Frjáls verslun - 01.10.2012, Síða 112

112 FRJÁLS VERSLUN 11. 2012
1. Hvernig metur þú
horfurnar á árinu 2013?
Hér á landi eru horfur á að
efnahagsbati haldi áfram með
aukinni atvinnu og minna
at vinnuleysi. Verðbólga mun
einnig minnka að því tilskildu
að gengi krónunnar gefi ekki
eftir og launaákvarðanir verði í
samræmi við verðbólgumark­
mið. En óvissan er mikil, ekki
síst varðandi efnahagsþróun
í viðskiptalöndum, og niður­
staðan gæti því orðið önnur.

2.Hvaða mistök voru
gerð á árinu 2012?
Þau voru sjálfsagt mörg og
margvísleg, en líklega er enn
of snemmt að meta hver þeirra
skiptu mestu fyrir hagþróun.
Þá má segja að innlend hag­
stjórn á árinu hafi að sumu leyti
glímt við afleiðingar mistaka
sem áttu sér stað á árinu 2011
sem fólust í því að vanmeta
þann þrýsting sem er á gengi
krónunnar vegna þvingaðrar
lækk unar skulda innlendra aðila
sem skortir aðgang að endur ­
fjármögnum og ofmeta hversu
stór skref sé hægt að stíga nú
til að endurheimta fyrri lífskjör.
Afleiðingarnar voru kjarasamn­
ingar umfram það sem sam­
rýmdist verðbólgumarkmiði. Á
erlendum vettvangi voru gerð
margvísleg mistök, svo sem
varðandi úrlausn kreppunnar á
evrusvæðinu, og þegar þetta er
skrifað er ekki útséð um hvort
farið verður fram af þverhnípi
ríkisfjármála í Bandaríkjunum.

3.Hvað var jákvætt á
árinu 2012?
Hagvöxtur og minna atvinnu­
leysi í erfiðu alþjóðlegu efna ­
hagsumhverfi. Þá bendir flest
til þess að þeim mikilvæga
áfanga hafi verið náð að hafa
svokallaðan frumjöfnuð á
ríkissjóði, þ.e. fyrir vaxta­ og
arðgreiðslur. Skilningur jókst
á árinu á mikilvægi þess að
fjármagnshöft yrðu virkjuð til að
stýra greiðslum úr þrotabúum
föllnu bankanna til að koma í
veg fyrir óstöðugleika á gjald­
eyrismarkaði. Án lagabreytinga
í mars hefði það verið erfitt.

4.Hvaða fjögur skref er
brýnast að taka á árinu
2013?
Það er kannski of klippt og
skorið miðað við flækjustig veru ­
leikans að nefna nákvæm skref
en verkefnin á árinu eru skýrari.

1.­ Það þarf að ná betri
tökum­á­verðbólgu­
og koma í veg fyrir
víxlhækk­un­launa­og­
verð lags. Það þarf að
koma í veg fyrir að áform
um­afgang­á­ríkissjóði­
á­árinu­2014­fari­út­af­
sporinu­á­kosn­ingaári­
vegna­ófjár­magnaðra­
loforða.
2.­ Það þarf að tryggja að
greiðslur úr þrotabúum
gömlu bankanna raski
ekki efnahagslegum
stöðugleika.
3. Það­þarf­að­herða­róð­
urinn við losun fjár-
magnshafta. Það mun
kalla á endurskoðun á
áætlun um losunina og
framlengingu á laga-
heimild haftanna.
4.­ Það­þarf­að­skapa­
meiri skilning á því sem
peninga­stefna­getur­og­
getur­ekki­gert­og­skapa­
meiri sátt um ramma hen-
nar næstu árin. Því tengt
þarf að útfæra stefnu
um beitingu svokallaðra
þjóðhagsvarúðar­
tækja til að stuðla að
fjármálastöðugleika og
styðja­við­peninga­
5.­ stefn una.
1. Hvernig metur þú
horfurnar á árinu 2013?
Blikur sjást á lofti í efnahags­
málum. Í sjávarútvegi eru
afla horfur ótryggar og líkur á
fall andi afurðaverði á erlendum
mörk uðum. Fjárhagur þúsunda
heim ila er í ólestri og kallar á
aðgerðir.
Alþingiskosningar á nýju ári
skapa tækifæri til að brjótast
út úr stöðnun og móta skýra
framtíðarsýn um batnandi
hag landsmanna, endurreisn
atvinnu lífs og traustan gjald­
miðil. Stemma þarf stigu við
fólksflótta frá landinu og draga
úr skattaálögum. Viðurkenna
ber að ríkisfjármálin hafa að
meginstefnu færst í rétta átt.
Minni halli lækkar vaxtakostnað
sem enn er allt of hár.
2. Hvaða mistök voru
gerð á árinu 2012?
Mestu mistök stjórnvalda eru að
hafa ekki boðið upp á haldgóð
úrræði í þágu heimilanna. Nóg
er afskriftarýmið í bönkunum
eins og tugmilljarða afskriftir á
skuldum fyrirtækja bera glöggt
vitni um. Stjórnvöld hafa brugð­
ist í að skapa atvinnulífi skilyrði
til nýrrar sóknar til hagsbóta
fyrir alla landsmenn.
3. Hvað var það jákvæða
á árinu 2012?
Íslenskir tónlistarmenn og
rithöfundar hafa gert garðinn
frægan á erlendum vettvangi.
Iceland Airwaves hefur fest sig
í sessi sem alþjóðleg tónlistar­
hátíð og lengt ferðamannatíma­
bilið. Átakið Visiting Ieland
sýnist hafa gefið góða raun.
Hlýt einnig að nefna sonardóttur
mína sem fæddist á árinu.
4. Hvaða fjögur skref er
brýnast að taka á
árinu 2013?

1.­ Uppræta­verðtrygging­
una.
2.­ Hrinda aðför vogunar-
sjóðanna.­
3. Hemja ákvarðanir fá-
keppnis­banka­um­vexti.­
4.­ Efla­von­meðal­íslend-
inga­og­trú­ungs­fólks­
á­framtíðina.­Sýna­þarf­
fólki­fram­á­að­það­séu­
raunveruleg tækifæri á
íslandi.­Ekki­þýðir­að­
bjóða­upp­á­skuldafang­
elsi­fyrir­íslendinga­
næstu­áratugina.­Mikil-
vægt er að halda fast um
tauma í ríkisfjármálum
til­að­lækka­vaxtakostn­
að­hins­opinbera,­sem­
slagar­í­80­milljarða.­
­Þetta­fé­væri­hægt­að­
nota til þarfari hluta.
Hagvöxtur en óvissa
Stjórnvöld hafa brugðist
Már Guðmundsson
seðlabankastjóri:
Ólafur Ísleifsson hagfræðingur,
Háskólanum í Reykjavík:
Már Guðmundsson.
Ólafur Ísleifsson.
Hvað segja þau?