Læknablaðið - 15.12.2001, Blaðsíða 41

UMRÆÐA & FRÉTTIR / „SAMNINGANEFNDARFRUMVARPIÐ
Læknar telja aö sjálfsagt sé, að þegnar landsins
njóti jafnræðis í heilbrigðisþjónustu. Læknar vara við
því að allar takmarkanir á þjónustu þeirri, sem sjálf-
stætt starfandi sérfræðingar hafa veitt og aukin bið
eftir þjónustu af sama tagi, muni óhjákvæmilega vekja
að nýju háværar raddir um einkatryggingar, sem kaupi
einkarekna heilbrigðisþjónustu fyrir skjólstæðinga
sína. Ef sú yrði raunin, virðist svo sem markmið heil-
brigðisráðherrans muni snúast upp í andhverfu sína,
þjónustan muni versna en ekki batna og einkatrygg-
ingar verði hinum efnameiri til verndar.“
Verður samninganefndin hlutlaus?
LFm þann hluta lagabreytinganna sem snýr að samn-
inganefndum ríkisins og lækna segir í umsögn lækna-
félaganna að ljóst sé „að með þeirri skipan, sem
frumvarp heilbrigðis- og tryggingamálaráðuneytisins
leggur til, er ekki verið að stíga skref í átt til þess að
aðskilja kaup og sölu þjónustunnar heldur í gagn-
stæða átt. Þannig mun sú samninganefnd, sem þar er
ráðgerð, semja bæði við ríkisfyrirtækið LSH og sjálf-
stætt starfandi lækna um sömu eða sambærileg lækn-
isverk. Draga verður í efa að samninganefndin muni
geta gætt fyllsta hlutleysis við þær aðstæður.“
Félögin benda einnig „á þann grundvallareðlis-
mun, sem er á milli kjarasamninga stéttarfélaga ann-
ars vegar og samninga lækna um ferliverk hins vegar.
Læknafélögin munu ekki undir neinum kringum-
stæðum stuðla að eða taka þátt í samvinnu, samn-
ingum eða nefndarstörfum þar sem blandað er
saman samningum um verktakagreiðslur og samn-
ingum stétlarfélaga um launakjör.“
Um þá röksemd að mikilvægt sé að fagleg rök og
hagkvæmni ráði því hvar þjónusta sé veitt en ekki
ákvarðanir einstakra heilbrigðisstarfsmanna eða
hópa segir meðal annars í umsögn félaganna:
„Þróun í læknisfræði ræður mestu um hvar hag-
kvæmast er að veita þjónustuna hverju sinni. Heil-
brigðisstarfsmenn gegna lögboðnu lykilhlutverki við
að sjá til þess að slíkri þróun sé fylgt vegna hagsmuna
sjúklinga og greiðanda þjónustunnar. ... Læknafé-
lögin mótmæla því, að það sé sjúklingum eða greið-
anda heilbrigðisþjónustunnar til framdráttar að færa
ákvarðanatöku um skipulag þjónustunnar frá þeim
sem best þekkja til. Þróun heilbrigðisþjónustunnar
er alls staðar í þá átt að draga úr innlögnum á sjúkra-
stofnanir eins og frekast er kostur. Hlutverk sjúkra-
stofnana er því æ rneira í þá átt að sinna erfiðari og
þyngri læknisverkum, sem ekki er hægt að sinna ann-
ars staðar og stuðla þannig að hagræðingu í þjónustu.
Læknafélögin styðja eindregið þá þróun.“
Einnig er bent á að til þess að sjúkrahús geti tekið
við þeirri umfangsmiklu sérfræðiþjónustu og ferli-
verkum sem nú eru unnin á læknastofum þurfi þau
að bæta aðstöðu sína og byggja yfir þessa starfsemi.
Þar sýni útreikningar að kostnaður við að koma upp
slíkri aðstöðu á sjúkrahúsi sé helmingi dýrari í bygg-
ingu en ef henni er komið upp utan sjúkrahúsa.
Alræðisvald ráðherra
Loks segir í umsögn læknafélaganna að íslensk lækn-
isfræði njóti „sérstöðu á alþjóðlega vísu, þegar til
framhaldsmenntunar lækna er litið. Islenskir læknar
sækja að miklu leyti framhaldsmenntun erlendis,
bæði austan hafs og vestan. Hefur það í mörgum til-
fellum vegið upp þau neikvæðu áhrif, sem fámennið á
íslandi, óhagræði smæðarinnar og fágæt sjúkdóms-
tilfelli hafa haft í einstökum sérgreinum. Til skamms
tíma var einnig vísir að samkeppni milli tveggja
vinnustaða lækna, sem voru skilgreindir sem heil-
brigðisstofnanir, sem veittu hátækniþjónustu. Hafði
það í för með sér örvandi áhrif á lækna hvað varðar
fagleg sjónarmið og gaf einnig kost á vali um vinnu-
stað í mörgum tilvikum. Þessar aðstæður eru ekki
lengur fýrir hendi vegna sameiningar stóru sjúkra-
húsanna tveggja, en fyrir þeirri sameiningu voru fyrst
og fremst fjárhagsleg rök. Með stuðningi Læknafé-
lags íslands og Læknafélags Reykjavíkur við þessa
ráðstöfun fylgdu varnaðarorð um, að vinna þyrfti um
leið markvisst gegn neikvæðum áhrifum þessarar
ráðstöfunar á faglega þróun. Fjölbreytt starfsemi sér-
fræðinga utan sjúkrahúsa, þar sem þeir ráða ferðinni
um þróun og nýjungar, er til mikilla bóta. í þeirri
vaxandi alþjóðlegu samkeppni, sem íslendingar eiga
í um sérhæft vinnuafl og vaxandi alþjóðahyggju ungs
fólks verður að gæta þess, að ungum íslenskum lækn-
um þyki jafn fýsilegt og áður að koma heim til starfa
eftir sérnám. Frumvarp heilbrigðismálaráðherra mun
ekki stuðla að því, verði það að lögum.“
í lokaorðum umsagnarinnar eru viðhorf læknafé-
laganna dregin saman:
„Læknafélögin lýsa sig mótfallin frumvarpinu. ...
Læknafélögin telja að margvísleg rök styðji þá skoð-
un, að komist stefna heilbrigðisráðherra í fram-
kvæmd, geti hún leitt til minni skilvirkni, lakari þjón-
ustu, lengri biðlista og þar með lakari nýtingar opin-
bers fjár en nú. ... Orðalag frumvarpsins um alræðis-
vald ráðherra til að ákveða forgangsröðun með óskil-
greindum nauðsynlegum ráðstöfunum gengur gegn
markmiðum samkeppnislaga, stangast á við stefnu-
yfirlýsingu ríkisstjórnarinnar og ákvæði og markmið
EES-samningsins um frjáls viðskipti. Oljóst er með
hvaða hætti hagkvæmnis- eða gæðasjónarmið eiga að
ráða við ákvarðanatöku um forgangsröðum verkefna
í heilbrigðisþjónustu.“ -ÞH
Læknablaðið 2001/87 1001