Morgunblaðið - 28.03.2013, Blaðsíða 30

30 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 28. MARS 2013
Tap íslensku bank-
anna á inngripum
breskra yfirvalda 8.
október 2008 með
beitingu hryðjuverka-
lagana er áætlað sam-
tals 237 milljarðar.
Breska ríkið sendi
herskip á Íslandsmið
í þorskastríðinu, þeir
ætluðu að brjóta á
bak aftur Íslendinga.
Fyrsta og eina skiptið sem NATO-
ríki hefur sent her til að þvinga
fram vilja sinn við annað NATO-
ríki, það mistókst eins og kunnugt
er.
Breska fjármálaráðneytið gaf út
tilskipum hinn 8. október 2008
sem frysti eignir og lausafé ís-
lensku bankana í London og tengt
fé íslenska ríkisins sem kynni að
vera í breskum bönkum. Breska
þingið staðfesti svo frystinguna
nokkrum dögum seinna. Í gögnum
á vef breska þingsins er litið svo á
að umrædda heimild sé almennt
ekki hægt að nota á móti öðru ríki
nema Bretar séu í stríði við það
eða ríkið sé á lista öryggisráðs
Sameinuðu þjóðanna sem vand-
ræðaþjóð. Hvorugt átti við þegar
þessi þvingun var sett á. Bretar
afléttu þessari þvingun svo um
mitt ár 2009, þegar þeir töldu sig
hafa fengið hagsmuni sína vernd-
aða í „Svavars“ samningum við Ís-
lendinga. Rétt er að taka það fram
að nefnd á vegum breska þings
gerði alvarlega at-
hugasemd við þessa
framkvæmd.
Hinn 8. október
2008, lokuðu Bretar
tveimur íslenskum
bönkum í London
Heritable Bank í eigu
Landsbanka og Sin-
ger & Friedlander í
eigu Kaupþings. Var
þetta gert sama dag
og Bresk stjórnvöld
kynntu GBP 250
milljarða lausafjár-
aðstoð við alla aðra breska banka,
voru HB og SF einu bresku bank-
arnir sem fengu ekki aðstoð
stjórnvalda og þeir einu sem voru
settir á hausinn þó að þeir ættu
fyrir skuldum. Nú næstum 5 árum
síðar er uppgjöri að vera lokið á
þessum bönkum, 100% greiddust
upp í forgangsskuldir og um 90%
upp í almennar skuldir, það þrátt
fyrir mjög dýran slitaferil og
brunaútsölu á sumum eignum.
Bankarnir voru sem sagt góðir
fyrir skuldum sínum.
Tap Landsbankans var um 102
milljarðar og tap Kaupþings var
um 125 milljarðar.
Hollendingar í samstarfi við
Breta hjálpuðu svo til og stóðu
fyrir því að Ísland fengi ekki hjálp
hjá Alþjóðabankanum, IMF. Mjög
mikið samráð var á milli Breta og
Hollendinga um að eiga við Ís-
lendinga og komu sendimenn
þeirra oft saman hingað til að eiga
við íslensk stjórnvöld.
Bresk stjórnvöld voru í mjög
vondum málum hinn 8. október
2008, Gordon Brown forsætisráð-
herra var gagnrýndur harkalega
fyrir að vera ekki nægilega harður
við Íslendinga. Brown þurfti að
svara þann sama dag fyrir hvernig
bresk sveitarfélög sem höfðu inn-
eignir í Icesave ættu að borga
laun þegar allt lausaféð væri fast í
Icesave. Brown og Darling fjár-
málaráðherra ákváðu að sparka
fast í Íslendinga, loka þeim tveim
bresku bönkum sem voru í ís-
lenskri eigu og gera samning við
Hollendinga sem fæli í sér að hol-
lenski bankinn ING fengi á silf-
urbakka alla 531.000 viðskiptavini
íslensku bankanna, þetta var gjöf
milli vina að upphæð um 400 millj-
ónir punda eða um 70 milljarðar
íslenskra króna sem hollenski
ING bankinn fékk fyrir 1 milljarð
ISK greiðslu. Á þessum tíma var
ING með um 1 milljón við-
skiptavina sem hafði tekið þá
mörg ár að ná í við mikinn til-
kostnað.
