Morgunblaðið - Sunnudagur - 02.02.2014, Blaðsíða 4

N
íu manns hafa gegnt
embætti útvarps-
stjóra frá því Rík-
isútvarpið tók til
starfa árið 1930.
Aðeins tveir hafa tekið við starfinu
án þess að hafa starfað áður hjá
stofnuninni og við fjölmiðlun yfir
höfuð, séra Heimir Steinsson og
Magnús Geir Þórðarson. Þá er
fyrsti útvarpsstjórinn, Jónas Þor-
bergsson, að sjálfsögðu undanskil-
inn. Sigurður Þórðarson, Vilhjálmur
Þ. Gíslason, Andrés Björnsson,
Markús Örn Antonsson, Pétur Guð-
finnsson og Páll Magnússon höfðu
allir unnið hjá Ríkisútvarpinu í
lengri eða skemmri tíma. Páll og
Jónas eru þeir einu sem höfðu um-
talsverða reynslu af öðrum fjöl-
miðlum.
Fyrsti útvarpsstjórinn var Jónas
Þorbergsson frá Helgastöðum í
Reykjadal sem gegndi embættinu í
tæpan aldarfjórðung, 1930-53. Jónas
var gagnfræðingur frá Akureyri,
kenndi í einn vetur í Reykjadal og
sinnti síðan ýmsum störfum í Kan-
ada í sex ár. Hann var ritstjóri
Dags á Akureyri 1920-27 og ritstjóri
Tímans í Reykjavík 1927-29. Jónas
sat á þingi fyrir Framsóknarflokk-
inn 1931-33 meðfram starfi sínu
sem útvarpsstjóri. Hann samdi líka
bækur ýmislegs efnis og fjölda
greina sem birtust í blöðum og
tímaritum, einnig samdi hann söng-
lög. Sonur Jónasar, Jónas Jónasson,
varð síðar einn ástsælasti útvarps-
maður þjóðarinnar.
Sigurður Þórðarson, tónskáld og
skrifstofustjóri Ríkisútvarpsins frá
upphafi, leysti Jónas Þorbergsson
tímabundið af sem útvarpsstjóri,
1950-52.
Reyndur útvarpsmaður
Vilhjálmur Þ. Gíslason tók við starfi
útvarpsstjóra 1953 og gegndi því til
1967. Hann var með meistaragráðu
í norrænum fræðum, var afkasta-
mikill rithöfundur, skólastjóri Versl-
unarskóla Íslands í rúma tvo ára-
tugi og starfsmaður Ríkisútvarpsins
frá því það hóf göngu sína. Vann
þar sem fréttamaður, bókmennta-
ráðunautur og fleira. Réttnefndur
innanbúðarmaður. Vilhjálmur var
útvarpsstjóri þegar sjónvarp hóf
göngu sína á Íslandi, 1966.
Andrés Björnsson var útvarps-
stjóri frá 1968 til 1984. Hann var
cand. mag. í íslenskum fræðum frá
Háskóla Íslands, starfaði í breska
upplýsingaráðinu um tíma og sótti
námskeið í útvarps- og sjónvarps-
fræðum við Boston-háskóla í Banda-
ríkjunum. Hann var skrifstofustjóri
útvarpsráðs 1951-52, skipaður dag-
skrárstjóri 1958-67 og skipaður út-
varpsstjóri frá 1. janúar 1968. Andr-
és var lektor í íslenskri
bókmenntasögu við Háskóla Íslands
1965 til 1968.
Andrés lagði jafnframt stund á
ritstörf og þýðingar og birtust rit-
smíðar hans m.a. í Skírni og afmæl-
isritum, ásamt því að hann þýddi
skáldverk og leikrit, sögur og grein-
ar eftir marga virta höfunda, þar á
meðal Knut Hamsun og Somerset
Maugham, og ritaði formála ljóða-
safna. Þá flutti hann í starfi sínu
sem útvarpsstjóri ávörp á gamlárs-
kvöld frá árinu 1968 til 1984, en þau
voru gefin út í heild sinni í bókinni
Töluð orð árið 1985.
Markús Örn Antonsson tók við af
Andrési, í ársbyrjun 1985. Bak-
grunnur hans var í fjölmiðlum. Með
menntaskólanámi vann hann sem
blaðamaður og ljósmyndari á Morg-
unblaðinu en eftir stúdentspróf frá
MR lagði hann stund á nám í
fréttamennsku og framleiðslu sjón-
varpsefnis í Bretlandi og Svíþjóð.
Markús Örn var einn af fyrstu
fréttamönnum sjónvarps, auk þess
sem hann sinnti dagskrárgerð.
Hann var borgarfulltrúi á árunum
1970 til 1985.
Markús Örn tók aftur við starfi
útvarpsstjóra 1998 og gegndi því til
2005. Í millitíðinni var hann meðal
annars borgarstjóri í Reykjavík
1991-94.
