Morgunblaðið - Sunnudagur - 19.01.2014, Blaðsíða 44

44 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 19.1. 2014
M
orgunblaðið notaði drjúgan
hluta af síðasta ári til að gera
sér glaðan dag með les-
endum sínum um land allt.
Lifandi svörun frá áskrif-
endum blaðsins, auglýs-
endum og vefnjótendum var góð afmælisgjöf til starfs-
manna þess, og verður endingargott vegarnesti.
Fjölmiðlar fálma út í myrkrið
Árið var gott fyrir Morgunblaðið, góður andi ríkir á
þeim bæ, það er stækkandi og mun efnismeira en síð-
ustu árin þar á undan. Blaðið og móðurfélagið Árvakur
eru vissulega ekki nein fjárhagsleg gróðamylla, en fyr-
irtækið er komið fyrir horn og það skiptir sköpum.
Þótt blaðið þurfi áfram, eins og drýgstur hluti lands-
manna, að gæta hagsýni í hvívetna, má ætla að barn-
ingurinn sé að baki. Blaðið horfir því glaðbeitt til nýrr-
ar aldar í sögu sinni. Því vex hugur þá vel gengur.
Framtíð fjölmiðla um allan heim er hulin móðu.
Kannski verða engin blöð eða bækur til eftir fáeina
áratugi, nema á söfnum, og „blaðamenn“ aðeins undir
grænum torfum, a.m.k. að sumarlagi. En fréttir verða
þó örugglega sagðar og skoðunum og fróðleik komið á
framfæri, hvernig sem tæknin þróast sem notuð verð-
ur. Rúnaristur, hellamyndir, trumbusláttur „frum-
stæðra,“ reykmerki indíána og óljúgfróðar íslenskar
sagnir um munnlega geymd frétta og fróðleiks um aldir
og allt það sem síðar gerðist, eru örugg sannindamerki.
Öld Morgunblaðsins (án þess að blaðið eigni sér öldina)
var um leið öld mestu breytinga sem sérdrægasta dýra-
tegund jarðarinnar hefur upplifað. Rangt væri að segja
að blöðin hafi staðið þær allar af sér. Þau breyttust með
tækninni; löguðu sig að henni og höfðu lengst af mikinn
ávinning af þeirri sambúð allri. Tölvuvæðingin, sem
slík, var blöðunum lengst af til framdráttar. Verald-
arvefurinn, sem varð síðara afsprengi töluvæðingar,
gerði annars konar fjölmiðlun að áhugaverðum kosti og
setti á síðustu árum spurningarmerki við prentmiðla.
Endanlegt svar við slíkri spurningu liggur ekki fyrir.
Kostnaður er einn óleystra þátta. Vefútgáfur spara
pappír, prentun og dreifingu og allt útgefið efni skilar
sér í hús hvernig sem viðrar. En samt er ekki allt sem
sýnist. Það er dýrt að vinna efni, fréttir og fróðleik sem
gerðar eru kröfur til um traust og gæði. Flestir stærstu
vefmiðlar heimsins liggja því enn fjárhagslega að veru-
legu leyti uppi á prentmiðlunum sem fóstra þá. Not-
endur hafa vanist því að valsa frítt um veraldarvefinn.
Auglýsingatekjur standa ekki einar undir slíkum
kostnaði. Þó eru undantekningar.
Hnýsnir hýslar
Skráning hýsla eins og Facebook og Google á hegð-
unarmynstri notenda, sem þessi risafyrirtæki selja
síðan fyrir fúlgur fjár, er á ystu nöf, þegar horft er til
persónulegrar friðhelgi. Notendum slíkra vefja hlýtur
að vera órótt, en ef til vill svo háðir þeim, að þeir geti
ekki rifið sig lausa. Samskipti þessara risavöxnu hýsla
við hinar ógnvænlegu njósnastofnanir Bandaríkjanna
og tengdra ríkja vekja einnig óhug. Notendur voru
einskis spurðir og ekki einu sinni varaðir við.
Tölvurnar útrýmdu ekki símunum, þótt þeir séu
breyttir. Sjónvarpsútsendingar sálguðu ekki útvarp-
Mikill uppgangur er
í aldarafmælum núna
* Skráning hýsla eins ogFacebook og Google á hegð-unarmynstri notenda, sem þessi
risafyrirtæki selja síðan fyrir fúlgur
fjár, er á ystu nöf, þegar horft er til
persónulegrar friðhelgi. Notendum
slíkra vefja hlýtur að vera órótt, en
ef til vill eru þeir svo háðir þeim,
að þeir geti ekki rifið sig lausa.
Reykjavíkurbréf 17.1.14