Læknablaðið - 15.11.2004, Blaðsíða 59

UMRÆÐA & FRÉTTIR / ÁRSFUNDUR WMA
harðræði gegn föngum í fangelsum í írak og ítreka
að samtökin styðji yfirlýsingar WMA um meðferð á
föngum. Þar kemur meðal annars fram að læknum
beri að sinna sjúkum föngum af sömu skyldurækni og
frjálsum mönnum.
Þá vil ég nefna að nú er farin af stað vinna við það
reyna að tengja unga lækna samtökunum. Það virð-
ist ætla að verða frekar erfitt viðureignar. Ungir evr-
ópskir læknar hafa lýst yfir áhuga á að tengjast WMA
betur en nú er, en á sjálfstæðan hátt, það er í gegnum
sín samtök en ekki almennu læknasamtökin. Nú á að
gera könnun meðal allra aðildarfélaga WMA á því
hver viðhorf þeirra eru til þessara samskipta. Það er
líka verið að vinna að útgáfu handbókar um siðfræði-
mál. Um hana verður væntanlega fjallað í siðfræðiráði
LI en bókin á að koma út síðar í vetur. Hugmyndin
er sú að læknafélög geti afhent hana ungum læknum
þegar þeir útskrifast. Vonandi getum við afhent hana
í kandídatamóttöku næsta vor.
Á leið til Georgíu aftur
Eins og fram hefur komið hér í blaðinu fór Jón á
vegum WMA til Georgíu til að kynna sér meðferð á
föngum og hvort þeir njóti mannréttinda. Um er að
ræða átaksverkefni styrkt af Evrópusambandinu með
þátttöku þriggja alþjóðlegra samtaka og er WMA eitt
þeirra. Nú er komið að því að halda námskeið fyrir 50
lækna og 25 lögfræðinga í Tiblisi um málefni fanga og
hvernig hægt er að bæta aðbúnað þeirra og réttindi.
Námskeiðið hefst nú í nóvember og þangað fer Jón til
að halda erindi um þær siðareglur sem WMA leggur
til grundvallar í þessari vinnu. Einnig fjallar hann um
tvenns konar skyldur lækna sem sinna föngum, ann-
ars vegar skyldur þeirra gagnvart föngunum og hins
vegar þær skyldur sem yfirvöld leggja þeim á herð-
ar. Þessar skyldur fara ekki alltaf saman og þá þurfa
læknar stuðning svo þeir ráði við að láta skyldurnar
við fangana hafa forgang.
- Að þessu loknu þarf að meta árangurinn af þessu
framtaki en það er mjög mikilvægt því átakið sem
WMA tekur þátt í nær einungis til fimm landa. Lönd-
in þar sem fangar eru beittir harðræði eru hins vegar
á annað hundrað talsins. Þar gæti hlutverk læknasam-
takanna verið að halda svona námskeið víða. Þar nýt-
ist vel frumkvæði norsku læknasamtakanna sem hafa
komið upp fjarnámi á þessu sviði en það fer fram á
netinu.
Formennska í siðfræðiráði LÍ
Hér heima hafa orðið þau tíðindi hjá Jóni að hann
lét af varaformennsku í LÍ á aðalfundi um síðustu
mánaðamót en var skömmu síðar skipaður formaður
siðfræðiráðs félagsins. Hvernig líst honum á það?
- Mjög vel því það tengist því sem ég hef verið að
gera fyrir LÍ á alþjóðavettvangi undanfarin tvö ár.
Það styrkir starfið að hafa þessi tengsl við alþjóðas-
amtökin og Evrópu þar sem siðfræðileg málefni eru
mikið til umræðu og hlutfallslega meira en í samtök-
um okkar. Þarna eru ýmis verkefni og ég vil nefna eitt
þeirra sem er endurskoðun alþjóðlegra siðareglna
lækna sem er að hefjast. Þar er LÍ þátttakandi í vinnu-
hópi og ég sé fyrir mér að siðfræðiráðið sinni því starfi
fyrir hönd félagsins.
Ráðið hefur verið að skoða evrópskar reglur um
samskipti lækna og sjúklinga á netinu og laga þær að
íslenskum aðstæðum. Þeirri vinnu verður að sjálf-
sögðu haldið áfram. Ýmis mál sem eru til umræðu í
samfélaginu þarf að taka upp í ráðinu, svo sem stofn-
frumurannsóknir en nú er komin fram þingsályktun-
artillaga um þær á alþingi. Það er því af nógu að taka,
segir Jón G. Snædal.
Siðferðilegar skyldur lækna á stríðstímum
A ársfundi Alþjóðafélags lækna áréttuðu samtökin þann skilning sinn að
læknum beri að auðsýna öllu fólki mannúð og virðingu á stríðstímum. Sam-
tökin lýstu því yfir að enginn munur er á siðferðilegum skyldum lækna hvort
sem þeir starfa í stríði eða á friðartímum.
Stefna samtakanna er að ekki sé siðferðilega réttlætanlegt að læknar
gefi ráð eða beiti meðferð sem sé í blóra við heilsufar sjúklings eða sé til
þess fallin að veikja líkamlegt eða andlegt ástand hans. Allar rannsóknir
sem byggjast á tilraunum á mönnum eru stranglega bannaðar ef í hlut eiga
ófrjálsir menn, einkum ef um er að ræða fanga, óbreytta borgara jafnt sem
stríðsfanga, eða íbúa hernuminna landi. Læknar eiga ávallt að gæta fyllsta
hlutleysis við meðferð sjúkra án tillits til trúar, þjóðernis, kynferðis, póli-
tískra skoðana, kynþáttar, kynhegðunar eða félagslegrar stöðu.
í yfirlýsingunni eru ríkisstjórnir, herstjórnir og aðrar valdastofnan-
ir hvattar til að fylgja Genfarsáttmálanum og tryggja að læknar og aðrir
heilbrigðisstarfsmenn getir veitt nauðsynlega aðhlynningu á átakasvæðum.
Læknum þarf að tryggja óheftan aðgang að sjúklingum, aðstöðu og tækjum
til lækninga og vernd sem þeir þurfa til að geta stundað starf sitt óáreittir.
Málin rœdd í lokahófi
fundarins, Jón hlýðir á
formann finnska lœknafé-
lagsins, Pekka Anltila.
Læknablaðið 2004/90 787