Prestur varð útvarpsstjóri
Þegar Markús Örn lét af embætti í
fyrra skiptið, í október 1991, var
séra Heimir Steinsson ráðinn út-
varpsstjóri. Hann stundaði nám í
fornleifafræði við Kaupmannahafn-
arháskóla og íslenskum fræðum við
Háskóla Íslands. Sr. Heimir lauk
guðfræðiprófi frá Háskólanum og
stundaði framhaldsnám í trúfræði
og almennri kirkjusögu við háskól-
ann í Edinborg. Þá sótti hann nám-
skeið í norskum, dönskum og
sænskum lýðháskólum og kenndi
jafnframt við lýðháskóla í Noregi og
Danmörku.
Sr. Heimir stundaði ýmis störf
meðfram námi og rak m.a. forskóla
fyrir börn í Laugarneshverfi. Hann
var sóknarprestur í Seyðisfjarð-
arprestakalli árin 1966-68 og var
jafnframt stundakennari við Barna-
og unglingaskólann þar. Hann var
rektor Lýðháskólans í Skálholti, síð-
ar Skálholtsskóla, frá stofnun haust-
ið 1972 til ársins 1982. Þá var hann
sóknarprestur í Þingvallaprestakalli
og jafnframt þjóðgarðsvörður og
gegndi hann því embætti til ársins
1991. Sr. Heimir lét af starfi út-
varpsstjóra í desember 1996 en þá
var hann skipaður í embætti sókn-
arprests og staðarhaldara á Þing-
völlum.
Pétur Guðfinnsson var settur út-
varpsstjóri 1996 en lét af störfum
ári síðar fyrir aldurs sakir. Pétur
var framkvæmdastjóri Sjónvarpsins
frá stofnun þess árið 1966 og stað-
gengill útvarpsstjóra í fjarveru hans
allt þar til hann tók við starfi út-
varpsstjóra.
Páll Magnússon leysti Markús
Örn af hólmi 2005. Hann er með
próf í stjórnmálsögu og hagsögu frá
Háskólanum í Lundi. Páll hafði að
mestu unnið á fjölmiðlum áður en
hann tók við starfinu. Kenndi að
vísu í tvo vetur og var um tíma
framkvæmdastjóri Samskipta- og
upplýsingasviðs Íslenskrar erfða-
greiningar.
Páll var blaðamaður á Vísi, frétta-
stjóri á Tímanum og sjónvarps-
fréttamaður hjá RÚV, auk þess að
gegna ýmsum yfirmannastöðum hjá
fyrirtækinu sem nú heitir 365. Var
meðal annars forstjóri Íslenska út-
varpsfélagsins, fréttastjóri Stöðvar 2
og Bylgjunnar og sjónvarpsstjóri
Stöðvar 2.
Morgunblaðið/Þórður
Oftast innanbúðarmaður
MAGNÚS GEIR ÞÓRÐARSON, LEIKSTJÓRI OG LEIKHÚSFRÆÐINGUR, ER AÐEINS ANNAR MAÐURINN SEM RÁÐINN ER Í STARF ÚT-
VARPSSTJÓRA ÁN ÞESS AÐ HAFA STARFAÐ HJÁ STOFNUNINNI ÁÐUR. HINN ER SÉRA HEIMIR STEINSSON. HVORUGUR HAFÐI
REYNSLU ÚR FJÖLMIÐLUM. HINIR ÚTVARPSSTJÓRARNIR HÖFÐU UNNIÐ MISJAFNLEGA LENGI HJÁ RÍKISÚTVARPINU.
Andrés
Björnsson
Páll
Magnússon
Markús Örn
Antonsson
Heimir
Steinsson
Pétur
Guðfinnsson
Jónas
Þorbergsson
Sigurður
Þórðarson
Vilhjálmur Þ.
Gíslason
* Fjölmiðlaefnið skal hið minnsta vera fréttir og fréttaskýringar,fræðsluþættir, íþróttaþættir, afþreying af ýmsum toga, lista- ogmenningarþættir og sérstakt efni fyrir börn og ungmenni.
Úr lögum um Ríkisútvarpið.
Þjóðmál
ORRI PÁLL ORMARSSON
orri@mbl.is
Magnús Geir Þórð-
arson er yngsti
maðurinn til að taka
við starfi útvarps-
stjóra. Hann er fer-
tugur að aldri,
fæddur 7. október
1973.
Hann veltir Mark-
úsi Erni Antonssyni
úr sessi en hann var
41 árs þegar hann
var ráðinn í fyrra
skiptið og Jónas
Þorbergsson 45
ára.
Andrés Björns-
son var fimmtugur,
Páll Magnússon 51
árs, séra Heimir
Steinsson 54 ára,
Sigurður Þórðarson
55 ára og Vilhjálmur
Þ. Gíslason 56 ára.
Elsti maðurinn til
að taka við embætti
útvarpsstjóra er
Pétur Guðfinnsson.
Hann var 67 ára ár-
ið 1996.
MAGNÚS GEIR
YNGSTUR
4 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 2.2. 2014