Læknablaðið : fylgirit - 01.06.1994, Qupperneq 26

24
LÆKNABLAÐIÐ/FYLGIRIT 25
p 17 UNDIRHÚÐAR OG VÖÐVAFELLISBÓLGA
C ' MEÐ DREPI (FASCIITIS NECROTICANS).
SJÚKRATILFELLI FRÁ FSA.
Gunnar Þór Gunnarsson og Jón Þór Sverrisson.
Lyflækningadeild Fjórðungssjúkrahússins á Akureyri.
A síðustu árum hefúr alvarlegum sýkingum af völdum
streptococca af flokki A (SFA) fjölgað. Hér er um að
ræða sýkingar sem voru algengari fyrr á öldinni og ein
þeirra er fasciitis necroticans. Tíðni fylgikvilla SFA
sýkinga heíúr einnig hækkað. Þessar alvarlegu
sýkingar koma offast hjá ungu og hraustu fólki óhkt
þvi sem áður var. Lýst hefúr verið losti með
fjölkerfabilun sem líkist því sem stundum sést við
staphylococcus aureus sýkingu og er nú kallað
"toxiskt streptococca syndrome". Meinvirkni SFA er
því að aukast sennilega vegna breytinga stofnum og á
toxin framleiðslu. Eflirfarandi tilfelli er rakið til að
vekja athygli á þessum sýkingum.
Sjúkrasaga: 36 ára karlmaður innlagður vegna verkja í
hægri holhönd sem höfðu staðið í 12 klst. Hiti í bytjun
en nær hitalaus við komu. Engin saga um áverka. Við
komu fúndust stækkaðir eitlar í hægri holhönd en
engin bólga eða merki um sýkingu. Væg þreyfieymsh í
hægri holhönd en hlutlausar hreyfingar sársaukalausar.
Örlíltill roði á gómbogum. Endurteknar skoðanir
óbreyttar þar til 12 klst. eftir komu. Þá var komin
aukin fylling í holhöndina og ofan við viðbein og
dökkur blettur í ffemri holhandarlínu en enginn roði
eða hiti. Tölvusneiðmynd af holhöndum sýndi eitla og
bólgu hægra megin. 18 klst. effir komu fór sjúklingur i
lost og var fluttur á gjörgæsludeild. A næstu tveimur
sólarhringum breiddist bólga og drep út frá hægri
holhönd með vaxandi fjölkerfabilun. Sjúklingur lést
síðan 3 sólarhringum eftir innlögn og 3‘A sólarhring
eftú bytjun einkenna. Skurðaðgerð 2 sólarhringum
eftir rnnlögn sýndi fúllþykktardrep á nær öUum hægri
hluta búks. Krufning sýndi merki um fjölkerfabUun og
dreifðar, vægar eitlastækkanir, sem samrýmdust
Hodgkin's sarkmeini. Úr blóði úr hálsi ræktuðust alfa
streptococcar afflokki A og stofni M-l.
GreinUegt er að alvarlegum sýkingum vegna SFA er
að fjölga. Nauðsynlegt er að vera á varðbergi gagnvart
þessari bakteríu sem hefúr verið auðviðráðanleg lengi.
Fasciitis necroticans er alvarleg sýknig. Fyrstu
einkennin eru stundum mjög væg en nauðsynlegt er að
þekkja þau til að geta gripið nógu snemma inn í.
F 1Ö RÆKTAST BAKTERÍUR ÚR VÖKVASÝNI
SEM SOGAÐ ER ÚR HÚÐINNI í
HÚÐSÝKINGUM ?
Þórarinn Guðnason. Sigurður B. Þorsteinsson.
Lyflækningadeild Landspítala.
Algengustu bakteríurnar sem valda húðsýkingum
(cellulitis og erysipelas) eru keðjukokkar af gerð A
(Streptococcus pyogenes group A) sem eru
penicillinnæmir og gullnir klasakokkar
(Staphylococcus aureus) sem oftast eru
penicillinónæmir. Ýmsar aðferðir hafa verið reyndar
til að orsakagreina húðsýkingar, en engin þeirra hefur
reynst góð. Til að reyna að bæta greiningu
húðsýkinga gerðum við tilraun til að ná sýnum í
ræktun með sogaðferð, sem okkur er ekki kunnugt
um að hafi verið notuð áður til þessa.
Rannsóknin stóð frá 1. okt. 1993 til 1. apríl 1994
og var framsýn. Sjúklingar með húðsýkingar, sem
ekki voru á sýklalyfjum við komu á Lsp., voru
rannsakaðir ef þeir samþykktu þátttöku. Auk
venjulegrar uppvinnslu var sett sog á sýktu húðina í
gegn um plexigler kubb, uns lítil blaðra (lík
brunablöðru) myndaðist og var vökvinn úr henni
smásjárskoðaður og ræktaður.
Alls tóku 13 sjúklingar þátt, þar af einn tvívegis.
Tilvikin voru því alls 14; 11 karlar og 3 konur,
meðalaldur 60,6 ár (31-93). í 9 tilvikum var
sjúklingur að fá fyrstu húðsýkingu sína. í 10
tilvikum mátti finna áhættuþátt fyrir að fá
húðsýkingu.
Tveir höfðu bursitis auk húðsýkingar. 12 sýkinganna
voru á ganglim en 2 á handlim. Sogsýni náðist í 12
skipti eða í 86% tilvika. Ræktanir úr þeim voru allar
neikvæðar nema hvað úr einu sýni ræktaðist Staph.
epidermidis, sem sennilega var mengun. Bakteríur
sáust ekki við smásjárskoðun á vökvanum úr soginu.
Sár höfðu 8 sjúklingar, sýni náðist úr 4 þeirra. Úr 3
sáranna ræktuðust bakteríur; Staph. aureus og Strep.
pyogenes úr einu, Staph. aureus og Staph. coagulasa
neikvæður úr öðru og Staph. aureus úr því þriðja.
Blóðræktanir náðust í öllum 14 tilvikum, 12 (86%)
voru neikvæðar en í 2 (14%) uxu bakteríur úr einni
kolbu, sennilega mengun í báðum tilvikum (Staph.
coagulasa neikvæður og Bacillus sp.). Aðrar
ræktanir sem teknar voru reyndust jákvæðar í 2
tilvikum, í öðru var um að ræða E-coli í þvagi en í
hinu H. influensae í hráka. Fimm sjúklingar voru
meðhöndlaðir með penicillini. Tveir höfðu penicillin
ofnæmi og fengu erythromycin. Fjórir fengu
cloxacillin eða dicloxacillin. Þrír sjúklingar fengu 1.
eða 2. kynslóðar cefalósporín. Blóðs varð vart í
þvagi í 9 af 13 tilvikum (70%) þar sem þvag var
skoðað. Lega á sjúkrahúsi var að meðaltali 4,6 dagar
(0-13).
Ræktun og smásjárskoðun á vökva úr blöðru sem
gerð er með sogi á sýktu húðsvæði bætir ekki
orsakagreiningu í húðsýkingum. Enn sem fyrr tekst
greining bakteríu ekki í meirihluta húðsýkinga.