Hermes - 01.12.1988, Qupperneq 40

38
Þegar við Jón Sigbjörnsson biðum hjólbarðaviðgerðar í
gúmsmiðju fyrir norðan, kom þar að einn af heldri borgurum
Akureyrar, vék sér að verkstjóra og spurði: „Ekki vænti ég að
þér starfrækið hér salerni í sambandi við fyrirtækið?“
Ekki hefði ég annars staðar kynnzt miklu skemmtilegra fólki
en á Akureyri ef ekki væri sú mikla önn sem það líður fyrir kúlt-
úrræktina. Hún á jafnan erfitt uppdráttar þar sem mikið er bor-
ið á af tilbúnum áburði.
Sérstæð menning verður til með undarlegum hætti, kannski
eins og holtasóley upp úr hrjóstrugum mel. Og ef við líkjum
kúltúrnum við einhverskonar flík, þá verður það smáband,
sem hún skal ofin úr, ekki rakið með handafli úr lyndisþáttum
sérstæðra skapgerðarmanna í bænum, heldur er það spunnið
úr þeim dúni, sem lykur um sjálft hugskot alþýðunnar og gerir
viðmót hennar hlýtt og ljúft.
Akureyri er ekki merkilegur bær fyrir þá skuld að Davíð
Stefánsson á þar heima. Davíð er heldur ekki merkilegt skáld
vegna búsetu sinnar á Akureyri.
Björgvin Guðmundsson var Austfirðingur. Dvöl hans og
andlát á Akureyri gefa tónsmíðum hans alls ekki aukið gildi.
Ekki heldur austfirsk fyndni hans eða íslenzk meinfýsni.
Matthías Jochumsson var Breiðfirðingur. Tilraun hans til
heldrimanns lífs á Akureyri var ómerkileg. Samsafn af hús-
munum hans og eldhússgögnum á Sigurhæðum er ekki athygli
vert. Ljóð hans eru það aftur á móti, lesin óformlega án gösl-
araláta og buslugangs. Og það væri hreint ekki fráleitt að ætla
að kvöldbæn Matthíasar, numin af hverju barni á Akureyri,
þulin í svæfildúllur klukkan 23.30 á aftni hverjum, gæti ein
saman, í innblásinni auðmýkt sinni og einþættri gæzku, skapað
á Akureyri fagurt mannlíf, sem kannski tæki öðrum mannlífum
fram, - ef góðir menn beittu sér fyrir stofnun slíks Matthíasar-
safns - og KEA tæki málið að sér.
En sízt ber að lasta viðleitni fólks til menningar. Og það er
góðra manna háttur að halda uppi sóma síns byggðarlags og
prýði þess: Ef fjöll eru þar hærri en annars staðar, eða brattari,
má vel tilgreina það. Ef þar finnast sjaldgæfar bergtegundir.
Finnist þar berjaland gott. Séu kýr einkennilega hyrndar.
Stúlkur fríðár. Knattspyrnumenn góðir. Finnist sérkennilegur
hálfviti í sveitinni, og hvað eina annað má til tína þar sem skort-
ur er stórmerkja.
Veðurathugunarmaður eystra, sem unni mjög sveit sinni og
vildi að hún skaraði framúr í einhverju, kom því orði á með at-
hugunum sínum, að þar væri miklu þokusamara en annarsstað-
ar á landinu.
Norðar á Fróni hefur annar veðurathugunarmaður gert sína
sveit að mikilli illviðrahrotu af sömu hvötum.
Mann þekkti ég, sem Valdi skríkur var kallaður, ættaður af
Héraði. Hann tók eitt sinn þátt í lúgarsdeilu um prýði byggðar-
laga og tilgreindi þá, Hjaltastaðaþinghá til ágætis, að þar væru
mýrispýtur hjólfættar.
Stælur um sérkenni byggðarlaga eru að því leyti skynsam-
legri en þrætur um hugsjónamál, að þær fyrrnefndu eru frjóar
og leiða jafnan í ljós eitthvað, sem orð er á gerandi og gaman
er að, en hinar síðarnefndu eru lífi sneyddar og til þess fallnar
helzt, að dylja hvað eina það, sem máli skiptir í moldviðri sínu
og upp úr stendur, eitthvað sem er leiðinlegt og menn meina
ekki.
í sumar lauk svo stælu um fegurð Seyðisfjarðar, að strákur
að norðan, sem kallaði plássið bannsetta rassboru, var sleginn
niður í forarpoll.
Til dæmis um þrautræktaða snyrtimennsku Akureyringa má
geta þess, að utanbæjarmaður, sem ég þekki, og þeim fannst
vera sínkur á lofsyrði um þeirra byggð, var í sumar sleginn inn
í yndisfagran blómagarð.
Að hjólbarða okkar bættum og á leiðinni upp úr Akureyrar-
bæ mættum við kamarpassara staðarins. Við ókum í Fíat 1400
- hann í Mersedes Bens.
\