Sveitarstjórnarmál - 01.12.1995, Blaðsíða 43

MÁLEFNI ALDRAÐRA
Hlutfall tiltekinna aldurshópa af heildaríbúafjölda 1993
Nor. Dan. Svíþ. Fin. /s/. Holl. Þýsk UK USA*
>65 16 16 18 14 11 13 15 16 13
>70 12 10 13 9 8 9 10 11 9
>80 4 4 5 3 3 4 4 4 3
■ USA-. Manntal 1991.
Fjölgun heildaríbúa og tiltekinna aldurshópa í
Reykjavík frá árinu 1994 til áranna 2000, 2005,
2010 og 2015
ustu af þessu tagi. Víða hófst rekstur heimaþjónustu
samhliða uppbyggingu á hefðbundnum stofnunum sem
lengst af höfðu verið eina úrræðið í öldrunarmálum hér
á Islandi. Við endurskoðun laganna árið 1989 urðu
sveitarfélögin skyldug skv. 15. gr. nýju laganna að reka
heimaþjónustu fyrir aldraða en jafnframt hætti ríkissjóð-
ur að greiða 35% af rekstrarhallanum. Var það í sam-
ræmi við ný lög um verkaskiptingu ríkis og sveitarfé-
laga er öðluðust gildi sama ár og hin endurskoðuðu lög
um málefni aldraðra, eða árið 1990. Sú hvatning er fólst
í greiðsluþátttöku ríkissjóðs sem bundið var við þetta til-
tekna verkefni var fallin út og á það bent að talsverðri
byrði hefði verið aflétt af sveitarfélögunum með til-
færslu annarra verkefna til ríkisins, s.s. heilsugæslu,
sjúkratryggingum og fl. Þannig varð nú sveitarfélögum í
sjálfsvald sett hvernig þau forgangsröðuðu þeim verk-
efnum er lutu að þjónustu við aldraða. Megintilgangur
þessara laga var að tryggja það að aldraðir gætu búið við
eðlilegt heimilislíf svo lengi sem kostur væri en að jafn-
framt yrði tryggð nauðsynleg stofnanaþjónusta þegar
hennar gerðist þörf. Hlutverk framkvæmdasjóðs aldr-
aðra var rýmkað og honum ætlað víðtækara hlutverk í
almennri uppbyggingu á öldrunarþjónustu. Gallinn var
bara sá að sjóðurinn var þegar bundinn við stórar skuld-
bindingar bæði aftur og fram í tímann vegna bygginga
og stofnana í þágu aldraðra þannig að lítið var aflögu
fyrir aðra tegund úrræða enda sá kostur að veðja t.d. á
heimaþjónustu lítt fýsilegur fyrir sveitarfélögin eftir af-
nám 35% greiðslunnar úr ríkissjóði. Þá var hitt miklu
eftirsóknarverðara að fá fé úr framkvæmdasjóðnum til
verklegra framkvæmda í sveitarfélaginu til reksturs sem
að verulega litlum hluta ef þá nokkrum yrði greiddur úr
sjóðum sveitarfélagsins heldur með greiðslum frá
öldruðum sjálfum og ríkissjóði, þ.e.a.s. dvalar- og hjúkr-
unarheimilis. Með þessum hætti hafa sveitarfélögin jafn-
framt getað byggt upp föst atvinnutækifæri í sveitarfé-
laginu, að vísu með nokkrum kostnaði úr eigin sjóði. Ef-
233