Sagnir - 01.04.1990, Page 41

Kona í karlaveröld
inu Sumargjöf og allir þessir aöilar
lýstu sig því fylgjandi. Auk þess
sendi Bandalag kvenna í Reykjavík
áskorun til Alþingis um að sam-
þykkja frumvarpið.12
Þrátt fyrir góð rök og góðan
stuðning utanaðkomandi aðila fékk
frumvarpið ekki náð fyrir augum
Alþingis. Enginn þingmaður sá
ástæðu til að leggja orð í belg sem
verður að teljast undarlegt. Málið
var tekið af dagskrá og fékk hægt
andlát á þingi.13
Sömu sögu er að segja um frum-
varp um breytingar á lögum um
tekju- og eignarskatt sem Katrín
flutti. Samkvæmt þágildandi lögum
áttu tekjur hjóna að teljast fram
saman og skattleggjast í heild. Með
frumvarpi sínu vildi Katrín breyta
þessu á þann veg að hjón teldu
fram í sitt hvoru lagi. Þess má geta
að Katrín var alla tíð ógift þannig að
persónulega skipti þetta hana engu
máli. I framsögu sinni um frum-
varpið sagði Katrín:
Þetta ákvæði og framkvæmd
þess hefur verið þyrnir í augum
margra, enda er það bæði óeðli-
legt og óréttlátt, að tekjur
tveggja aðila, þótt nátengdir
séu, skuli lagðar saman og skatt-
lagðar í einu lagi, einkum vegna
hækkandi skattstiga. Einkum
hefur konum sviðið þetta sem
óréttlæti, vegna þess að það hef-
ur í för með sér skerðing á at-
vinnufrelsi þeirra og möguleik-
um þeirra til atvinnu, ef um gift-
ar konur er að ræða, á þann hátt,
að þeim er raunverulega gert að
greiða hærri skatt en öðrum
skattþegnum. Konum er því
hvort tveggja í senn metnaðar-
mál og réttlætismál að fá þessu
ákvæði breytt.
Um frumvarpið urðu engar umræð-
ur og það dagaði uppi í nefnd.14 Það
var svo ekki fyrr en 1978 að raun-
veruleg sérsköttun hjóna varð að
iögum.15
Hvað olli fálæti pingmanna?
Af undirtektum þingmanna við
áðurnefndum frumvörpum Katrín-
ar má ætla sem svo að aðeins hafi
hálfur sigurinn verið unninn þegar
kona komst á þing. Þegar jafnréttis-
mál voru annars vegar virðast kon-
ur hafa talað fyrir daufum eyrum.
Þingmenn höfðu ekki einu sinni
fyrir því að mótmæla. Slíkt er auð-
vitað óþolandi viðmót þegar til
lengdar lætur. Það hlýtur að vera
betra að fá hörð andmæli en þögn-
ina eina. Varla getur fálæti þing-
manna hafa stafað af því að þeir
höfðu ekki skoðun á málefnum sem
vörðuðu konur. A.m.k. voru þeir
ekki hlynntir tillögum Katrínar því
þá hefðu þeir auðvitað samþykkt
þær. Nei, þingmenn voru á móti
jafnrétti kynjanna og sýndu það
með því að þegja.
Bæði frumvörpin voru stór í snið-
um þannig að mikil undirbúnings-
vinna hefur legið að baki þeim. Það
hlýtur því að hafa valdið Katrínu
vonbrigðum hvernig viðtökur
frumvörp hennar fengu. Vegna
þjóðfélagslegra breytinga undan-
genginna áratuga var full þörf á
þeim þó meirihluti þingmanna væri
á öðru máli. En þeir voru karlmenn
sem fannst að þeir hefðu minni
hagsmuna að gæta en konur í upp-
eldismálum og sérsköttun kvenna.
Bæði þessi mál hafa fyrir löngu
fengið náð fyrir augum þingsins og
almenna viðurkenningu sem þjóð-
þrifa- og réttlætismál.
Baráttan fyrir lagalegu jafnrétti
hérlendis tók u.þ.b öld. Allan
þennan tíma voru karlar í miklum
meirihluta á þingi og oft á tíðum sat
þar engin kona þó ekki megi
gleyma því að yfirleitt börðust ein-
hverjir þingmenn fyrir réttindum
kvenna. Utanaðkomandi þrýsting-
ur var því mikilvægur, jafnvel
nauðsynlegur, til að hafa áhrif á
meirihluta þingmanna. En hann
virðist ekki hafa verið nógu mikill
til að knýja mál í gegn á skömmum
tíma. Oftast er erfiðara að meta
langtímaáhrif en hvað varðar jafn-
réttisbaráttuna hljóta þau að vera
umtalsverð enda sífellt verið að
hamra á sömu kröfunum.
Við ofurefli að etja
Eitt af þeim málum sem Katrín lét
sig varða en telst þó ekki til „stóru
málanna" var innflutningur á nýj-
um ávöxtum. Ásamt nokkrum
þingmönnum bar hún fram tillögu
Ávaxtaborð í stórverslun. Aukin neysla ávaxta eykur heilbrigði fólks og léttir störf húsmæðra. Pað er ekki
fyrr en á allra síðustu árum að framboð á ávöxtum varð eins og hér er sýnt.
SAGNIR 39