Þjóðlíf - 01.05.1989, Side 53

MENNING
fullt af ósýnilegu fólki allt í kringum mann.
Þaö er alltaf verið að tala um einhverja ein-
veru hjá okkur, en svo er þetta blessað fólk í
borginni mest einmana," segir Óskar.
„Já, — þar held ég nú að sé einsemd,“
segir Hanna. „Það spilar mikið inní hvort
maður hefur mann með sér, — fjölskylda er
aldrei ein ef hún er raunveruleg fjölskylda.
Jafnvel eftir að synir okkar fóru burt þá hald-
ast fjölskylduböndin. Ef fjölskyldan leysist
upp þá er maður einn hvar sem maður er. Ef
fólk vinnur saman og tekur hlutunum saman
þá er það fjölskylda og þá er enginn einn.“
„Mig langar til að bæta dálitlu við þetta
sem Hanna er að segja,“ segir Óskar. „Það
hefur sest að í mér, mér finnst það vera rétt
og get ekki tekið það til baka. Þar sem er
maður — þar sem er kona og barn — þar er
mannkynið!!! Það verður ekkert meira þótt
þú hafir þúsundir í kringum þig. Þetta er það
sem Guð hefur skapað — þarna er það kom-
ið. Það er að segja ef samræmi er milli
manns, konu og barns. Þetta sama verður að
ske þar sem fjölmenni er. Ef samræmi næst
ekki þá er fólk jafn einmana þar.“
Áráttunni varð ekki haggað
Rithöfundurinn hefur ákveðnar skoðanir
á ástæðum þess að „samræmi“ er ekki lengur
manna í milli:
„Ég held að þróunin hafi ráðið þessu —
þróun hins daglega lífs. Útivinnandi kona —
útivinnandi maður og lyklabörn. Amma og
afi farin burt og heimilin orðin lítil. Húsin
standa auð á daginn og samvera fjölskyld-
unnar í molum. Uppeldi heimilanna fært út í
þjóðfélagið. Ég treysti þér Grétar minn til að
skila þessu — skila þessu til þjóðarinnar. Ég
held að þetta sé góður punktur.“
„Spurningin er, hvernig á að bæta þetta?“
Óskar Aðalsteinn er sískrifandi, á Horn-
bjargi, Gelti og nú á Reykjanesvita.
segir Hanna. „Ég vil ekki segja að hjá okkur
séu ekki átök. En maður verður að samlaga
sig öllu sem maður mætir og það er ekki
alltaf auðvelt. En nú er eins og það slitni
uppúr öllu við fyrstu erfiðleika. Fólk hefur
alltaf þurft að hafa fyrir lífinu, það er ekki að
byrja í dag. Stundum skil ég ekkert í þessum
konum sem virðast vilja hafa allt sitt um-
hverfi eins og stofnun. Maður elur ekki
börnin sín upp ef maður vinnur á skrifstofu
allan daginn. En ef þær vilja hafa þetta
svona, hvers vegna þá að hafa heimilið eins
og amma hafði? Hvers vegna þá ekki að stíga
skrefið til fulls og gera heimilið að stofnun
líka? Þá kæmu þær bara heim þar sem þær
hefðu herbergi fyrir sig og krakkana. í stað-
inn er þetta svoleiðis að það vantar alltaf
heimili og hús þótt enginn komi þar inn
nema til að sofa.“
Eitt finnst Óskari nauðsynlegt að komi
fram: „Ég hefði ekki getað gert þessa hluti
úti í vitum ef ég ætti ekki konu með áhuga-
mál sem samræmast þessu. Þetta er nokkuð
sem hefur komið af sjálfu sér af því að þess
þurfti.“ Hér eru hjón sem gera það sem þarf
til þess að samband þeirra sé gott — vinna að
því meðvitað og ómeðvitað. Og það er
Hanna sem á lokaorðið hvað þetta varðar:
„Það var annaðhvort að taka þessu eða ekki.
