Morgunblaðið - Sunnudagur - 02.02.2014, Blaðsíða 42

*Fjármál heimilannaVestanhafs er áætlað að um fimmtungur af keyptum matvælum fari til spillis
Leikkonan Alexía er þessa dagana
að leggja lokahönd á kynfræðslu-
uppistand Pörupilta sem hún mun
flytja í Borgarleikhúsinu í febrúar
og mars ásamt Maríu Pálsdóttur
og Sólveigu Guðmundsdóttur.
Pörupiltarnir voru áður með uppi-
stand í Þjóðleikhúskjallaranum við
góðar undirtektir og hafa farið út
fyrir landsteinana með þá sýningu.
Hvað eruð þið mörg
í heimili?
Við erum fjórar manneskjur og
eitt dýr. Maður, kona, drengur,
stúlka og kettlingur.
Hvað áttu alltaf til
í ísskápnum?
Endalaust af hálfum pestókrukk-
um. Möndlumjólk, kúamjólk og
kaffibaunir þurfa líka að vera í
skápnum svo dagurinn verði góð-
ur.
Hvað fer fjölskyldan
með í mat og hrein-
lætisvörur á viku?
Alltof mikið.
Hvar kaupirðu helst inn?
Melabúðin er í miklu uppáhaldi en
Krónan úti á Granda er líka ljóm-
andi fín fyrir stórinnkaupin.
Hvað freistar helst
í matvörubúðinni?
Útlenskir ostar og engiferöl. Erfitt
að standast það.
Hvernig sparar þú
í heimilishaldinu?
Með því að gefa kettinum afgang-
ana að borða og henda engum
mat.
Hvað vantar helst
á heimilið?
Það vantar margt á heimilið, t.d.
vantar hurð á hjónaherbergið, en
það er allt í vinnslu.
Eyðir þú í sparnað?
Nei, nei.
Skothelt sparnaðarráð?
Vera með grænmetisgarð og tína
sveppi og ber á sumrin. Skella í
frystinn og það dugar langt fram á
vetur.
ALEXÍA BJÖRG JÓHANNESDÓTTIR
Kötturinn fær
afgangana
Alexía segist eiga mikið af hálftómum pestó-krukkum í ísskápnum.
Morgunblaðið/Þórður
Aurapúkinn er tortrygginn í garð þeirrar
sölubrellu að gefnir eru „punktar“ í sam-
ræmi við upphæð viðskiptanna. Punktana
má svo nota til að borga fyrir vörur
seinna meir.
Þegar dæmið er reiknað til enda jafn-
gilda „punktarnir“ yfirleitt ekki nema agn-
arsmáum afslætti. Púkanum þykir þá betra
að fá beinharðan afslátt í krónum, frekar
en að fá verðlitla punkta sem er oft ekki
hægt að nota nema háð ýmsum skilyrðum
og takmörkunum.
Punktum má þó stundum safna nokkurn
veginn sjálfkrafa, t.d. þegar flogið er með
ákveðnum flugfélögum (ef ekki er lægra
fargjald í boði á sömu leið með punkta-
lausu flugfélagi). Flest eigum við inni
punkta einhvers staðar.
Er ágæt regla að kíkja á punktastöðuna
endrum og eins og láta punktana ekki
fyrnast. Jafnvel, ef punktarnir eru ekki
margir, má stundum skipta þeim fyrir eitt-
hvað lítið og ódýrt eða gefa þá til góð-
gerðarstarfs.
púkinn
Aura-
Hver er
punktastaðan?
V
itaskuld má ekki stunda svo mikla sparsemi og aðhald að lífið missi allan lit. Endr-
um og sinnum er gaman að láta eftir sér lúxus og örlítill skammtur af munaði getur
gert daginn mun skemmtilegri.
En á móti kemur að við höfum mörg vanið okkur á ýmsa neyslu og útgjöld sem
vel má sleppa, og spara þannig stórar fjárhæðir yfir árið og ævina. Fer kannski all-
góður skerfur af ráðstöfunarfé heimilisins í ósiði sem hvorki bæta líðan né
heilsu? Blæðir buddan peningum í gjöld og sektir sem auðvelt er að
forðast?
