Læknablaðið - 15.05.2002, Síða 18

FRÆÐIGREINAR / HEILAHIMNUBÓLGA
Mynd 2. Afdrif sjúklinga
með heilahimnubólgu af
völdum baktería eftir lengd
einkenna (klukkustundir)
fyrir innlögn.
Einkenni fyrir og við innlögn
Helmingur barnanna (51,5%) var lagður inn á sjúkra-
hús innan 24 tíma frá upphafi veikinda og 67% innan
tveggja sólarhringa (mynd 2).
Fjöldi
heyrnar-
tap
köst
skortur
Fylgikvillar
Mynd 3. Afdrif sjúklinga Krampar: 76 böm (17%) fengu krampa í tengslum
með heilahimnubólgu af við sjúkdóminn, flest (74%) innlagnardaginn. Tíu
völdum bakterta. þessara barna dóu (13%) (p=0,0004) og 22 (29%)
fengu síðkomna fylgikvilla (p=0,07). Tuttugu og níu
börn sem fengu krampa, greindust með sýkingu af
völdum Hib og var það 21 % allra með þá bakteríu.
Tuttugu og tvö prósent barna með S. pneumoniae og
11% með N. meningitidis fengu krampa.
Húðblœðingar: Húðblæðingar greindust hjá 184
sjúklingum (40,5%). Eitt hundrað og fjörutíu (76%)
þeirra greindust með N. meningitidis (70% allra með
N. meningitidis), fjögur með Hib (2%) og hjá 40
(22%) fannst bakterían ekki.
Meðvitttndarástand: Tuttugu og sjö börn voru með-
vitundarlítil eða -laus við komu. Níu þeirra (33%) dóu
(p<0,0001) og níu fengu síðkomna alvarlega fylgikvilla
(p=0,06). Fjögur voru með sýkingu af völdum S. pneit-
moniae, sex með Hib, átta N. meningitidis og hjá níu
börnum var um annan eða óþekktan sýkingarvald að
ræða. Tvö hundruð fimmtíu og tvö börn (55,5%) voru
hins vegar með vægt minnkaða meðvitund við komu.
Tuttugu börn voru útskrifuð af sjúkrahúsi með
skerta meðvitund. Þrettán þeirra höfðu sýkst af N.
meningitidis og þrjú af S. pnettmoniae.
Lœkkaður blóðþrýstingur: Tuttugu og níu börn
(6%) fengu meðferð vegna of lágs blóðþrýstings, yfir-
leitt í formi albúmíndreypis eða dópamíns og tíu
þeirra (34%) dóu (p<0,0001). Tuttugu og tvö (76%)
reyndust sýkt af N meningitidis.
Lyffyrir og við innlögn
Eitt hundrað og sextíu börn (35%) fengu sýklalyf
fyrir innlögn. Hjá 79 (49%) þeirra ræktaðist engin
baktería í mænuvökva en af 294 börnum sem ekki
höfðu fengið sýklalyf voru ræktanir neikvæðar hjá 40
(13,6%) (p<0,0001).
Eitt hundrað sextíu og níu börn (37%) fengu stera-
gjöf í æð við innlögn, ýmist samtímis eða eftir sýkla-
lyfjagjöf; 44% fengu decadron og 56% solucortef.
Afdrif (mynd 3)
Alls dóu 20 börn (4,5%) af völdum sýkingarinnar og
voru sex þeirra (30%) yngri en tveggja ára. Þrjú
þeirra greindust með S. pneumoniae (9% allra S.
pneumoniae sýkinga; p=0,16), tíu með N. meningitidis
(5% allra N. meningitidis sýkinga; p=0,6), eitt með b-
hemólýtíska streptókokka af hjúpgerð B og hjá sex
fannst bakterían ekki. Ekkert barn með staðfesta
sýkingu af völdum Hib lést (p=0,0009). Dánartíðni
dreifðist jafnt yfir tímabilið en þrjú börn dóu hvort
árið 1975 og 1976. Af þeim 20 börnum sem létust
voru 18 innlögð innan 24 klukkustunda frá upphafi
veikinda en tvö >24 klukkustunda (p=0,0004) (mynd
2) . Fjögur börn sem létust höfðu fengið sýklalyf fyrir
innlögn en hin 16 höfðu ekki fengið nein sýklalyf
(p=0,16). Af 169 börnum sem fengu stera við innlögn
létust 16 (9,4%) en fjögur (14,4%) þeirra sem enga
stera fengu létust (p=0.0002).
Upplýsingar um aðra fylgikvilla fengust um 320
börn (70,5%) og greindust þeir hjá 92 (29%) (mynd
3) . Ellefu (12%) höfðu sýkst af S. pneumoniae (48%
allra með 5. pneumoniae, p=0,05), 31 (37%) af Hib
(28% allra með Hib, p=0,9) og 27 (29%) af N. men-
ingitidis (25% allra með N. meningitidis, p=0,3). Hjá
23 greindust aðrar eða engar bakteríur. Fjögur börn
með N. meningitidis fengu drep í húð eftir húðblæð-
ingar.
Þrjátíu og níu börn með síðkomna fylgikvilla voru
innlögð <24 klukkustundum frá upphafi veikinda en
53 >24 klukkustundum (p=0,62). Rannsóknir á mænu-
vökva (fjöldi hvítra blóðkorna, magn eggjahvítu og
sykurs) voru ekki marktækt frábrugðnar hjá þeim
sem fengu ofangreinda fylgikvilla og þeim sem fengu
enga fylgikvilla.
Heyrnartap: Niðurstöður heyrnarmælinga fengust
hjá 167 börnum (37%) og af þeim voru 23 (14%)
með skyntaugarheyrnartap og níu með leiðsluheyrn-
artap. Skyntaugarheyrnartapið mældist frá því að
vera vægt upp í algjört heyrnarleysi. Sykur í mænu-
vökva við innlögn hjá þeim börnum sem höfðu skyn-
taugarheyrnartap mældist marktækt lægra en hjá
þeim sem ekki höfðu skyntaugarheyrnatap (p=0.005).
Enginn munur var hins vegar á fjölda hvítra blóð-
korna í mænuvökva eða magni eggjahvítu hjá þessum
j
394 Læknablaðið 2002/88