Fréttablaðið - 30.11.2013, Blaðsíða 108

30. nóvember 2013 LAUGARDAGUR| HELGIN | 68
Vetrarólympíuleikarnir 2014 hefjast 7. febrúar í Sochi við Svartahaf. Þar eru hlý sumur og mildir vetur. „Lukkudýr“ leik-anna er ísbjörn.
Að þeim loknum munu íbúar
Sochi búa við betra vegakerfi, risa-
íþróttamannvirki og bætt raf- og
fjarskiptakerfi. Vetrarólympíu-
leikar við Svartahaf, draumur Pút-
íns Rússlandsforseta, eru dýrustu
Ólympíuleikar sögunnar. Áætlaður
kostnaður árið 2007 var 12 milljarð-
ar dollara en er nú um 50 milljarð-
ar dollara. Stjórnarandstæðingur-
inn Boris Nemtsov tók fyrr á árinu
saman skýrslu um spillingu þar sem
hann segir Ólympíuleikana í Sochi
vera áður óþekkt tækifæri fulltrúa
stjórnar Pútíns og ólígarka til að
skipta kökunni á milli sín.
Hvött til að skrifa jákvætt
Í lok september sótti ég þing rúss-
neskra blaðamanna í Sochi. Full-
trúar stjórnvalda þar hvöttu blaða-
menn til þess að skrifa á jákvæðum
nótum um vetrarleikana. Morguninn
eftir er lagt af stað í skoðunarferð
á Ólympíusvæðið. Vegavinna við
ströndina og rútan situr föst í bíla-
röð. Í Sochi og nágrenni rísa hótel
og skrifstofur og fjöldi húsa rifinn.
Skautahallir og stærsta fjölmiðlahús
heims enn ókláruð.
Ólympíuleikar fatlaðra eru vel-
komnir hér í mars 2014. Breyting
frá afstöðu yfirvalda í Moskvu sem
lýstu því yfir árið 1980 að: „Í Sovét-
ríkjunum eru engir fatlaðir einstak-
lingar.“ Bandaríkin og fleiri lönd
hundsuðu þá Ólympíuleika að sumri
til að mótmæla innrás Brezhnevs í
Afganistan.
Margir hafa hvatt til að hætta við
þátttöku í Vetrarólympíuleikunum
í Sochi vegna mannréttindabrota í
Rússlandi. Ný lög gegn réttindum
samkynhneigðra hafa vakið mesta
athygli en einnig hert tök gegn mót-
mælendum, vaxandi fjöldi sam-
viskufanga og skerðing tjáningar-
frelsis. Nýlega bönnuðu rússnesk
stjórnvöld ættleiðingar til Svíþjóðar.
Ástæðan sögð réttur til hjónabands
samkynhneigðra þar.
Árið 2012 fjölgaði munaðarlausum
börnum í Rússlandi um 118.000.
Þótt fordómar séu talsverðir þá
er kynhneigð ekki aðaláhyggjumál
íbúa stærsta ríkis veraldar. Víða
í Rússlandi er fólk ekki með gas í
húsum sínum á meðan það streymir
í leiðslum framhjá þorpum þeirra til
útlanda. Gróðinn fyllir vasa valda-
manna og vina þeirra. Samkvæmt
nýrri rannsókn er skipting auðæfa í
Rússlandi sú ójafnasta í heimi. 35%
af auðæfum Rússlands eru í eigu 110
manna. Þessir ofurríku 110 karlar
standa nærri valdinu eða eru vald-
ið og græða meðal annars á olíu og
gasi.
Við erum á leið upp í Krasnaja
Poljana-fjöll um 40 km frá Sochi þar
sem keppt verður á skíðum og stokk-
ið af dýrasta palli sögunnar. Eftir
akstur gegnum jarðgöng sést hversu
mikið af skóglendi hefur verið rutt.
Margir mótmæltu og hefur vísinda-
og blaðamönnum hefur verið hótað.
Rótgróin náttúruverndarsamtök
bönnuð.
Leiðsögumaðurinn bendir á hálf-
byggða lestarstöð, spor, brýr og
fleiri göng. Fyrrverandi yfirmaður
KGB og persónulegur vinur Pútíns
fékk þann feita verktakasamning.
