Frjáls verslun - 01.02.2011, Blaðsíða 25

FRJÁLS VERSLUN 1.tbl.2011 25
á því. Yrði það kannski 15 til 20% lægra
en núna? Það veit enginn svarið. Það veit
enginn hversu mikill þrýstingur er á kerf­
inu. Ekki Seðlabankinn fremur en aðrir.
Er eitthvað að óttast með að fella niður
gjaldeyrishöftin? Eru ekki mikil mistök að
hafa gengi krónunnar eins og það er núna
ef það er svona vitlaust skráð.
Eftir hverju er verið að bíða? Það kemur
aldrei sá tími að hægt sé að afnema höftin
án þess að hafa áhyggjur af því hvað muni
gerast.
Er verið að bíða með afnám haftanna
vegna þess að Seðlabankinn finnur að hann
hefur mikil völd í skjóli þeirra. Gegnsæið í
bankanum er ekki neitt. Gilda sömu reglur
um alla? Fá allir sömu afgreiðslu?
Ég hef haldið því fram að erfitt sé að af ­
nema höftin og horfa fram á mikla gengis­
fellingu og verðbólguskot í kjölfarið í ljósi
þess að flest lán á Íslandi eru verð tryggð og
þar með myndu þau hækka skarpt í flóð­
bylgjunni sem kæmi við fall krón unnar.
Þetta mætti koma í veg fyrir með tíma­
bundinni verðstöðvun á meðan gusan
flæddi yfir og gengið kæmi til baka og
styrktist aftur. Yrði jafnvel svipað og nú­
ver andi gengi. Önnur leið væri að setja
hámark á það sem verðtryggingin, vísitala
neysluverðs, gæti hækkað á ári – og hef ég
margoft skrifað um það hér í blaðinu.
Kannski þarf ekki að óttast stórfellt
gengis fall við afnám haftanna. En höftin
eru vegna þess að bankinn er hræddur við
gengisfall, þótt hann viti ekkert hversu
mikið það yrði. Kannski þarf heldur ekkert
að óttast vegna þess að gengi krónunnar
speglar fyrst og fremst styrkleika efnahags­
lífsins. Sterkt atvinnulíf, sem nýtur virð­
ingar fjár festa og íbúa svæðisins, er með
sterkan gjaldmiðil. Þar ríkir jafnvægi.
Helsti galli
gjaldeyrishafta
1. Dýrt vegna þess að gengi krónunnar
er of hátt skráð.
2. Of hátt gengi dregur úr útflutningi og
ýtir undir innflutning.
3. Ekki hægt að færa eignir sínar fram og
til baka eftir löndum.
4. Dregur úr því að útlendingar vilji fjár-
festa á Íslandi og þeir sem það gera
vilja fá meiri arðsemi af eignum sínum
en ella (áhættuálag).
5. Íslenskir fjárfestar, sem eiga fé erlend is,
horfa raunar á þetta sömu augum.
Hika við að fjárfesta hér vegna stjórn-
valda og fjárfesta áfram erlendis.
6. Rangar fjárfestingar vegna þess að
gengið er vitlaust skráð.
7. Hnattvæðingin leiðir til ójafnvægis og
dregur úr samkeppnishæfninni; við
erum með gjaldeyrishöft á meðan
flestar aðrar þjóðir eru með frjálst
fjármagnsflæði og njóta þess í auknum
hagvexti.
Höftin afnumin
Tíu leikir
Skákin tefld – ef höftin yrðu afnumin í einu lagi!
Gjaldeyrishöftin afnumin að fullu með einum leik. Höftin
merkja að gengi krónunnar er of hátt skráð. Frjáls markaður
er hafinn með gjaldeyri. Viðskipti hefjast. Hvað gerist? Er
eitthvað að óttast? Seðlabankinn gefur út að hann ætli ekki
að grípa inn í og verja gengið enda gæti það leitt til mikillar
spákaupmennsku og árásar á gengið. Gjaldeyrisforðinn og
lánalínur Seðlabankans eru 840 milljarðar króna að teknu tilliti
til greiðslna erlendra lána í desember næstkomandi.
Viðskipti hefjast. Hvítur leikur fyrsta leikinn, þ.e. innlyksa fé
eins og krónubréf (aflandskrónur) upp á 400 til 500 milljarða
í heildina leitar til síns heima í útlöndum. Mikil eftirspurn eftir
gjaldeyri og gengið hríðfellur á fyrsta degi. Ríkir innstæðueig­
endur í íslenskum bönkum sækjast líka eftir gjaldeyri til að koma
fé í erlenda banka; þ.e. í umhverfi sem þeir hafa meiri trú á.
Ég spái því að 200 milljarðar af krónubréfum leiti út
fyrstu tvær vikurnar.
Íslensku lífeyrissjóðirnir sem eiga 400 til 500 millj arða í erl­
endum verðbréfum koma auga á mikinn gengis hagnað með
því að selja eigendum krónubréfa erlendan gjaldeyri á upp­
sprengdu verði. Lífeyrissjóðirnir og aðrir íslenskir fjárfestar sem
eiga fé erlendis sleppa ekki þessu tækifæri. Ísland, og íslenskt
atvinnulíf, er land lífeyrissjóðanna, þeir eru þegar byrjaðir á
að endurreisa atvinnulífið með kaupum á stærstu fyrirtækjum
Íslands. Þeim er málið skylt.
Ég spái því að lífeyrissjóðirnir kaupi krónubréf fyrir 200
millj arða fyrstu tvær vikurnar og nái sér í myndarlegan
hagnað. Innstreymi gjaldeyris verður sem því nemur.
1
2
3
Gjaldeyrishöftin framlenGd um fjöGur ár eða til ársins 2015