Þjóðlíf - 01.12.1990, Qupperneq 42

ÁSTARLEIKUR
Viðtal við Pétur Gunnarsson um skáldsöguna yfirleitt en nú er að koma út eftir
hann ný saga, — Hversdagshöllin
PÉTUR MÁR ÓLAFSSON
Um þessar mundir kemur út sagan
Hversdagshöllin eftir Pétur Gunn-
arsson. Aður hefur hann sent frá sér ljóða-
bókina Splunkunýr dagur (1973), skáld-
sögurnar Punktur punktur komma strik
(1976), Ég um mig frá mér til mín (1978),
Persónur og leikendur (1982j og Sagan öll
(1985) en þær fjalla allar um Andra Har-
aldsson. Frá því að Sagan öll kom út hefur
Pétur haft hljótt um sig en þó gefið út
greinasafnið Sykur og brauð (1987) og
Vasabók (1989) auk þess að þýða Barna-
sögu eftir Peter Handke (1987).
A meðan aðrir rithöfundar láta naum-
ast líða nema tvö ár á milli skáldsagna
birtist Hvcrsdagshöllin eftir fimm ára
hlé. Sú spurning hlýtur því að vakna
hvort þetta hafi verið erfið fæðing?
„Ég hef unnið að bókinni meira og
minna frá árinu 1985,“ segir Pétur. „Fæð-
ingin var ekki erfið, ég þurfti einfaldlega
Hvernig á að endursegja tónverk?
þennan tíma. Hver höfundur hefur sitt
tempó, sumir verða að koma texta frá sér
en ég hef þá ástríðu að liggja yfir honum;
velta setningum fyrir mér, snúa þeim við,
strika út og sjá þær í nýju samhengi.
Stundum finnst mér ég vera kominn með
bók sem er tilbúin til útgáfu en sé síðan
eitthvað sem þarf að betrumbæta. Ég hélt í
fyrra að ég gæti sent Hversdagshöllina frá
mér en vildi þegar til kom vinna lengur
með hana. Það er auðvitað lúxus að geta
legið svona yfir verki.“
Um hvað fjallar sagan?
„Það er ekki gott að segja. Endursögn
segir í raun lítið um bækur. Ulysses eftir
James Joyce fjallar í stuttu máli um mann
sem vaknar, kaupir sér morgunmat, fer í
jarðarför eftir hádegi og kemur síðan við á
bar seinni partinn. Þetta er mörg hundruð
síðna verk. Mínar sögur gerast svo mikið í
stílnum að það er eiginlega ómögulegt að
endursegja þær. Og án þess að ég sé að
tylla mér eitthvað á tær: hvernig á að end-
ursegja tónverk? Ég er alls ekki epískur
höfundur. Söguþráðurinn er aukaatriði,
orðaspil og kenndir sem stíllinn vill miðla
skipta meira máli.
Og húmor?
„Húmorinn er ein leið til að komast hjá
söguþræði og það er aðferð sem ég notaði í
Andrabókunum. I Hversdagshöllinni
beiti ég öðrum meðulum. En ég er ekki
rétti maðurinn til að lýsa breytingunni,
var að enda við að skila inn síðustu próf-
örk. Þetta er eins og að standa upp við hús
og ætla að draga upp mynd af því, það er
miklu nær að einhver sem stendur í fjar-
lægð geri það. Ég bíð spenntur eftir við-
brögðum lesenda.“
Er þetta saga úr nútímanum?
„Hún gerist í samtímanum. En tíminn
skiptir ekki öllu. Söguþráðurinn er ekki
aðalatriðið heldur önnur áhrif sem su'llinn
reynir að ná fram. Þetta er svipað ástar-
leik. Það skiptir ekki öllu hvenær hann
gerist, hann snýst um eitthvað annað en
stað og stund.“
Eftir að hafa gefið sjálfur út þínar eigin
bækur frá 1982 ertu aftur kominn til út-
gefenda. Hvernig stendur á því?
„Þegar við hjónin stofnuðum bókaút-
gáfuna Punkta var það í raun ákaflega rök-
rétt. Tölvuvæðingin var þá að fara af stað.
Ég samdi á tölvu og setti textann um leið.
Þá var stutt eftir af útgáfuferlinu. Með því
að gefa út sjálfur þurfti ég ekki að standa
neinum reikningsskil með handrit öðrum
en sjálfum mér. Þetta var líka viðleitni til
þess að geta lifað af ritstörfum. Ég reikn-
aði út að með þessu fengi ég meira í minn
hlut en gegnum forlag. Bókaútgáfan
Punktar svaraði öllum okkar kröfum. Ég
vissi að það var á vísan að róa, gekk út frá
ákveðnum lesendahópi. Persónur og leik-
endur mólu okkur gull, hún seldist í 5500
eintökum, sem skiluðu mér hærri ritlaun-
um en 10.000 eintök af Punktinum. Þá fór
ég að taka því rólega og um leið skrapp
eintakafjöldinn saman en á móti kom að ég
auglýsti aldrei bækurnar þannig að sá
kostnaður sparaðist. Ég gaf líka út greina-
safnið Sykur og brauð sem höfðaði til
minni lesendahóps. Mig langaði mikið til
að senda Vasabókina frá mér og lét verða
af því, bók sem hvorki er skáldsaga né
ljóðabók heldur athuganir. Ég hef aldrei
gengið eins langt í að auglýsa ekki bók.
Hún fór ekki einu sinni í Bókatíðindi en
samt seldust á annað þúsund eintök.
úna er ég staddur á ákveðnum vega-
mótum. Forráðamenn Máls og
menningar vildu gefa út stórbók með
Andrabókunum og í framhaldi af því
hnigu ákveðin rök að því að ganga til frek-
ara samstarfs við forlagið. Titlunum hefur
einnig fjölgað þannig að það verður meira
verk að halda utan um þetta. Líklega er-
um við hjónin líka orðin latari.“
42 ÞJÓÐLÍF