Læknablaðið - 15.11.2004, Síða 36

FRÆÐIGREINAR / HÆTTULEG HÁLSBÓLGA
Mynd 2. Mikil bólga í tonsillubeðnum hœgra megin (stutt
ör) og Itliðrun á barkarennunni til vinstri yfir miðlínu. Eng-
in ígerð og ekki fyrirferðaraukning í aftankoksrými. Segi í
hœgri innri hóstarbláæð (löng ör).
losti (septic shock) og þurfti töluvert vökvamagn í
æð til að halda uppi blóðþrýstingi og þvagútskilnaði.
Næsta dag sýndi röntgenmynd af lungum meiri íferð-
ir. Hann var þá orðinn algerlega háður jákvæðum
innöndunarþrýstingi með BiPAP vél til að halda uppi
súrefnismettun. Lífsmörk voru þó stöðug og þvag-
útskilnaður þokkalegur. Sýklarannsóknadeild FSA
tilkynnti að ræktun úr hálsi sýndi einungis eðlilega
hálsflóru. Fyrstu niðurstöður hráka- og blóðræktana
bentu til vaxtar af hemolytískum streptókokkum af
flokki C, (síðar greint sem Streptococcus millerí).
í Grams litunum frá ræktunarflöskum fyrir loftfæln-
ar bakteríur, sáust Gram neikvæðir stafir en óvíst af
hvaða gerð.
Fljótlega eftir komu var talið líklegast að útgangs-
punktur sýkingarinnar væri í hálsi. Sjúklingur var mjög
bólginn í koki og aðrar orsakir fundust ekki. Andnauð
hans jókst uns hann nær örmagnaðist. A þriðja degi
eftir innlögn var hann svæfður, barkaþræddur og sett-
ur í öndunarvél. Eftir það fór ástand hans batnandi,
lungnamyndir sýndu minnkandi íferðir, kreatinín fór
lækkandi, blóðfiögur hækkuðu en CRP hélst þó áfram
hátt, um 200-250. Gram neikvæðu stafirnir í blóðinu
vildu ekki vaxa frekar og því talið líklegt að þeir væru
loftfælnir. Var sýklalyfjameðferð þá breytt. Haldið
var áfram með ceftríaxón en bætt við klindamýsín
900 mg x 3 í æð.
Voru þessar bakteríur sendar á sýklafræðideild
Landspítala til frekari greiningar. Par var staðfest að
um var að ræða loftfælna Gram neikvæða stafi sem
ekki gerjuðu sykra (asaccharolytic), líklega Fusobact-
eríum sp. Gott næmi var fyrir penicillíni, klindamycíni
og metronídazóli. Ákveðið var að senda þær til Stat-
ens Seruminstitut í Kaupmannahöfn, til staðfestingar
og frekari greiningar. Á íimmta degi eftir innlögn er
sogað var úr hálsi sjúklings áður en skipt skyldi um
barkarennu, vall fram talsvert magn af illalyktandi
greftri í munnhol hans. Tölvusneiðmynd af hálsi
Mynd 3. Fjölmargir misstórir hnútar í lungum, frá einum
og upp í 3 cm íþvermál. Sumir hnútanna eru með loftfylltar
eyður í miðju.
(mynd 2) sýndi þá mikla bólgu í kokeitlabeðnum
hægra megin og hliðrun á barkarennu til vinstri yfir
miðlínu. Ekki sást nein ígerð né fyrirferðaraukning
í aftankoksrými (retropharyngealt). Ekkert loft sást
umhverfis barkarennuna og benti það til þess að loft-
vegurinn væri verulega þrengdur. Einnig kom í ljós að
hægri innri hóstarbláæð (vena jugularis interna dxt.)
var algerlega stífluð af segamyndun á öllu hálssvæð-
inu, alveg upp að kúpubotni.
Tölvusneiðmynd af höfði sýndi enga skuggaefn-
isfyllingu í hægri bugastokk (sinus sigmoideus), var
það talið merki um segafyllingu. Seginn teygði sig
upp að mótum bugastokks og þverstokks (sinus trans-
versus). Tölvusneiðmynd af brjóstkassa (CT thorax)
sýndi fjölmarga misstóra hnúta, 1-3 cm í þvermál.
Sumir hnútanna voru loftfylltir og var þetta túlkað
sem sýktir blóðsegar til lungna (mynd 3). Haldið var
áfram meðferð með ceftríaxón og klindamýsín og
fór ástand hans smám saman batnandi. CRP lækkaði
eftir að graftarkýli í hálsi hafði tæmst. Barkarenna var
fjarlægð á 8. degi og hann útskrifaðist af gjörgæslu yfir
á lyfjadeild á 13. degi eftir innlögn. Sýklalyfjameðferð
var hætt á 18. degi. Hafði hann þá fengið ceftríaxón í
18 daga og klindamýsín í 12 daga.
Á 18. degi eftir innlögn voru allar blóðprufur
orðnar eðlilegar og sjúklingur búinn að ná sér að
mestu. Eymsli og verkur í hálsi og koki voru horfin
og hann farinn að matast eðlilega. Hann var þó með
hitaslæðing sem hvarf 3-4 dögum eftir að sýklalyfjum
var hætt. Hjartaómskoðun var endurtekin 24 dögum
eftir innlögn og var hún eðlileg. Prjátíu dögum eftir
innlögn, þegar komið var að útskrift, voru röntgen-
rannsóknir endurteknar. Tölvusneiðmyndir af höfði
og hálsi sýndu að innri hóstarbláæð og bugastokkur
hægra megin voru enn segafyllt en önnur bólga nán-
ast horfin. Tölvusneiðmynd af lungum sýndi enn fjöl-
marga misstóra hnúta í lungum er fóru minnkandi.
Eftir útskrift kom í ljós að loftfælna bakterían Fuso-
bacterium necrophorum af undirflokknum necropho-
rum hafði vaxið úr blóðræktunum.
764 Læknablaðið 2004/90