Læknablaðið - 15.05.2002, Blaðsíða 26

FRÆÐIGREINAR / GÁTTATIF
Mynd 1. Lasso leggur
með hrmglaga enda sem
hefur tíu rafskaut. Pessi
leggur er sérhannaður
fyrir kortlagningu á
rafvirkni í opi lungnablá-
œða og gerir að verkum að
aðeins er brennt á þeim
svceðum þar sem
rafvirkni sést.
ár haft gáttatif í köstum. Pau komu tvisvar til þrisvar
í viku og stóðu gjarnan í 2-12 klukkustundir og fylgdu
þeim veruleg einkenni, eins og mæði, þyngsl fyrir
brjósti, hjartsláttaróþægindi og kvíði. Inn á milli hafði
hann fundið fyrir mikilli þreytu og skerlu úthaldi.
Hann tók fjórar tegundir lyfja (valsartan, enalapril,
atenólól og fúrósemíð) vegna háþrýstings og á þeirri
meðferð hefur blóðþrýstingur að mestu leyti verið
innan eðlilegra marka. Tilvist háþrýstings hjá sjúk-
lingi með gáttatif er áhættuþáttur fyrir segareki og
því hefur hann verið á blóðþynningarmeðferð með
warfaríni. Hann hefur verið meðhöndlaður með ýms-
um lyfjum vegna gáttatifs, til dæmis sótalól og amíó-
darón, sem hvorugt hefur haft afgerandi áhrif á tíðni
eða lengd gáttatifskastanna. Hann hefur margoft
lagst inn á sjúkrahús til rafvendingar vegna gáttatifs-
ins og verið svo til óvinnufær nú um tæplega tveggja
ára skeið.
Mögulegt er að þeir sem fá tíð gáttatifsköst og eru
í yngri kantinum eins og þessi sjúklingur hafi aðra
takttruflun sem síðan umbreytist í gáttatif, til dæmis
ofansleglahraðtakt (supraventricular tachycardia).
Því getur verið nauðsynlegt að útiloka tilvist auka-
leiðslubrautar sem gæti komið af stað ofanslegla-
hraðtakti. Raflífeðlisfræðirannsókn um vélinda var
gerð hjá þessum sjúklingi í þeim tilgangi og fundust
ekki merki um aukabraut. Með hliðsjón af þrálátum
einkennum og lítilli sem engri svörun við lyfjameð-
ferð var ákveðið að reyna brennslu í lungnabláæðum
hjá honum.
Sjúkratilfeili 2
Seinni sjúklingurinn er 46 ára karlmaður með krans-
æðasjúkdóm sem hefur tvívegis farið í kransæðavíkk-
un, en starfshæfni vinstri slegils er eðlileg. Stærð
vinstri gáttar er einnig eðlileg samkvæmt ómskoðun.
Hann hefur fundið fyrir verulegum hjartsláttaróþæg-
indum í tæp tvö ár sem hafa ágerst, sérstaklega á síð-
asta ári. Það uppgötvuðust hjá honum tíð aukaslög
frá útstreymisrás hægri slegils fyrir rúmlega ári síðan
ásamt gáttatifi og fór hann fyrir ári síðan í brennslu-
aðgerð hérlendis vegna aukaslaganna. í þeirri aðgerð
var brennt á því svæði sem aukaslögin áttu upptök
sín. Eftir það hefur hann fundið mun minna fyrir
einkennum frá þessum aukaslögum, en haft veruleg
óþægindi af hraðatakti sem endurtekið hefur verið
staðfestur sem gáttatif. Hann fékk einkenni oft í viku
sem lýsa sér með hjartsláttaróþægindum, andþyngsl-
um, svima, yfirliði og verulegum slappleika. Ein-
kennin stóðu frá hálftíma upp í fjóra tíma í senn.
Hann hefur nánast verið óvinnufær í rúmt ár vegna
þessara einkenna. Hann hefur ekki haft neinn ávinn-
ing af lyfjameðferð með flekainíði, amíódaróni eða
sótalóli. Raflífeðlisfræðirannsókn á síðasta ári leiddi
ekki í ljós nein merki um aukabraut í hjarta. Með
hliðsjón af verulegum einkennum og engum bata af
lyfjum var ákveðið að reyna hjá honum lungnablá-
æðabrennslu.
Aögeröin
í þessari aðgerð eru notaðir þrír leggir sem allir eru
þræddir til hjartans í gegnum bláæð í nára upp eftir
neðri holæð. Einum legg er komið fyrir í kransstokk
til raförvunar á gáttum. Til kortlagningar á rafboðum
í lungnabláæðum er svokölluðum Lasso legg (nýr
sérhannaður leggur sem er með hringlaga enda fyrir
kortlagningu í lungnabláæð) (mynd 1) komið íyrir í
opi einnar lungnabláæðar í senn. Að auki er brennslu-
leggur settur upp í vinstri gátt. Bæði brennsluleggnum
og Lasso leggnum er komið til vinstri gáttar í gegnum
gáttaskilsvegg (inter-atrial septum), ýmist í gegnum
opið sporgat (foramen ovale) sem um 25% sjúklinga
hafa eða með sérstakri ástungu á gáttaskilsvegg
(transseptal puncture). Báðir sjúklingarnir sem hér
er lýst reyndust hafa opið sporgat. í upphafi er stað-
setning lungnabláæðanna metin með skuggaefnisinn-
dælingu í vinstri gátt. Fjærendi Lasso leggsins gerir
það að verkum að mögulegt er að kortleggja alla raf-
virkni í opi lungnabláæðanna, sem fyrr segir. Þannig
er hægt að stýra brennslunni að þeim stað í opinu þar
sem vöðvavefur liggur, en í flestum tilfellum teygir
hann sig upp með æðunum á köflum, en ekki allan
hringinn. Oftast er byrjað að kortleggja í efri vinstri
lungnabláæð og síðan koll af kolli. Gagnlegt er en
ekki nauðsynlegt að sjá tíð aukaslög frá lungnablá-
æðum meðan á aðgerð stendur og sjá þau síðan
hverfa eftir brennslu. Það gefur til kynna að brennsl-
an hafi verið vel heppnuð. Reynt er að brenna í opi
allra fjögurra lungnabláæðanna eftir því sem merki
um rafvirkni frá gáttavef í lungnabláæðunum gefa
tilefni til. Markmiðið er ekki að eyða öllum gáttavef í
æðunum heldur að einangra rafvirkni í lungnabláæð-
um frá vinstri gátt þannig að aukaslögin komist ekki
niður í gáttina og geti þar af leiðandi ekki náð að
402 Læknablaðið 2002/88