnum úr flöguþekjuþykknun var litunin
dreifðari upp í efri lög. Ekki varð séð að p53
prótínlitun segði fyrir um illkynja umbreytingu úr
hugsanlegum forstigsbreytingum né heldur lífs-
horfur sjúklinga með flöguþekjukrabbamein.
Unnið er að stökkbreytingagreiningu til þess að
geta túlkað niðurstöðurnar frekar. Tjáning á p53 í
eðlilegri munnslímhúð er mjög athyglisverð í ljósi
líklegs hlutverks p53 en munnslímhúð verður fyrir
margvíslegu áreiti.
V-09. Deletions at chromosome 18q
harbouring the DCC and SMAD genes
in human breast cancer. Association
with clinicopathology and deletions at
other chromosome regions
Chen Huiping, Guðný Eiríksdóttir, Asgeir Sigurðs-
son, Jenný Rut Sigurgeirsdóttir, Rósa Björk Bark-
ardóttir, Valgarður Egilsson, Sigurður Ingvarsson
Frá Rannsóknastofu Háskólans í meinafrœði
Human primary breast cancers were analysed for
somatic loss of heterozygosity (LOH) at chromo-
some 18 with 15 polymorphic microsatellite mark-
ers.
LOH was observed in 148 of the 228 cases ana-
lyzed or 65%. Three smallest common deletion
regions (SCDR) were detected on the long arm of
chromosome 18. The marker D18S51 at the 18q22
region showed the highest LOH (42%). Several
putative tumor suppressor genes are located on
chromosome 18q, including the DCC and SMAD
genes. Tumors with and without LOH at 18q were
tested for association with clinico-pathological
features of the tumors, such as estrogen and pro-
gesterone receptor content, age at diagnosis, tumor
size, node status, histological type, S-phase fract-
ion, DNA ploidy and LOH at other chromosomal
regions.
A significant association was found between
LOH at 18q and high S-phase fraction (99.9% con-
fidence interval) and low progesterone receptor
content (99% confidence interval). Furthermore, an
association was found between LOH at 18q and
LOH at lp, 7q, 9p, 13q and 17q.
We conclude that there are three separate LOH
target regions at chromosome 18q, and that inacti-
vation of one and more genes at these regions
might be important for human breast carcinogenes-
is.
V-10. Fas og Fas-ligand viðtakarnir eru
tjáðir saman á eðlilegri og illkynja
brjóstaþekju
Gunnar Bjarni Ragnarsson, Þórunn Rafnar, Jón
Gunnlaugur Jónasson, Kristrún Ólafsdóttir, Helga
M. Ogmundsdóttir
Frá Rannsóknastofu Krabbameinsfélags Islands í
sameinda- og frumulíffrœði, lœknadeild Háskóla
Islands
Fas-ligand (FasL) veldur stýrðum frumudauða
með því að tengjast Fas viðtakanum sem tjáður er á
ýmsum frumugerðum. FasL á örvuðum T-dráps-
frumum veldur stýrðum frumudauða í markfrumum
og kemur einnig í veg fyrir offjölgun örvaðara eitil-
frumna.
Nýlega hefur verið sýnt að æxlisfrumur úr mönn-
um (sortuæxli, krabbameinsfrumur úr lifur og lung-
um) tjá FasL. Þessar illkynja frumur geta valdið
stýrðum frumudauða í T frumulínum sem tjá Fas og
geta því komist undan eftirliti ónæmiskerfisins.
Við höfum notað mótefnalitun til að kanna tján-
ingu Fas og FasL á eðlilegum og illkynja brjósta-
vef. Tvílitun með flúrskini sýndi að Fas og FasL
eru tjáðir saman á kirtilfrumum úr eðlilegum
brjóstavef úr brjóstaminnkunaraðgerðum. Mót-
efnalitun með peroxíðasa merkingu á formalín fest-
um sýnum frá 76 brjóstakrabbameinssjúklingum
sýndi að Fas og FasL voru tjáðir í meira en 90%
æxlanna.
Þessar niðurstöður eru því ekki samhljóða rann-