ING veitti ekki af þessum við-
skiptum og hagnaði frá breska
ríkinu, nokkrum dögum síðar
þurfti ING að fá 10 milljarða
neyðarlán frá hollenska ríkinu.
Hollensk yfirvöld voru líka mjög
neikvæð í garð íslenskra aðila,
útibú Landsbankans í Hollandi
var sett í gjaldþrot og fjárhag
þess rústað.
Áhugaverð staða er komin upp
núna, þrotabú Landsbankans er
búið að greiða Bretum og Hol-
lendingum fyrstu Icesave-
greiðsluna í ISK (íslenskum gjald-
eyri) eða um 10 milljarða, þær
heimildir sem ég hef eru að þessar
krónur liggi enn hér í íslenskum
banka. Þrotabú Landsbankans
áformar að borga samtals út af
Icesave yfir 40 milljarða í ISK.
Ástæða þess að þrotabúið greiðir í
ISK er einfaldlega sú að þeir eiga
eignir í ISK og eru að nota þær til
að greiða kröfuhöfum hlutfalls-
lega. Eins og málin standa þá er
eina leið Breta og Hollendinga til
að fá þessa ISK til sín í sinni eigin
mynt að fara í gjaldeyrisuppboð
Seðlabanka íslands, myndu þeir
þurfa að taka á sig um 40% afföll.
Þrotabú Landsbanks á eftir að
greiða Bretum og Hollendingum
670 milljarða, þar af munu um 40
milljarðar verða borgaðir í ISK.
Sanngjarnt væri að borga þessar
eftirstöðvar 670 milljarða í ISK.
Væri það gert, myndi það leiða til
um 40% affalla, þýddi það í reynd
268 milljarða lækkun á ISK kröfu
Breta og Hollendinga. Væri það
sanngjörn niðurstaða í ljósi þess
tjóns sem þeir aðilar hafa valdið
þrotabúinu.
Hægt væri að koma þessu í
kring annaðhvort með því að setja
skilaskyldu á gjaldeyri á þrotabú
Landsbankans sem þar með yrði
að greiða eftirstöðvar Icesave-
kröfunnar í ISK eða með því að
Tryggingarsjóður innstæðueig-
enda og fjárfesta tæki að sér að
borga eftirstöðvar Icesave í ISK
og innleysa til sín kröfu Breta og
Hollendinga. Bretar og Hollend-
ingar geta svo farið í biðröðina í
Seðlabanka Íslands og keypt
gjaldeyri á uppboði eins og aðrir.
Hvernig væri að íslensk stjórn-
völd gengju fram með hörku til að
gæta hagsmuna Íslands?
Snjóhengjan og bresku
hryðjuverkalögin
Eftir Holberg
Másson » Tap íslensku bank-
anna á inngripum
breskra yfirvalda 8.
október 2008 með beit-
ingu hryðjuverkalagana
er áætlað samtals 237
milljarðar.
Holberg Másson
Höfundur er framkvæmdastjóri.
Listi yfir eignir Kaupþings og Landsbanka í UK og NL
(Tölur í milljónum EURO og milljörðum ISK)
Landsbanki
Icesave UK+NL 6.900 343.306 34.155
Heritable Bank UK 1.273 26.000 300 48.000 6.302
Kaupþing
EDGE UK 2.875 160.000 14.231
Singer &Friedlander UK 3.235 2.070 575 94.875 16.013
Samtals 14.283 531.376 875 142.875 70.701 213.576
Eig
nir
í M
EU
RO
Fjö
ldi
við
sk
ipt
av
ina
Eig
ið
fé
ba
nk
an
a
Eig
ið
fé
ba
nk
an
a í
ISK
Ve
rð
mæ
ti v
ið-
sk
ipt
av
ina
ISK
He
ild
ar
tap
ma
. IS
K
Ágætu aðildarsinnar.
