Læknablaðið - 15.12.2001, Síða 16

FRÆÐIGREINAR / SKYNDIDAUÐI UTAN SPlTALA
Tafla IV. Staðsetning skyndidauðatilfella.
Staósetning Lyfja- Drukknun Sjálfsvíg eitrun Áverki SIDS* Vefildis- Köfnun skortur Blæóing Annaó Samtals Lifun
1 heimahúsi 11 16 3 6 13 4 ii 13 77 3
í vinnu 2 2
í bíl 4 10 14
Úti á götu 3 7 i 4 15
1 sjó/vatni 7 7 4
A hjúkrunarheimili 2 i 3 1
Annars staðar 1 7 1 5 1 2 5 22 1
Samtals 7 19 23 23 6 20 5 15 22 140 9
*SIDS (sudden infant death syndrome) = vöggudauói.
Rafleysa Sleglatif Samdráttar- Annað
levsa
Mynd 2. Hjartsláttartrufl-
anir greindar í upphafi hjá
öllum sjúklingum meii
hjarta- og öndunarstöðvun.
Undir annað fellur
feigðartaktur, hœgataktur og
aðrar hœgatakttruflanir.
Tuttugu og tvö prósent (2/9)
afþeim sem útskrifuðust
voru með rafleysu á fyrsta
riti, 11% (119) voru mcð
sleglatif og 67% (619) með
feigðartakt, liœgatakt eða
aðrar hjartslátt'artruflanir.
útskrifuðust tveir einstaklingar. í 25 tilfellum var ekki
vitað hvort grunnendurlífgun var reynd af nærstöddu
vitni og útskrifuðust þrír þeirra (tafla III). Hvort sem
vitni voru að áfallinu eða grunnendurlífgunartilraun-
ir voru reyndar þá leiddi það ekki til þess að hlutfalls-
lega fleiri þessara sjúklinga lifðu áfallið af.
Fyrsta hjartarit: A fyrsta hjartariti var rafleysa
(asystola) langalgengust eða hjá 67% (94/140) ein-
staklinga. Sleglatif (ventricular fibrillation) greindist
hjá 14 einstaklingum (10%) og samdráttarleysa hjá
átta (6%) einstaklingum, aðrar hægatakttruflanir
voru greindar hjá 24 (17%), þar af hægataktur
(bradycardia) hjá þremur einstaklingum og feigðar-
taktur (agonal) hjá sjö einstaklingum (mynd 2).
Tveir af þeim 94 sem voru með rafleysu á fyrsta
riti útskrifuðust, eða 2%. Einn var með sleglatif eða
7% (1/14) og var grunnendurlífgunartilraun hafin
strax í því tilfelli. Sex af þeim sem útskrifuðusl
greindust með feigðartakt og aðrar hægatakttruflanir
á fyrsta riti og voru tvö tilfelli séð af vitnum og grunn-
endurlífgunartilraunir reyndar í þremur tilfellum.
Samdráttarleysa sást fyrst og fremst á riti þeirra sem
voru með innri blæðingu.
Tafla III gefur yfirlit yfir ástæður skyndidauða,
takttruflun á fyrsta riti, hvort vitni voru að áfallinu,
hvort þau hófu endurlífgun og einnig hve margir lifðu
áfallið af.
Staðsetning skvndidauðatilfella: Flest skyndi-
dauðatilfella, sem voru afleiðing annarra ástæðna en
hjartasjúkdóma áttu sér stað í heimahúsi, alls 77 af
140 eða 55% og útskrifuðust þrír af spítala. Fjórtán
(10%) tilfelli áttu sér stað úti á götu og 15 (11%) íbíl.
Sjö einstaklingar drukknuðu eða voru nær drukkn-
aðir í sjó, sundlaug eða stöðuvatni og af þeim lifðu
fjórir af áfallið. Einn einstaklingur lifði áfallið af á
hjúkrunarheimili eftir nær köfnun. Einn (5%) út-
skrifaðist eftir áfall á öðrum vettvangi en ofangreind-
um. Flest tilfelli köfnunar voru í heimahúsi (tafla IV).
Ekki var marktækur munur á lifun hvort heldur
áfallið átti sér stað í heimahúsi eða ekki (áhættuhlut-
fall: 2,4; 95% öryggisbil: 0,5-13,8).
Útkallstími: Viðbragðstími var frá einni til 15 mín-
útna en meðalviðbragðstíminn var fimm mínútur.
Meðalviðbragðstími fyrir þá sem útskrifuðust af spít-
ala var 4,4 mínútur og ekki martktækt skemmri en
hjá þeim sem dóu.
Fjöldi skyndidauöatilfella eftir tíma sólarhrings,
niánuðum og árum: 1 byrjun vinnudags (klukkan átta
og níu) jókst tíðnin verulega en féll svo aftur og hélst
nokkuð stöðug yfir daginn. Tíðnin var lægst að nóttu
til og féll alveg niður yfir blánóttina (ekkert tilfelli
klukkan fjögur). Áverkar voru flestir klukkan átta og
níu að morgni en sjálfsvíg voru flest klukkan 10 að
kvöldi.
Flest útköll neyðarbílsins voru í ágúst og septem-
ber (32/140=23%). Fæst voru þau í júlí. Ekki var
marktækur munur á dreifingu eftir mánuðum (kí-
kvaðraðspróf: p=0,87). Flest tilfelli skyndidauða voru
árið 1989 en ekki var marktækur munur á dreifingu
eftir árum.
Útskrift af sjúkrahúsi: Áttatíu og átta (88/140=
63%) voru fluttir á sjúkrahús þar af voru 40 (45%)
lifandi við komu. Tuttugu og fimm einstaklingar voru
fluttir upp á deild. Af 40 einstaklingum útskrifuðust
níu eða 23% af sjúkrahúsinu. Af 140 tilfellum hjarta-
og öndunarstöðvunar lifðu níu einstaklingar af áfall-
ið, eða 6%.
976 Læknablaðið 2001/87