Og ég kaus það fyrrnefnda með glöðu geði.
Síðan hefur það verið líf mitt.“
Guðmundur Hagalín
Nú þykir Hönnu vera mál til komið að
bjóða uppá kaffi og kökur. Ég sest til borðs
með þessum heiðurshjónum. En ekki eru
umræðurnar látnar niður falla þótt veitingar
séu fram bornar. Óskar er að segja mér frá
gömlum dögum á ísafirði þegar hann var
ungur rithöfundur sem ekki mætti alltaf
skilningi hjá fólki. En einn var sá maður sem
tók honum öðruvísi. Og allt í einu, eins og
fyrir töfra, hverfur Óskar Aðalsteinn af sjón-
arsviðinu. í staðinn er komin hin látna
kempa Guðmundur Hagalín. A svipstundu
breytist gestgjafi minn í þennan kraftmikla
karl sem með svo dæmalausri atorku gerði
Kristrúnu í Hamravík ódauðlega, ásamt
fleiri persónum:
„Ég hef aldrei vitað annað eins. Þú hefur
svo dæmalaust ímyndunarafl. Svo yfirtak
mikla hæfileika til að skapa. En á móti svo
sorglega litla tækni, vinnubrögðin viðvan-
ingsleg. En það geturðu lært, Óskar Aðal-
steinn. Slíkt er hægt að æfa. Og þú verður að
vinna drengur, æfa þig maður. Bara skrifa og
skrifa.“ Og þessi Guðmundur Hagalín sem
hér situr, ýtir óþyrmilega við mér, lemur í
borðið og horfir á mig eins og ég sé ungling-
urinn Óskar Aðalsteinn á ísafirði fyrir ára-
tugum. Og töfrar þessa augnabliks eru slíkir
að mér finnst að þetta sé í rauninni þannig.
Kannski er það líka þannig. Ég held að Ósk-
ari, sem nú er aftur kominn að borðinu hjá
okkur finnist það vera svo. „Ég skal vera
Guðmundur Hagalín í þínu lífi Grétar minn.
Ég skal styðja þig og styrkja — hvetja þig og
skamma þegar með þarf.“
Mér hlýnar um hjartarætur — fyllist svo
mikilli gleði að ég gleymi hinum gómsætu
kökum sem hún Hanna er að bjóða mér. Mér
finnst ég hefjast á loft, á vængjum þess söngs
sem er sköpun. Þess draums sem mig
dreymdi þegar ég var lítill drengur og faldi
mig úti í hlöðu til að þykjast vera að skrifa
skáldsögu. Hér á Reykjanesvita hjá þessu
fólki er auðvelt að vera skáld.
Launin sem þú færð
Þegar dregur að lokum heimsóknar minn-
ar í vitann kemur að því að hugleiða hvers ég
hef orðið vísari og hvað ég hef grætt. Óskar
Aðalsteinn kemur með svarið við því eins og
svo mörgu öðru sem ég hef hugleitt hér:
„Ég hef séð betur og betur, eftir því sem ég
eldist, að ég á marga vini. Hvar sem ég kem
og „skruddurnar“ mínar eru til, þar er ég
heimamaður. Og þetta eru launin sem ég fæ,
þetta eru launin þín og okkar allra, alltaf
þegar við höfum gert eitthvað gott. Ef ég er
einhversstaðar, þá er ég í þessum verkum
mínum. Og konan er líka vinur minn. Ég vil
að það komi fram að ég hefði aldrei getað
gert þetta hefði ég ekki átt sterka konu.“
Og ég kveð þetta heimili — útvörðinn í
suðvestri, í þeirri fullvissu að hér hef ég hlot-
ið ríkuleg laun. Hér hef ég eignast nýja vini
sem ekki bregðast. Og ég fer burt með vís-
dóm þeirra, von þeirra og árnaðaróskir í far-
teskinu. _ , . .,
Gretar Kristjonsson
53