Malbikið ku vera dýrara en kavíar
segir einhver.
Í þorpi nærri Bjarnarhorni er
stoppað til hunangskaupa.
Það er hlýtt, skógarbjörn betra
lukkudýr leikanna, hugsa ég.
Fæ mér fíkju af tré og kona stígur
út úr húsi. Spyr hvernig henni lítist á
Ólympíuleikana. Hún segir við mig:
„Bara að skrifa eitthvað jákvætt.“
Ég bið um að fá að taka mynd en
hún neitar og skýst aftur inn í húsið.
Við ökum áfram, framhjá verka-
mönnum í rykskýi við lagningu járn-
brautar. Mannréttindasamtökin
Human Rights Watch telja að það
séu um 16.000 farandverkamenn
sem byggja 136 Ólympíubygging-
ar. Fjöldi ólöglegra verkamanna í
Sochi alls talinn um 70.000. Flest-
ir frá grannríkjunum og hafa unnið
fyrir lág laun undir stjórn spilltra
verktaka.
Uppáhaldsskíðasvæði Pútíns
Við stígum út í Rosa Khutor, eftir-
líkingu af svissnesku fjallaþorpi.
Tómur bær og á skiltum búðanna
stendur: „Bráðum opnum við!“
Búðir frá MacDonalds til Gucci.
Hér er uppáhaldsskíðasvæði
Vladimírs Pútín forseta. Hann
ferðast auðveldlega upp eftir í þyrlu
frá sumarhúsinu í Bocharov Ruche
nærri Dagomys við Svartahaf.
Margir spyrja sig nú hverjir komi
hingað eftir leikana. Hótelgisting í
Ölpunum er mun ódýrari og þjónust-
an hugsanlega betri.
Við leggjum af stað í fyrsta skíða-
kláfnum upp aðalbrekkuna.
Gámablokkir, hálfköruð hótel
og í fjallshlíðinni sofa verkamenn.
Framkvæmdir eru á eftir áætlun
og það er unnið dag og nótt. Eftir
þriggja kláfa klif upp í 2.000 metra
hæð er ægifagurt yfir að horfa og
loftið ferskt.
Niður svífum við yfir menn sem
hlaða sandpokum að læk niður
með verðandi Ólympíusvigbraut. Á
skiptistöð í næsta kláfi sitja þreytt-
ir menn með föggur sínar. Enginn
lukkuísbjörn hér. Þyrla sveimar yfir
með steypuhrærivél í keðju.
Vladimír Pútín lenti í þyrlu á
hafís norðurslóða til að klappa
svæfðum hvítabirni. Á sjónvarps-
stöðvum Kreml, First Channel og
Russia Today var björninn hífð-
ur upp í keðju til vigtunar. Pútín
handfjatlaði hálsól með senditæki
og starði ákveðinn inn í mynda-
vélar. Hann segist hafa áhyggjur
af dýrum í útrýmingarhættu. Eitt
fyrsta embættisverk hans fyrir
þrettán árum var að leggja niður
umhverfisráðuneytið og færa inn í
ráðuneyti orku og auðlinda.
Fyrir Vetrarólympíuleikana í
Sochi 2014 verður slegið heimsmet
í Ólympíukyndlahlaupi. Í boði kjarn-
orkumiðstöðvarinnar Rosatom
og Coca-Cola hlaupa fjórtán þús-
und manns gegnum 2.900 bæi í 83
umdæmum Rússlands. Hlauparinn
má síðan eiga sinn kyndil.
Á afmælisdegi Pútíns, 7. október,
var skokkað af stað í Moskvu. Log-
inn slokknaði við Kreml en áhorf-
andi með kveikjara brást skjótt við.
Sama dag sendu mannréttindasam-
tökin Human Rights Watch kyndla-
ferð af stað á netsíðu sinni. Þar
segir frá mannréttindabrotum þar
sem Ólympíuloginn fer hjá. Viku
síðar sigldi rússneskur kjarnorkuís-
brjótur frá Múrmansk með vísinda-
menn frá norðurskautsríkjunum og
fjölmiðlafólk.
