Sveitarstjórnarmál - 01.04.1994, Blaðsíða 40

ATVINNUMAL
Starfsmenntun í atvinnulífinu
Gylfi Kristiiisson, deildarstjóri ífélagsmálaráðuneytinu
Vorið 1992 var samþykkt á Alþingi
frumvarp til laga um starfsmenntun
í atvinnulífinu. Lögin, sem eru nr.
19/1992, öðluðust gildi í lok maí það
ár. Að mati undirritaðs marka þau
tímamót með tvennum hœtti. Lögin
skapa forsendur fyrir að bœta verk-
kunnáttu fólks í atvinnulífmu. Einnig
er afskiptum stjórnvalda af þessu
mikilvœga sviði vinnumála markað-
ur ákveðinnfarvegur. I þessari grein
verður fjallað um aðdragandann að
lagasetningunni og farið yfir helstu
atriði laganna.
I framhaldi af gildistöku laga um
starfsmenntun í atvinnulífmu skipaði
félagsmálaráðherra starfsmennta-
ráð. 1 greininni er sagt frá störfum
þess.
Þótt lögin um starfsmenntun í at-
vinnulífinu hafi ekki náð fram að
ganga fyrr en vorið 1992 má segja að
afskipti félagsmálaráðuneytisins af
þessu málefni hafi með vissum hætti
hafist mun fyrr eða með skipun
starfshóps árið 1983 sem fékk það
verkefni að gera úttekt á áhrifum
nýrrar tækni á íslenskt atvinnulíf.
Hann skipuðu fulltrúar aðila vinnu-
markaðarins en ráðherra skipaði
Ingvar Ásmundsson, skólastjóra
Iðnskólans í Reykjavík, formann.
Starfshópurinn skilaði áliti árið
1985. I því kemur m.a. fram að að-
lögun vinnumarkaðarins að nýrri
tækni komi misjafnlega niður á
starfsgreinum og einstökum störfum.
Þess vegna þurfi að tryggja starfs-
mönnum eftirmenntun og þjálfun
sem geri þeim kleift að laga sig að
tæknibreytingum.1’ Á starfstíma
vinnuhópsins lagði núverandi fé-
lagsmálaráðherra fram þrívegis á
Alþingi þingntannafrumvarp um
endurmenntun vegna tæknivæðingar
í atvinnulífinu. I 1. gr. þess frum-
varps sagði að markmiðið sé að
koma á samræmdri og skipulagðri
endurmenntun og starfsþjálfun
vegna tækniþróunar í atvinnulífinu
og skapa öllum skilyrði til að aðlag-
ast tækninýjungum, einkunt í þeim
atvinnugreinum þar sem atvinnuör-
yggi starfsmanna er í hættu vegna
tæknivæðingar.
Bæði niðurstaða starfshópsins og
frumvarpið endurspegluðu alþjóð-
lega umræðu og strauma sem höfðu
borist frá nágrannalöndunum um
þetta efni. Álit alþjóðlegra stofnana
á sviði efnahags- og vinnumála var
á einn veg. Hagur rfkja réðist af
samkeppnisgetu á alþjóðamarkaði.
Mikil framleiðni væri lykillinn að
samkeppnisgetunni. Afgerandi þátt-
ur framleiðninnar væri verkkunnátta.
Aukinn hraði á tækninýjungum kall-
aði á skipulega endurmenntun
vinnuaflsins. Helstu iðnríkin brugð-
ust við þessum aðstæðum með mik-
illi fjárfestingu í stofnunum sem
önnuðust það sem kallað var vinnu-
markaðsmenntun og starfsþjálfun.
Alþjóðavinnumálastofnunin lét mál-
ið til sín taka. Árið 1975 afgreiddi
Alþjóðavinnumálaþingið samþykkt
nr. 142, um starfsfræðslu og starfs-
þjálfun sem þætti í þróun vinnuafls.
Ári áður hafði þingið afgreitt aðra
alþjóðasamþykkt um námsleyfi með
launurn.
Eins og áður sagði, skilaði starfs-
hópur félagsmálaráðuneytisins um
áhrif nýrrar tækni áliti haustið 1985.
Með núverandi félagsmálaráðherra,
Jóhönnu Sigurðardóttur, var málið
tekið upp að nýju. Það liðu ekki
margir mánuðir frá því hún tók við
embætti þar til félagsmálaráðuneytið
hélt eina stærstu ráðstefnu sem hafði
verið haldin á þess vegum en hún bar
yfirskriftina: Starfsmenntun í at-
vinnulífinu. Ráðstefnan var haldin
28. nóvember 1987. Þátttakendur
urðu alls 230; atvinnurekendur og
launafólk úr öllum starfsgreinum og
alls staðar af landinu. Samtals voru
haldin 17 erindi á ráðstefnunni þar
sem þess var freistað að varpa ljósi
á viðfangsefnið frá sem flestum
hliðum. Erindin voru gefin út í
bók.2)
Ráðherra skipaði í framhaldi af
ráðstefnunni vinnuhóp í lok janúar
1988 til að setja fram tillögur og
valkosti um starfsmenntun í atvinnu-
102