Mörgum ykkar er þessi
misserin tíðrætt um
lýðræðið. Það sé lýð-
ræðislegt að leyfa
landsmönnum að sjá
samning við ESB áður
en kosið verði um hvort
Ísland gangi í ESB eða
ekki. Það er í sjálfu sér
merkilegt og gæti verið
efni í sérstakan pistil
því ekki höfðuð þið hátt um lýðræðið
þegar ákveðið var að hefja aðild-
arviðræður án umboðs þjóðarinnar í
júlí 2009.
Ein helsta gulrót ykkar aðildar-
sinna á þá sem efins eru þessa dag-
ana er að við þurfum að sjá samning-
inn (án þess að geta um að aðlögun
fari fram á sama tíma), við munum fá
svo góðan samning og miklar und-
anþágur. Helst má stundum skilja að
við þurfum einungis að taka upp þær
reglur og gefa eftir það sem okkur
langar og haga öllu öðru eftir því sem
okkur hentar hverju sinni. Eftir að
fjárhagserfiðleikarnir hófust í ESB
hefur einhverra hluta vegna farið
minna fyrir staðhæfingum um stöð-
ugleika og óbrigðulleika sambandsins
og hvernig ekkert hrun hefði hér orð-
ið hefðum við verið hluti af því, en
meira talað um að nauð-
synlegt sé að kíkja í
pakkann. Það er hins
vegar önnur saga.
Ég gæti bent á at-
huganir sem sýna svart
á hvítu að Ísland fær
engar varanlegar und-
anþágur heldur gæti
það mögulega fengið
tímabundnar sérlausnir
sem Evrópusambandið
gæti afnumið hvenær
sem er, Finnland sem
þarf að sækja um til
sambandsins á 5 ára fresti að fá að
greiða úr eigin ríkissjóði stuðning til
harðbýlla svæða og fleira í þeim dúr.
Ég gæti skrifað langa grein um vand-
ræði þau sem við blasa í ESB og þá
sérstaklega á evrusvæðinu, ásamt því
að ég gæti bent á, fyrir utan þessi
vandræði evrunnar, að upptaka henn-
ar er engin lausn við hagstjórn-
arvanda Íslands þar sem hagstjórnin
þarf að vera komin í lag áður en
mögulegt er að taka upp evru. Jafn-
framt gæti ég bent á að aðild að ESB
hefði engu breytt um bankahrunið
hér á landi eins og sést vel á Kýpur
þessa dagana, afar ólíklegt er að mat-
vælaverð lækki við inngöngu og að
samningaviðræðurnar svokölluðu eru
aðlögunarviðræður en ekki aðildar-
viðræður.
Ég ætla hins vegar ekki að gera
það en í staðinn spyrja einfaldrar
spurningar: Af hverju ættum við að
þurfa undanþágur og sérlausnir ef
ESB hentar okkur svona vel? Hefur
einhver velt því fyrir sér? Eru þeir
aðildarsinnar sem halda því statt og
stöðugt fram að við þurfum nauðsyn-
lega að „kíkja í pakkann“ og sjá hvað
er í boði, ekki með því að segja að
ESB henti okkur alls ekki? Því hvers
vegna ættum við annars að þurfa að
sjá hvaða undanþágur eru í boði frá
Evrópusambandinu? Það er annað
sem ég velti fyrir mér varðandi þenn-
an samning og undanþágurnar allar,
en það er hvaða rök ættu eiginlega að
vera fyrir því að Ísland fengi ein-
hverjar undanþágur sem öðrum að-
ildarríkjum bjóðast ekki. Mig langar
að biðja ykkur aðildarsinnar að líta á
málið ekki út frá Íslandi heldur út frá
aðildarríkjum ESB. Þessi ríki hafa
gengist undir allar reglur og lög ESB
án þess að fá varanlegar undanþágur.
