Frjáls verslun - 01.04.2011, Blaðsíða 30

30 FRJÁLS VERSLUN 4.tbl.2011
FISKIFRÆÐIN OG LÍÚ
Útgerðarmenn og sjómenn gagnrýna oft fiski­
fræðinga fyrir of mikla varkárni við mælingar
fiskistofna. Hversu mikla trú hefur þú á fiski­
fræðinni sem fræðigrein?
„Ég hef haft trú á fiskifræðinni sem fræði­
grein en ég ber ekki síður mikla virð ingu
fyrir þekkingu sjómanna á lífríki hafsins.
Núna eru þessir aðilar ekki sammála, t.d.
hvað varðar mat á þorskstofninum. Það
minnir mann á að fyrir fimm árum höfðu
þessir hópar mjög ólíkar skoðanir á stærð
þorskstofnsins í Barentshafi. Þá vildu
fiskifræðingar leyfa veiði á 200 þúsund
tonnum en stjórnvöld ákváðu að leyfa
veiði á 380 þúsund tonnum og að það yrði
jafn stöðuafli til þriggja ára. Í ár eru leyfðar
veiðar á 700 þúsund tonnum úr þessum
stofni! Í því tilviki reyndist fiskifræði
sjómannanna réttari.“
Kvótakerfið verndaði fiskstofnana frá hruni – en
hvers vegna hefur ekki tekist að byggja þá upp
af neinu viti? Ofveiði eða breytt náttúruskilyrði?
„Kvótakerfið hefur vissulega átt stóran
þátt í að vernda fiskstofnana í kringum
landið. Hins vegar sátu ekki allir við sama
borð gagnvart þessu kerfi og það er einn
stærsti galli þess. Lengst af hefur hluti
flotans ekki fylgt aflamarki og veitt hefur
verið umfram ráðgjöf. Það vill gleymast í
umræðunni.“
Ímynd LÍÚ er ekki mjög sterk á meðal almenn­
ings og forsætisráðherra hefur hamrað á því að
þetta sé harðsvíraður þrýstihópur. Hefur LÍÚ
haft of mikil völd?
„LÍÚ eru samtök atvinnurekenda í útgerð
á Íslandi og halda auðvitað hagsmunum
umbjóðenda sinna á lofti. Að sumu leyti
hefur okkur tekist vel upp en að öðru leyti
síður. Ég hef ekki upplifað að núverandi
stjórnvöld eigi sérlega uppbyggileg sam­
skipti við samtök atvinnurekenda, sama í
hvað grein menn starfa. Orð forsætis ráð­
herra um LÍÚ eru ekki svaraverð.“
Samherji komst nýlega í fréttir fyrir að geta
ekki notað eigin gjaldeyri vegna ferðar nokkurra
starfsmanna til Evrópu á sýningu. Var þetta
áróðursbragð af ykkar hálfu – og hversu skaðleg
eru gjaldeyrishöftin að þínu mati?
„Ég er sammála því að nauðsynlegt var
að setja á gjaldeyrishöft á sínum tíma því
það var nauðsynlegt fyrir ríkisvaldið að
hafa stjórn á útstreymi gjaldeyris. Það var
líka nauðsynlegt að setja reglur um skil
útflutningsfyrirtækja á gjaldeyri til landsins
og hafa eftirlit með þeim. Hvort sem mönn ­
um líkar það betur eða verr verður það þann­
ig næstu þrjú árin í það minnsta, held ég.
Ég held líka að það hafi verið tækifæri til að losa eitthvað um þessi höft og nýta hluta af þeim fjármunum, sem
eru bundnir vegna þeirra, í atvinnusköpun
og fjárfestingar á Íslandi og minnka þar með
atvinnuleysið hér á landi, sem er að sjálf­
sögðu forgangsverkefni. Því miður hefur
þetta tækifæri ekki verið notað. Seðlabankinn
velur að vera með belti og axlabönd í að­
gerð um sínum eins og sést á því bréfi sem
Samherji fékk frá bankanum og birti opin­
berlega. Sjálfan aðstoðarseðlabankastjóra þarf
til að úthluta farareyri til nokkurra starfs­
manna Samherja sem vinna að markaðs­
mál um! Það getur ekki talist eðlilegt. Maður
væntir þess að kraftar hans séu nýttir til
meira skapandi verkefna og að útflutn ings­
fyrirtækjum sé sýnt lágmarks traust.“
EVRÓPUSAMBANDIÐ
Hver er afstaða þín til aðildar að Evrópusam­
bandinu?
