Læknablaðið - 15.03.2000, Qupperneq 32

FRÆÐIGREINAR / FRÆÐILEG ÁBENDING
Mynd 4a. Brickers blaðra.
Mynd 4b. Sjúklingur með
Brickers blöðru.
þvagið látið blandast hægðunum. Með því móti þarf
sjúklingur ekki að hafa stómíu. í dag er að mestu hætt
við slíkar aðgerðir meðal annars vegna sýkingarhættu
og hættu á krabbameinsmyndun í ristli.
Nýblöðrur
Nýblaðra með ventli á húð eða í nafla (continent uri-
nary diversion): Oftast er blaðran mynduð úr hægri
hluta ristils sem er frátengdur meltingarveginum.
Ristillinn er klipptur upp til þess að rjúfa samdráttar-
eiginleikann jafnframt því að hann er ummyndaður úr
sívalningi í kúlu til þess að rúma sem mest af þvagi við
lágan þrýsting. Ventill er gerður úr 10-15 cm af smá-
girni sem er þrengt og smágimislokan styrkt til þess
að hindra leka þvags frá nýblöðrunni (mynd 5). Þvag-
leiðarar eru saumaðir við ristilinn og tengdir sem ein-
stefnulokar til að hindra bakflæði þvags til nýrna.
Mynd 5. Nýblaðra úr hœgri hluta ristils; ventill til húðar.
Ventil þessarar nýblöðru er hægt að taka til húðar
á kviðvegg og liggur op hans slétt við húðina og er um
1 cm í þvermál. Einnig er hægt að láta ventilinn
opnast í botni naflans til þess að hylja hann (myndir
6a,b,c). Sjúklingur þarf að tæma blöðruna með þvag-
legg, í fyrstu á tveggja til þriggja klukkutíma fresti en
sex mánuðum eftir aðgerð er oftast nægjanlegt að
tæma nýblöðruna fjórum sinnum á sólarhring.
Nýblaðra á þvagrás (orthotopic bladder, „rétt-
blaðra“): Augljós kostur er af því að geta notað áfram
þvagrás og þvagloku ef þær eru án sjúkdóma eða
skaða. Nýblaðran er gerð úr 45 cm af smágirni eða úr
ristlihluta og er gömin ummynduð í kúlulaga form og
saumuð á þvagrásina (myndir 7a og b). Eftir aðgerð
er blaðran tæmd með því að slaka á grindarbotni og
rembast um leið. Oftast dugar þetta til þess að tæma
blöðruna en ef tæmingin er ófullkomin þarf viðkom-
andi að geta framkvæmt hreina sjálftæmingu.
í svefni slaknar á þvaglokunni eins og öðrum
vöðvum líkamans og þá getur þvag lekið nema vakn-
að sé að minnsta kosti einu sinni að nóttu og blaðran
tæmd. I vökuástandi má þó búast við nær fullkominni
þvagstjórnun þó svo ávallt sé hætta á að þvag geti
lekið við skyndilegan hósta eða áreynslu. Þrátt fyrir
þessa annmarka virðast sjúklingar tilbúnir að leggja
þá á sig til þesss að losna við stómíu.
182 Læknablaðið 2000/86