Ætti þessum ríkjum að finnast sann-
gjarnt og sætta sig við að Ísland fengi
einhvern allt annan pakka en þau
fengu? Ef eitthvert ríki myndi sækja
um að verða hluti af Íslandi, fyndist
okkur ekki eðlilegt að það ríki tæki þá
upp öll lög og reglur Íslands frekar
en að það fengi einhverjar undan-
þágur sem íslenska ríkinu byðust
ekki? Staðreyndin er nefnilega óhjá-
kvæmilega sú að það eru engar var-
anlegar undanþágur í boði og það er
enginn pakki í boði. Það sem er í boði
er ESB, óinnpakkað og nákvæmlega
eins og það kemur fyrir. Það er því al-
ger óþarfi að halda þjóðaratkvæða-
greiðslu um hvort halda eigi aðild-
arviðræðum áfram. Það er aðeins ein
spurning sem þarf að spyrja og hún
er þessi: Vilt þú að Ísland verði hluti
af ESB, með öllu sem fylgir?
Bréf til aðildarsinna
Eftir Sigríði
Ólafsdóttur » Af hverju ættum
við að þurfa und-
anþágur og sérlausnir
ef ESB hentar okkur
svona vel?
Sigríður Ólafsdóttir
Höfundur er sauðfjárbóndi.
Móttaka aðsendra greina
Morgunblaðið er vettvangur lifandi umræðu í landinu og birtir aðsendar greinar
alla útgáfudaga. Þeir sem vilja senda Morgunblaðinu greinar eru vinsamlega
beðnir að nota innsendikerfi blaðsins. Kerfið er auðvelt í notkun og tryggir ör-
yggi í samskiptum milli starfsfólks Morgunblaðsins og höfunda. Morgunblaðið
birtir ekki greinar sem einnig eru sendar eru á aðra miðla.
Að senda grein
Kerfið er aðgengilegt undir Morgunblaðslógóinu efst í hægra horni forsíðu
mbl.is. Þegar smellt er á lógóið birtist felligluggi þar sem liðurinn "Senda inn
grein" er valinn.
Í fyrsta skipti sem innsendikerfið er notað þarf notandinn að nýskrá sig inn í
kerfið. Ítarlegar leiðbeiningar fylgja hverju þrepi í skráningarferlinu. Eftir að við-
komandi hefur skráð sig sem notanda í kerfið nóg að slá inn kennitölu notanda
og lykilorð til að opna svæðið. Hægt er að senda greinar allan sólarhringinn.
Ársalir ehf fasteignamiðlun
533 4200 og 892 0667
arsalir@arsalir.is
Engjateigi 5, 105 Rvk
Björgvin Björgvinsson, löggiltur fasteignasali
ÁRSALIR
FASTEIGNAMIÐLUN
533 4200
FASTEIGNASALA
FYRIRTÆKJASALA - LEIGUMIÐLUN
Vantar allar stærðir og gerðir eigna á skrá
.... Hafðu samband
–– Meira fyrir lesendur
PÖNTUNARFRESTUR AUGLÝSINGA:
fyrir kl. 16 mánudaginn 8. apríl.
NÁNARI UPPLÝSINGAR GEFUR:
Katrín Theódórsdóttir
Sími: 569 1105
kata@mbl.is
SÉRBLAÐ
Brúðkaupsblaðið
Föstudaginn 12. apríl
kemur út Brúðkaupsblað
Morgunblaðsins
Fatnaður fyrir brúðhjónin,
förðun og hárgreiðsla,
brúðkaupsferðin, veislumatur,
veislusalir og brúðargjafir
verða meðal efnis í blaðinu.