Frjáls verslun - 01.04.2011, Blaðsíða 59

FRJÁLS VERSLUN 4.tbl.2011 59
Enn er vegið að
starfsöryggi sjómanna
kvótakerfið – bitbein þjóðarinnar
Framkomin kvótafrumvörp leggjast afskaplega illa í okkur. Það versta er að svo virðist sem það eigi að framselja stóran hluta þeirra afla­
heimilda, sem aukning kvóta gæti leitt til á
komandi árum, frá útgerðum og atvinnu­
sjómönnum til tómstundaveiðimanna. Það
er engin nýliðun fólgin í því. Lagt er til að
55% aukningarinnar fari til útgerðanna en
45% renni í sérstakan pott sem sjávarútvegs­
ráðherra úthluti úr. Okkar félagsmönnum
á fiskiskipum hefur fækkað um helming á
sl. 15 til 20 árum ef miðað er við heilsárs­
störf og nú virðist enn eiga að vega að
starfsöryggi sjómannastéttarinnar með illa
ígrunduðum stjórnvaldsaðgerðum.“
Þetta sagði Sævar Gunnarsson, formaður
Sjómannasambands Íslands, er hann var
inntur álits á kvótafrumvörpunum. Hann
segir að gildistími afnotaréttarins á veiði­
heimildunum, sem lagður er til, sé alltof
stuttur að mati stjórnar SSÍ.
„Í frumvarpinu er talað um 15 ára gildis­
tíma með hugsanlegri framlengingu en
þegar við höfum spurst fyrir um það
hvern ig stjórnvöld sjái framhaldið fyrir
sér verður fátt um svör og svo virðist sem
ríkis stjórnir framtíðarinnar eigi að ákveða
hver útfærslan verður. Þetta er glórulaust
að mínu mati.“
Kvótabraskið hefur hvað eftir annað sett
kjaramálin í uppnám?
Framsal veiðiheimilda eða það sem
marg ir líta á sem kvótabrask hefur lengi
verið eitur í beinum sjómannaforystunnar.
Sævar segir að SSÍ hafi lagt höfuðáherslu
á það innan sáttanefndarinnar í fyrra að
leiguframsal kvóta milli óskyldra aðila inn­
an ársins yrði bannað en sambandið hefði
ekkert við það að athuga þótt aflaheimildir
væru seldar varanlega.
„Hið eiginlega kvótabrask hefur hvað
eftir annað sett öll okkar kjaramál í upp­
nám. Verðlagning á afla lýtur engum
markaðslögmálum ef undan er skilinn sá
afli sem seldur er beint á fiskmörkuðum.
Útgerðarmenn hafa komist upp með það
að þegar þeir hafa leigt til sín aflaheimildir
hafa þeir í stórum stíl dregið kostnaðinn
við leiguna frá því verði sem kemur til
skipta og sjómenn fá greitt eftir. Við höfum
bent á að með markaðsvæðingu aflans
myndi þetta vandamál heyra sögunni til.
Okkur finnst því það skjóta skökku við
að nú virðist eiga að selja veiðiheimildir á
markaði en halda aflanum fyrir utan hann
enn sem fyrr. Það eina, sem við höfum
núna, er svokölluð úrskurðarnefnd sjó­
manna og útvegsmanna sem kemur saman
einu sinni í mánuði til að ákveða lágmarks­
verð á þorski, ýsu og karfa og sömuleiðis á
ufsa en okkur tókst að fá þeirri fisktegund
bætt við á þessu ári.
Verðmyndun á öllum öðrum fisktegund­
um er í lausu lofti og háð geðþótta út gerðar­
manna. Það nægir að nefna uppsjávar fisk­
inn í því sambandi en íslenskar útgerðir
voru á síðustu vertíð að greiða helmingi
lægra verð fyrir fisktegundir eins og síld,
makríl, kolmunna og loðnu en greitt var í
næstu nágrannalöndum okkar.“
Sævar Gunnarsson, formaður Sjómannasambands Íslands.
HB Grandi er það sjávarútvegs­fyrirtæki landsins sem ræður yfir mestum aflaheimildum. Fyrirtækið greiðir á þessu
ári um 300 milljónir króna í veiðigjald og
gangi hugmyndir stjórnvalda eftir um 70%
hækkun veiðigjalds í áföngum, þá blasir
við að skattheimtan vegna veiðigjaldsins
mun fara yfir hálfan milljarð króna ef mið­
að er við yfirstandandi ár.
Eggert Benedikt Guðmundsson er for­
stjóri HB Granda og hann segir enga
sýnilega kosti við framkomin frumvörp.
Gallarnir séu hins vegar yfirþyrmandi.
„Grunnhugsunin virðist gölluð. Í stað
áherslu á að hámarka arðsemi og hag­
kvæmni greinarinnar og að finna leiðir til
að sú arðsemi dreifist á viðunandi hátt,
þá er nú kapp lagt á miðstýrt, handstýrt
regluverk, sem á að dreifa þátttöku manna
í greininni, án tillits til hagkvæmni. Megin­
gallinn er að með þessum frumvörpum
er kastað fyrir borð því samkomulagi,
sem stóra sáttanefndin, sem sjávarútvegs­
Framtíðarverðmætasköpun
er stefnt í voða
Nú stendur til að hækka veiðigjaldið verulega um leið og grunnkerfið er
skaðað illa með öðrum breytingum. Því er í senn verið að minnka arðsemi
kerfisins og að skattleggja enn frekar minnkandi arðsemi. Þetta er alvarleg
þversögn.
Eggert Benedikt Guðmundsson,
forstjóri HB Granda: