Læknablaðið - 15.09.2010, Side 29

FRÆÐIGREINAR
RANNSÓKN
Umræða
Þar sem ekki er til skilgreining á því hvað
telst ásættanleg kostnaðarvirkni var stuðst
við niðurstöður annarra rannsókna til þess
að átta sig á niðurstöðum greiningarinnar. í
heilbrigðisáætlun til ársins 2010 kemur fram
að verðmæti tölfræðilegs lífs er metið á um 280
milljónir króna á verðlagi ársins 1995.23 Ef þessi
tala er framreiknuð til ársins 2008 út frá vísitölu
neysluverðs væri verðmæti tölfræðilegs lífs um
497.379.056 kr. Samkvæmt þessu viðmiði væri
bólusetning gegn pneumókokkum hagkvæm þar
sem kostnaður vegna hvers lífs sem tækist að bjarga
með bólusetningunni var metinn á 228.878.467
kr. Samanburður við niðurstöður erlendra
kostnaðarvirknigreininga á bólusetningu gegn
pneumókokkum getur einriig verið gagnlegur.
Til þess að umreikna erlenda gjaldmiðla yfir í
íslenskar krónur var stuðst við viðmiðunargengi
Seðlabanka íslands frá því í júlí 2008.24 í Noregi
hefur kostnaðarvirkni bólusetningarinnar verið
metin út frá kostnaði á hvert viðbótarlífár að
teknu tilliti til hjarðónæmis. Niðurstöður sýndu
að kostnaður á hvert viðbótarlífar var 90.000
evrur sem samsvarar 11.309.400 kr. miðað við
miðgengi Seðlabanka íslands árið 2008. Af þessum
niðurstöðum drógu höfundar þá ályktun að
bólusetning gegn pneumókokkum væri mögulega
hagkvæm.15 í annarri rannsókn sem gerð var í
Þýskalandi voru niðurstöður svipaðar en þar kom
í ljós að kostnaður vegna hvers viðbótarlífárs sem
hægt væri að bjarga með bólusetningunni væru
100.636 evrur.25 Það samsvarar 12.645.920 kr. ef
miðað er við miðgengi Seðlabanka Islands árið
2008. Með erlendar rannsóknir til viðmiðunar
var niðurstaða greiningarinnar sú að bólusetning
gegn pneumókokkum virðist vera hagkvæm út
frá þeim forsendum sem gefnar voru í upphafi.
Þó var nauðsynlegt að gera næmisgreiningu til
þess að átta sig á því hvort einhverjar forsendur
sem gefnar voru í upphafi hefðu afgerandi áhrif á
niðurstöður greiningarinnar.
Akveðið var að gera næmisgreiningu á
sjö forsendum. Niðurstöður má sjá í töflu
III. Þar sést að áhrif gengisbreytinga og
hópbólusetning virðast skipta lang mestu máli.
Þegar miðað er við heildsöluverð á bóluefni
árið 2008 er kostnaðarvirknihlutfallið á hvert
líf 228.878.476 kr. en 474.432.022 kr. árið 2009.
Kostnaðarvirknihlutfallið á hvert lífár er 7.253.420
kr. árið 2008 samanborið við 15.035.292 kr. árið 2009.
Með öðrum orðum minnkar kostnaðarvirknin og
þar með hagkvæmni bólusetningarinnar þegar
verð á bóluefni hækkar. Ekki má þó gleyma að
gengisbreytingar hafa einnig áhrif á annan kostnað
Tafla III. Næmisgreining
Næmisgreining Umfram kostnaður ICER á hvert líf ICER á hvert lífár
Grunnforsendur 153.119.700 kr. 228.878.476 kr. 7.253.420 kr.
1. Verð á bóluefni miðað við árið 2009 317.395.023 kr. 474.432.022 kr. 15.035.292 kr.
2. Fjórir skammtar af bóluefni í stað þriggja 167.626.332 kr. 250.562.529 kr. 7.940.613 kr.
3. Enginn afsláttur gefinn af bóluefni 195.136.426 kr. 291.683.746 kr. 9.243.791 kr.
4. Hjarðónæmi ekki meðtalið 171.498.134 kr. 256.349.976 kr. 8.124.023 kr.
5. Framleiðslutap foreldra ekki meðtalið 153.900.400 kr. 230.045.441 kr. 7.290.403 kr.
6. Ekki boðið upp á hópbólusetningu 7.103.275 kr. 10.617.750 kr. 336.489 kr.
7. Afvöxtunarstuðull 6% í stað 3% 153.426.577 kr. 229.337.185 kr. 7.267.957 kr.
sem til fellur vegna pneumókokkasýkinga.
Samkvæmt niðurstöðum næmisgreiningarinnar
er hópbólusetning sá þáttur sem hefur mest
afgerandi áhrif hvað hagkvæmni varðar. Það sést
á því að kostnaðarvirknihlutfallið á hvert líf er
228.878.476 kr ef boðið er upp hópbólusetningu
en 10.617.750 kr ef ekki er boðið upp á hana. Þá
er kostnaðarvirknihlutfallið á hvert lífár 7.253.420
kr.ef hópbólusetning er meðtalin en 336.489 kr. ef
hún er ekki meðtalin. Þessar niðurstöður benda til
þess að bólusetningin ætti að verða hagkvæmari
þegar hún er komin í rútínu og hætt er að bjóða
upp á hópbólusetningu.
Mikilvægt er að átta sig á því að niðurstöður
greiningarinnar byggjast á þeim forsendum sem
gefnar voru í upphafi. Alltaf er einhver hætta á
því að kostnaðarliðir eða tíðnitölur séu of hátt
eða lágt metnar þar sem nákvæmar upplýsingar
voru ekki alltaf fyrir hendi og í sumum tilfellum
þurfti að yfirfæra erlendar niðurstöður yfir á
Island. Hvað varðaði tíðni miðeyrnabólgu og
hjarðónæmi var til dæmis stuðst við bandarískar
niðurstöður. Ekki voru heldur til upplýsingar
um tíðni lungnabólgu af völdum pneumókokka
á Islandi en reynt var að leysa það með því að
styðjast við upplýsingar frá Landspítala um
tíðni innlagna vegna lungnabólgu. Við mat á
líkum á aukaverkunum pneumókokkasýkinga
var í sumum tilfellum hægt að styðjast við
íslenskar heimildir en einnig þurfti að miða við
erlendar niðurstöður. Allar kostnaðartölur vegna
meðferðar við sýkingum eru þó íslenskar og ættu
því að vera nokkuð nákvæmar.
Þar sem sýkingar af völdum pneumókokka
geta haft í för með sér skert lífsgæði bæði á meðan
einstaklingurinn er veikur og vegna langtíma
afleiðinga sýkinga er mælikvarði á árangur
bólusetningarinnar í sumum rannsóknum met-
inn á hvert lífsgæðavegið lífár (Quality-Adjusted
Life Year, QALY). í þessari greiningu var ákveðið
LÆKNAblaðiö 2010/96 541