Sveitarstjórnarmál - 01.03.1996, Síða 63

DÓMSMÁL
Fáein orð um verðgildi svonefnds Einarsreits
í Hafnarfirði vegna nýuppkveðins dóms
Guðmundur Benediktsson, bœjarlögmaður í Hafnarfirði
Einarsreitur er fiskreitur, 21.454 fermetrar
að stærð og afmarkast af Arnarhrauni að
norðan, Reykjavíkurvegi að vestan, Smyrla-
hrauni að austan og Alfaskeiði að sunnan-
verðu. Á reitnum stóðu eftirtaldar byggingar
og mannvirki:
1. Tvö samstæð fiskverkunarhús úr timbri.
1540 rúmmetrar á 367 fermetra fleti.
2. Vörugeymsla byggð á stálgrindum, 1354
rúmmetrar á 304,7 fermetra fleti.
3. Járnklætt timburhús fyrir fisk- og vörugeymslu,
527 rúmmetrar á 169,4 fermetra fleti.
4. Steinsteypt veiðarfæra- og saltgeymsla ásamt við-
byggingu úr timbri, 1394 rúmmetrar á 329,4 fermetra
fleti.
5. Hlaðið kaffihús, 92 rúmmetrar á 28,8 fermetra fleti.
6. Fjögur geymslu- og fiskverkunarhús, byggð á stál-
grindum og með steyptum hliðum, tvö og tvö samliggj-
andi. Þessi hús eru samtals 5435 rúmmetrar á 1199 fer-
metrum.
7. Geymsla, 105 rúmmetrar á 37,6 fermetrum.
8. Steinsteypt fiskþurrkhús með vélahúsviðbyggingu,
2855 rúmmetrar á 751,2 fermetrum.
9. Hlaðinn fiskreitur.
Þessar fasteignir voru byggðar á árunum 1910 til
1964 og voru í mjög misjöfnu ástandi. Þær voru rifnar í
byrjun vetrar 1994.
Réttindi til landsins byggðust á tveimur erfðafestu-
samningum við bæjarstjórann í Hafnarfirði frá árunum
1929 og 1933. Samningurinn frá 1929 tekur til lóðar,
sem er 10.788 fermetrar að stærð, en samningurinn frá
1933 til 10.666 fermetra lóðar. í samningnum frá 1929
er lóðin sögð leigð á erðafestu „... til fiskreitarlagningar,
fiskverkunar og til byggingar húsa og mannvirkja þeirra,
er þar að lúta...“ I samningnum frá 1933 er lóðin sögð
leigð á erfðafestu „...til fiskreitargerðar..."
Matsnefnd eignarnámsbóta
Bærinn þurfti á þessu landi að halda af skipulags-
ástæðum, en samningar um verð náðust ekki við eig-
anda þess, Einar Þorgilsson og Co hf. Á fundi bæjar-
stjómar var því ákveðið í mars 1991 að taka
reitinn og þær fasteignir sem á honum voru
eignarnámi með stoð í 28. gr. skipulagslaga
nr. 19/1964.
Oskaði bærinn, eignarnemi, síðan eftir
eignarnámsmati við matsnefnd eignarnáms-
bóta. Hugmyndir aðila um hæfilegt verð fyrir
hið eignamumda voru ólíkar því krafa eignar-
nema var aðallega að bætur vegna eignamáms
á réttindum til lóðarinnar og mannvirkjum
verði hæfilega ákvarðaðar kr. 5.000.000, en krafa eignar-
námsþola var að fjárhæð kr. 107.513.300.
Matsnefndin komst að þeirri niðurstöðu að einu heim-
ilu not erfðafestuhafa á landinu væm þau sem um getur í
erðafestusamningunum. I samræmi við það taldi mats-
nefndin að erfðafestuhafa hafi væri óheimilt að skipta
lóðunum í smærri lóðir og heimila á þeim byggingar. Þá
segir í niðurstöðu að þar sem fiskverkun á reitum sé nú
aflögð að nrestu og réttindi til að gera fiskreiti og afnot
þeirra því ekki sérlega verðmæt.
Niðurstaða nefndarinnar um verðmæti húsanna var að
þar sem þau væru orðin gömul og sum þeirra smíðuð í
allt öðrum tilgangi en til fiskverkunar svari það ekki
kostnaði að ráðast í svo gagngerar endurbætur á húsun-
um að þau uppfylli skilyrði nútímafiskverkunar. Mats-
nefndin taldi hins vegar að um nokkur ár mætti hafa af-
not af húsunum til geymslu veiðarfæra og til skyldra af-
nota og hafa þannig af þeim nokkrar tekjur. Nefndin mat
leigutekjur miðað við tilteknar forsendur í átta ár með
6% vöxtum höfuðstólsreiknað á kr. 15.523.298.
Matsnefndin taldi tjón eignamámsþola af því að vera
sviptur hinum takmörkuðu afnotaréttindum vera lítið en
að erfðafestuhafi eða aðrir á hans vegum hafi getað haft
nokkur not í tengslum við fiskverkun og mat höfuðstóls-
reiknað verðmæti lóðarréttindanna á kr. 620.927. Sömu
aðferð var beitt og við húsin.
Að lokunr sagði í niðurstöðu matsnefndarinnar að þótt
nefndinni væri ljóst að kostnaður við reitargerðina hefði
verið verulegur er reiturinn var gerður, þá hefði hann
ekkert verðgildi nú og yrði eignarnámsþoli ekki fyrir
tjóni við missi reitsins.
Niðurstaðan var því sú að eignarnema var gert að
5 7