Hlaupið var með Ólympíukyndla
á ísnum yfir norðurpólnum og síðan
siglt aftur til Múrmansk.
Mikhaíl Gorbatsjov hélt fræga
ræðu í Múrmansk í október 1987
þar sem hann hvatti til alþjóðlegr-
ar samvinnu í umhverfis- og frið-
armálum á norðurskautssvæðinu.
Í Múrmansk sat nýlega hópur nátt-
úruverndarsinna í fangelsi fyrir
friðsamleg mótmæli gegn olíu-
vinnslu Rússa. Þeim hefur verið
sleppt gegn tryggingu en geta átt
yfir höfði sér sjö ára fangelsi. Millj-
ónir manna um allan heim mótmæla
olíuborunum á norðurslóðum vegna
loftslagsbreytinga og hættu á olíu-
slysum.
Milljónir mótmæla
Hvort ákærur gegn ríkisborgurum
Bandaríkjanna, Finnlands,Bret-
lands, Ástralíu, Brasilíu,Kanada,
Danmörku,Hollandi, Nýja Sjá-
landi,Úkraínu, Rússlandi,Frakk-
landi, Ítalíu, Tyrklandi, Póllandi
og Svíþjóð verði felldar niður fyrir
ólýmpíuleikana, veit aðeins Pútín.
Milljónir manna um allan heim
mótmæla olíuborunum á norður-
slóðum vegna loftslagsbreytinga
og hættu á olíuslysum.
Hvort ríkisborgurum Bandaríkj-
anna, Finnlands, Bretlands, Ástr-
alíu, Brasilíu, Kanada, Danmerkur,
Hollands, Nýja-Sjálands, Úkraínu,
Rússlands, Frakklands, Ítalíu, Tyrk-
lands, Póllands og Svíþjóðar verð-
ur sleppt áður en Ólympíuleikarnir
hefjast veit aðeins Pútín.
Í nóvember var Ólympíukyndli
(án loga af öryggisástæðum) skutl-
að út í geim og öðrum sökkt niður
á botn Bajkalvatns. Síðan mun skíð-
loga í Sochi og Vetrarólympíuleik-
arnir 2014 hefjast. Ef snjó vantar
verður hann búinn til eða fluttur
frá Síberíu. Og hver veit nema hvíta-
birni verði kippt með.
Hvar er ísbjörninn?
Vetrarólympíuleikarnir 2014 hefjast í febrúar næstkomandi í Sochi við Svartahaf. Helga Brekkan sótti þing rússneskra
blaðamanna í Sochi í lok september, fór í skoðunarferð um svæðið og var hvött til að skrifa eitthvað jákvætt um leikana.
FRAMKVÆMDIR Eftir þriggja kláfa klif upp í 2.000 metra hæð er ægifagurt yfir að
horfa og loftið ferskt. MYND/GRIGORY PASKO
SOCHI Margir hafa hvatt fólk til að hætta við þátttöku á Vetrarólympíuleikunum vegna mannréttindabrota í Rússlandi. MYND/GRIGORY PASKO
SKRUDDA
www.skrudda.is
„Afskaplega skemmtileg og
skýr frásögn og góður húmor,
lúmskur. Gleði og tregi
skiptast á en alltaf virðing fyrir
manneskjunni.“
Guðmundur Brynjólfsson,
Facebook
„Frá hlýju hjarta, hlý og nærfærin
umfjöllun um formæður og
-feður – hverra manna maður er.
Ættarsögur með afar pólitísku
og þjóðfélagslegu ívafi. … Ljúft
innlegg í þá skoðun sem telur
að „íslenska þjóðin“ hafi orðið
til á miðri síðustu öld – til þess
eins að verða eilíflega ung, rík og
falleg.“
Birna Þórðardóttir
ÞAÐ SKELFUR
Við fögnum útgáfu endurminninga Ragnars Stefánssonar í
Bókabúð Máls og menningar, Laugavegi 18, í dag kl. 14-16.
Léttar veitingar. Allir velkomnir!
Ragnar mun spjalla við gesti og árita bókina.