„Við höfum unnið innan Evrópusam­
bands ins í 16 ár og það hefur verið áhuga­
vert. Við höfum fengið athygli og stuðning
embættis­ og stjórnmálamanna til að
vinna að því sem vel er gert. Þessir menn
leita til okkar um ráð og hafa okkur með
í ákvarðanatöku. Þeir gera líka kröfur en
á sama tíma skapa þeir atvinnugreininni
stöðugleika og gefa þeim sem þar starfa
frið til að vinna eftir settum reglum.
Stærð fiskiskipaflotans í öllum löndum
Evrópu sambandsins er ákveðin eftir rúm ­
málsstærð og vélarstærð þannig að enginn,
hvorki Íslendingar né aðrir, getur skráð
fiskiskip í Evrópusambandslandi nema
að kaupa sér annað til að úrelda á móti.
Þannig hefur þetta verið árum saman. Á
árum áður var stærð fiskiskipastólsins á
Íslandi stjórnað eftir rúmmáli á sama hátt
og nú er gert í ESB. Með dómi Hæstaréttar
árið 1999 var þetta talið stjórnarskrárbrot á
Íslandi.
Menn hafa látið mikið af því að Íslend ingar fengju styrki frá Evrópusam bandinu og fjár fest­
ingar erlendra aðila myndu aukast. Ísland
getur ekki á neinn hátt borið sig saman við
þau lönd sem að undan förnu hafa gengið
í ESB. Þessi lönd hafa fengið styrki til að
bæta samgöngur og til upp byggingar
skóla og heilsugæslu, þ.e. inn viða sjálfs
samfélagsins. Þeir innviðir eru í allt öðru
og betra horfi hér á landi. Á sama hátt hef ­
ur áhugi fjárfesta byggst á því að laun í
þessum löndum eru miklu lægri en hér á
landi. Ég hef því litla trú á að þessir styrkir
og fjárfestingar skili sér inn í landið ef við
göngum í Evrópusambandið.
Össur Skarphéðinsson og félagar hans í
ríkisstjórn hafa engin samskipti við sjávar út­
veginn önnur en þau að tala niður til þeirra
sem þar starfa. Stjórnarliðar hafa líka oft
opinberað þekkingarleysi sitt á evrópskum
sjávarútvegi. Ég hef því enga trú á að þeir
geti farið til Brussel og komið þaðan með
ásætt anlegan samn ing fyrir íslenska þjóð – og
allra síst í sjávar útvegsmálum.
Ég er þeirrar skoðunar að þeim tíma og
peningum sem eytt er í aðildarviðræður
núna væri betur varið til uppbyggingar á
Íslandi. Ég hef samt sagt það áður að það
þurfi að fara í slíkar viðræður og leyfa þjóð ­
inni síðan að kjósa um inngöngu. Tímas etn­
ingin núna er einfaldlega röng.“
Er einhver munur á því að heildarkvótinn
og aflaheimildir séu ákveðnar í Brussel eða
Reykjavík?
„Það hefur verið gæfuríkara fyrir þjóðina
að aflaheimildunum hennar sé úthlutað af
Íslendingum sjálfum og til Íslendinga.“
„Frumvörpin ganga
m.a. út á það að
verðlauna þá sér-
stak lega sem hafa
selt sig út úr þessari
grein og færa þeim
aflaheimildir aftur.
Sem dæmi má nefna
að allur byggðakvóti
Dalvíkurbyggðar á
þessu fiskveiðiári fór
til manna sem höfðu
áður selt sig út úr
kerfinu og hafið
smábátaútgerð.“