Sveitarstjórnarmál - 01.04.1994, Blaðsíða 48

UMHVERFISMÁL
Mat á umhveifisáhrifum
Halldóra Hreggviðsdóttir deildarstjóri og Þóroddur F. Þóroddsson,
sérfrœðingur í mati á umhverfisáhrifum, Skipulagi ríkisins
Inngangur
Lög nr. 63/1993, um mat á um-
hverfisáhrifum, voru samþykkt á
Alþingi síðastliðið vor og koma
til framkvæmda hinn 1. maí 1994.
Samkvænrt lögunum má ekki
veita leyfi til framkvæmda sem
lögin taka til, hefja framkvæmdir
eða staðfesta skipulagsáætlanir
nema ákvæða laganna hafi verið
gætt. Einnig er almenningi gefinn kostur á að kynna sér
framkvæmdir eftir formlegum leiðum og leggja fram
athugasemd við þær. Nánar er kveðið á um framkvæmd
laganna í reglugerð nr. 179/1994.
Umhverfisráðherra fer með yfirstjórn þessara mála
en embætti skipulagsstjóra ríkisins annast afgreiðslu
matsskyldra framkvæmda. Samkvæmt lögunum eru
tilteknar framkvæmdir matsskyldar en auk þess er það
á valdi umhverfisráðherra að ákveða hvaða fram-
kvæmdir, sem tilkynntar eru til hans, þurfi að fara í mat
á umhverfisáhrifum, eins og nánar er lýst síðar. Fram-
kvæmdaraðili sér um að láta vinna matið sjálft og ber
kostnað af því.
Samkvæmt reynslu annarra þjóða hækkar fram-
kvæmdakostnaður við tilkomu mats á umhverfisáhrif-
um, eða um 0,1 til 0,5%. Iðulega hefur matið sparnað í
för með sér, þar sem betra yfirlit fæst yfir framkvæmd
áður en hafist er handa en ella. Með matinu er einnig
komið í veg fyrir umhverfisspjöll, sem annars gæti
reynst erfitt og dýrt að bæta.
Tilgangur mats á umhverfisáhrifum
Tilgangur mats á umhverfisáhrifum er að stemrna
stigu við umhverfisröskun áður en ráðist er í fram-
kvæmdir. Þetta á við urn röskun á byggingarstigi,
rekstrarstigi og þegar starfsemi hættir. Sem dæmi má
nefna að þegar umhverfisáhrif sorpurðunarstaðar verða
skoðuð þarf m.a. að liggja fyrir áætlun urn nauðsyn-
legar aðgerðir á urðunarstað, hvernig rekstri verði hátt-
að, hvernig gengið verður frá landinu og það nýtt þegar
starfsemi lýkur. Markmiðið er að tryggja að þekkt séu
áhrif staðarvals, starfsemi, eðlis og umfangs frarn-
kvæmdarinnar á umhverfi, náttúruauðlindir og samfé-
A. Framkvæmdir sem ávallt eru háðar mati á um-
hverfisáhrifum
Eftirtaldar framkvæmdir er ávallt skylt að rneta:
1. Vatnsorkuvirkjanir með uppsett afl 10 MW eða
meira eða vatnsmiðlanir þar sem meira en 3 knr
lands fara undir vatn vegna stíflugerðar og vatns-
vega og/eða breytinga á árfarvegi.
2. Jarðvarmavirkjanir með varmaafl 25 MW eða
meira að hráorku eða 10 MW uppsett afl eða meira
og önnur varmaorkuver með 10 MW uppsett afl
eða meira.
3. Lagningu háspennulína með 33 kV spennu eða
hærri.
4. Efnistökustaði (malarnám) á landi 50.000 nr eða
stærri að flatarmáli eða þar sem fyrirhuguð
efnistaka er meiri en 150.000 m3.
5. Þjónustunriðstöðvar fyrir ferðamenn utan byggða.
6. Förgunarstöðvar fyrir eitraðan og hættulegan úr-
gang og almennar sorpeyðingarstöðvar þar sem
skipuleg förgun eða urðun á sorpi og úrgangi fer
fram.
7. Verksmiðjur þar sem fram fer frum- eða endur-
bræðsla á steypujárni, stáli eða áli.
8. Efnaverksmiðjur.
9. Lagningu nýrra vega, járnbrauta og flugvalla.
10. Hafnir sem skip stærri en 1.350 tonn geta siglt
um.
Framkvæmdir þar sem
skylt er að meta um-
hverfisáhrif áður en
hafist er handa
Framkvæmdum sem háðar eru
mati á umhverfisáhrifum má skipta í tvo flokka. Annars
vegar eru framkvæmdir sem ávallt er skylt að meta og
hins vegar eru framkvæmdir sem háðar eru mati á um-
hverfisáhrifum einungis þegar þær eru taldar kunna að
hafa unrtalsverð umhverfisáhrif.
lag áður en ákveðið er hvort leyfa
beri framkvæmdina. Þannig má
draga úr hættu á skaða áður en
hafist er handa.