Fréttablaðið - 30.11.2013, Blaðsíða 107

LAUGARDAGUR 30. nóvember 2013 | HELGIN | 67
Keiko – sem um tíma var fræg-
asti Íslendingur í heimi. Jón, faðir
Ragnhildar lést árið 2000, en árið
áður en hann lést barðist hann
gegn því að Keiko yrði fluttur
aftur til landsins. Ein grein eftir
hann vakti landsathygli. Hann
sagði að Keikó væri jafngildi 66
þúsund kjötbolla sem hægt væri
að senda til Kenýa og fæða hungr-
aðan heim.
„Ég man að Seaworld hafði sam-
band við pabba og hann útskýrði
fyrir þeim að þetta væri feigðar-
flan – í raun grimmd við dýrið
sem væri orðið vant umhyggju og
að fá sitt fóður úr hendi manna.
Háhyrningar eru hópdýr, eins og
úlfar, og þeir hleypa ekki ókunn-
ugu dýri inn í hjörðina. Keiko átti
aldrei sjens að komast aftur inn
í samfélag háhyrninga. Þarna
réðu peningar og markaðslög-
málin ferðinni. Þetta sagði pabbi
við þá og þeir höfðu ekki samband
aftur.“
Ég spyr Ragnhildi að lokum
hvernig tilfinning það hafi verið
að heimsækja aftur garðinn sem
var svo stór hluti af hennar lífi
en tilheyrir nú fortíðinni. „Það
var skrítið að koma þangað. Gras
yfir öllu og húsin breytt. Þarna
var alltaf allt fullt af lífi, dýr á
beit og börn út um allt. Það var
dásamlegt að fá að alast upp í
þessu umhverfi. Ómetanlegt,“
segir Ragnhildur.
Dýragarðar nauðsynlegir
Reglulega er saga Sædýrasafnsins
í Hafnarfirði rifjuð upp. Nú síðast
þegar Tilikum komst í heimsfrétt-
irnar. Yfirleitt eru það neikvæðu
augnablikin sem dregin eru fram
í dagsljósið. Til að mynda þegar
gestur safnsins henti flösku í
ísbjarnargryfjuna. Ísbjörninn
steig á brotna flöskuna, fékk
blóðeitrun og lést skömmu síðar.
Eða þegar mikið frost varð þess
valdandi að tveir háhyrningar
fengu lungnabólgu og létust.
„Ísbjörninn fékk lyf og lækn-
ismeðferð en það dugði ekki til.
Hann lést skömmu síðar og það
sýnir kannski hve viðkvæm nátt-
úran er. Að ein gosflaska geti fellt
þetta stóra og hrausta dýr,“ segir
Ragnhildur og heldur áfram: „Það
má ekki setja þá mælikvarða og
reglur sem við búum við í dag á
hluti í fortíðinni. Ef ekki væri
fyrir dýragarða væri þekking
manna og virðing fyrir dýrum
mun minni í dag. Ein aðalástæð-
an fyrir þeirri virðingu sem í dag
er borin fyrir háhyrningum er af
því að þeir hafa verið hafðir til
sýnis. Fólk hefur séð mikilfeng-
leika þeirra og notið samvista við
dýrin. Bróðir minn, sem þjálfaði
háhyrninga í fjölda ára, sagðist
líta á háhyrninga í dýragörðum
sem eins konar sendiherra sinnar
tegundar. Og í langflestum dýra-
görðum í heiminum fer afar vel
um dýrin og þau gleðja bæði full-
orðna og börn.“
Ragnhildur segir borgarsam-
félagið hafa skapað ákveðna fjar-
lægð á náttúruna. „Það er alltaf
lögð áherslu á meiri steypu og
minna líf. Sædýrasafnið gladdi
hjörtu þúsunda Íslendinga á
tímum þar sem afþreying var af
mun skornari skammti en í dag.
Við höfum sjaldan þurft jafn
mikið á dýragörðum að halda
eins og nú. Þar sem börn fá tæki-
færi til að virða fyrir sér dýrin
og snerta.“
Jón Kr., faðir Ragnhildar, var skáti
í Hafnarfirði og líka í Hjálparsveit
skáta. Upphaf Sædýrasafnsins má
rekja til þess þegar nokkrir félagar
í Hjálparsveitinni héldu fiskisýningu
í fjáröflunarskyni fyrir skátana.
Það gekk svo vel að í framhaldinu
stofnuðu félagarnir Sædýrasafnið
sem sjálfseignarstofnun. Árið 1976
varð breyting á starfi safnsins. Þá hóf
Sædýrasafnið að veiða háhyrninga
sem seldir voru í erlenda dýragarða
og voru einnig til sýnis í safninu.
Bæði Keikó og Tilikum voru fangaðir
á þessum tíma. Upp úr 1980 þrengdist að rekstrinum. Samningar við erlenda
dýragarða stóðust ekki og útgerðin kostaði sitt auk þess sem ráðist hafði verið
í dýrar endurbætur. Safnið stefndi í þrot árið 1980 en eftir árangurslausar til-
raunir til að endurvekja starfsemina var því endanlega lokað árið 1987.
STOFNUÐU SAFNIÐ Í FJÁRÖFLUNARSKYNI
RAGNHEIÐUR MEÐ LJÓNSUNGA Hún segir dýragarða nauðsynlega til að fólk beri
virðingu fyrir dýrum.
ÓVÆNTAR FORNMINJAR! Starfsmenn
Keilis láta apaskítinn í loftinu vera og
segja hann gamlar fornminjar.
JÓN KR. GUNNARSSON Stofnaði
Sædýrasafnið og lést árið 2000.