Sagnir - 01.04.1990, Side 91

Mörg merkisafmæli framundan!
hagsmunir eru í húfi og góðs viti að
sagnfræðinemar líta til framtíðar.
Fortíðin á þó hug þeirra að mestu
leyti í afmælisárgangnum árið 1989
en nokkurra áherslubreytinga gætir
í efnisvali miðað við undangengin
ár. Horfið er frá því að taka afmark-
að tímabil til umfjöllunar heldur er
ritið helgað greinum sem að stærst-
um hluta eru sóttar til rannsókna í
hugarfars- eða viðhorfasögu. Pann-
ig spannar efnið nánast allar aldir
Islandssögunnar en bindiefnið er
afstaða fólks til hinna aðskiljanleg-
ustu þátta mannlífsins. Þessi leið er
mun vænlegri til árangurs vilji
nemendur nálgast það takmark sitt
að „allir þeir sem gaman hafa af Is-
landssögu" finni „eitthvað við sitt
hæfi" í ritinu. Þröngt efni á afmörk-
uðu tímabili getur dregið úr áhuga
fólks á að vilja eignast ritið en það
hlýtur að vera markmið nemenda
að kynna sem flestum rannsóknir
sínar. Að þessu leyti hefur nem-
endum tekist betur upp í afmælis-
árgangnum en undangengin ár.
Efnið hefur víðari skírskotun og
þrátt fyrir áherslu á hugarfarssögu
speglar efnið betur en oft áður fjöl-
breytt áhugasvið nemenda.
Efnisval Sagna undanfarin ár sýn-
ir einnig ýmsar áherslubreytingar
sem orðið hafa í sagnfræðinni við
Háskólann. Menn hafa numið ný
lönd, ferskir vindar leikið um fræð-
in. Hagsaga, félagssaga, kvenna-
saga og hugarfarssaga hafa t.a.m.
átt fylgi að fagna. Breytt viðhorf,
endurskoðun gamalla hugmynda,
ný sýn á fortíðina, hafa endurómað
í Sögnutn. Prýðileg efnisflokkun 1,-
10. árgangs Sagna í afmælisárgangn-
um veitir yfirsýn um hvar áhugi og
áherslur hafa legið í tímans rás og
ekki þarf að fletta blaðinu lengi til
þess að sjá að nemendur hafa lagt
drjúgan skerf til rannsókna í ís-
lenskri sögu. Fyrir nokkrum árum
var sagt í blaðadómum um ritið að
vart væri hægt að taka það jafn al-
varlega og önnur fræðirit á mark-
aðnum, t.d. Sögu, Skírni og Árbók
fornleifafélagsins. Sagnir væru æf-
ingavöllur nemenda, þeir væru
ennþá að læra, skrifuðu skólastíla,
stunduðu stílæfingar. Undanfarin
tvö ár hefur minna borið á þessu
viðhorfi. Fræðimenn eru jafnvel
farnir að taka efni þess svo alvar-
lega að þeir sjá ástæðu til þess að
gera athugasemdir við greinar ef
því er að skipta. Þannig er blaðið
búið að hasla sér völl, skapa sér
nafn. Efni þess ber að taka alvar-
lega.
Fjöldaframleiðsla ritgerða
Á hverju ári skrifa sagnfræðinemar
vafalaust mörg hundruð ritgerðir
þegar allt er talið. Þeir geta vart lok-
ið námskeiði án þess að leggja þar
fram ritgerð, en vissulega eru rann-
sóknirnar mismerkilegar. Sumar
byggja á viðamikilli frumheimilda-
vinnu og taka til efnis sem ekki hef-
ur verið athugað áður, aðrar eru
nánast endursögn á verkum ann-
arra, enn aðrar varpa óvæntu Ijósi á
gömul viðfangsefni, bæði með
könnun nýrra heimilda en ekki síð-
ur með endurskoðun á verkum
fyrri fræðimanna, viðhorfum þeirra
og túlkun. Þannig eiga aðstandend-
ur Sagna í nokkuð digra sjóði að
ganga þegar þeir hefja undirbúning
hvers nýs heftis. Einn galli er þó á
gjöf Njarðar. Bróðurpartur þeirra
ritgerða sem skrifaður er á nám-
skeiðum á sjaldnast erindi á prent, í
það minnsta ekki óbreyttur. I þeim
efnum reynir verulega á ritstjórn
blaðsins. Hún verður að leggja sig
fram um að velja athyglisverðustu
rannsóknirnar á hverjum tíma,
fleyta rjómann ofan af. í þeim efn-
um hefur henni tekist bærilega
undanfarin ár og afmælisárgangur-
inn sýnir svo ekki verður um villst
hversu vel má gera ef vinna er lögð
í leitina.
Viðamestu rannsóknirnar sem
hafa birst í Sögnum hafa gjarnan
tengst B.A.-ritgerðum og svo er
einnig í þessum árgangi. Umfangs-
mesta greinin, bæði hvað snertir
heimildavinnu og lengd, er byggð á
B.A.-ritgerð um hugsunarhátt og
verðmætamat íslenskrar alþýðu á
tímabilinu 1700-1850. í umsögn um
SAGNIR 89