Fjármálavefurinn Business Insider tók saman lista yfir nokkr-
ar algengar útgjaldasyndir sem skynsamlegt er að reyna að
losna við.
Hverjar eru líkurnar?
Efst á listanum er að eyða peningum í happdrætti. Þeir sem
vita betur grínast stundum með að happdræti megi allt
eins kalla viðbótarskatt á heimsku. Aðrir segja happ-
drætti vera sekt á þá sem ekki fylgdust nógu vel
með í stærðfræðitímum þegar fjallað var um lík-
indareikning.
Vinningslíkurnar í vinsælu íslensku lottói eru
svo litlar að jafnvel ef keyptur væri 10 raða
miði í hverri viku í 90 ár væru ekki nema 7%
líkur á að hreppa stóra vinninginn einu sinni.
Miðað við að 10 raða seðill kosti 1.300 kr væri
á sama tíma búið að kaupa lóttómiða fyrir vel
yfir 6 milljónir.
Næst á lista Business Insider er að greiða
reikninga of seint. Um leið og eindagi er liðinn
bætast við aukagjöld, vextir og kostnaður sem
munar um. Innheimtu- og vanskilakostnaður getur
verið breytilegur eftir samningum en ekki er óalgengt að t.d. innheimtuviðvörun hjá bönkum
kosti ein og sér um 1.000 kr. Ef það er orðið að vana að borga nokkra reikninga of seint í
hverjum mánuði getur því kostnaðurinn yfir árið hæglega hlaupið á tugum þúsunda.
Einfalt er að forðast þessi útgjöld t.d. með því að stofna netdreifingu hjá viðskiptabank-
anum sem greiðir alla reikninga með sjálfvirkum hætti á réttum tíma.
Ef mjög þröngt er í búi og erfitt að standa í skilum við alla er nauðsyn-
legt að vega og meta hverjum á að greiða, t.d. út frá því hvar kostn-
aðurinn við vanskilin er dýrastur. Svo er gott að taka upp sím-
ann, láta vita fyrirfram ef ekki er hægt að greiða á rétt-
um tíma, og reyna að semja um þægilegri afborganir
eða greiðslufrest.
Dýrir matarbitar
Business Insider bendir síðan réttilega á að óskyn-
samleg matarútgjöld geta verið mikil byrði á fjárhag
heimilisins. Þegar útgjöld ársins eru tekin saman er
t.d. mjög kostnaðarsamt að kaupa sér daglega
einn bolla á uppáhalds kaffihúsinu. Einn 400 kr
bolli á dag gerir næstum 150.000 kr yfir árið.
Sama á við um að kaupa hádegisverðinn í
mötuneyti eða á veitingastað. Er stórgott
sparnaðarráð að taka frekar með nesti.
Gos-drykkja kostar líka sitt og þeir sem
geta vanist því að drekka í staðinn kranavatn
munu raka inn sparnaðinum.
Svo verður að vanda til við matarinnkaupin
og gæta þess að ekkert fari til spillis. Vest-
anhafs er áætlað að allt að 20% af matarút-
gjöldum heimila fari í matvæli sem er á endanum
sóað.
FARA PENINGARNIR Í VITLEYSU?
Lítil útgjöld sem kosta sitt
LOTTÓMIÐAR OG VANSKILAGJÖLD MEÐAL ÞEIRRA ÚTGJALDA SEM Á AÐ VERA AUÐVELT AÐ FORÐAST.
GETUR LÍKA MARGBORGAÐ SIG AÐ TAKA NESTI MEÐ Í VINNUNA OG DRAGA ÚR SÓUN Á MAT.
Ásgeir Ingvarsson ai@mbl.is
Oft vilja það vera litlu en reglulegu útgöldin sem safnast saman
upp í háar upphæðir. Til dæmis myndi einn daglegur kaffibolli á
kaffihúsi, á litlar 400 kr. bollinn, gera samtals 146.000 kr. yfir árið.