Frjáls verslun - 01.05.2009, Blaðsíða 95

F R J Á L S V E R S L U N • 5 . T B L . 2 0 0 9 95
s t j ó r n u n - s á l f r æ ð i
hugsaði stórt. Hann vildi sannfæra myndarlegan hóp innan
greinarinnar um að kanna svæðið ofar núlli og rannsaka
hvað gerir fólk hamingjusamt. Andleg heilsa, að hans mati,
ætti að vera meira en það að vera laus við geðræna sjúkdóma.
Andleg heilsa ætti að vera þróttmikil hreysti mannlegs huga
og sálar.
Síðustu áratugina fyrir fundinn höfðu nokkrir sálfræð-
ingar kannað sólríkt land andlega heilbrigðra einstaklinga.
Seligman hafði sjálfur einblínt á bjartsýni, sem tengist góðri
andlegri heilsu, minna þunglyndi og lægri tíðni geðrænna
sjúkdóma, auk langlífis og hamingju. Sá sem hafði líklega
kannað andlegt heilbrigði hvað mest var Edward Diener,
sálfræðingur við háskólann í Illinois, en hann hafði fengið
viðurnefnið Dr. Hamingja. Í meira en tvo áratugi hafði
hann skoðað hvað gerði fólk ánægt og óánægt með líf sitt.
Seligman vildi með fundinum koma vinnu Dieners fram
í sviðsljósið og hvetja til áframhaldandi rannsókna á þessu
sviði.
ný fræðigrein verður til
Til þess að gera framtíðarsýn sína að veruleika bauð
Seligman til fundarins Ray Fowler, sem hafði verið fram-
kvæmdastjóri bandaríska sálfræðifélagsins í áraraðir, og
hinum ungverska sálfræðingi Mihaly Csikszentmihalyi sem
er best þekktur fyrir rannsóknir sínar á því jákvæða ástandi
hugans sem hann hefur kallað hugflæði (e. flow). Hug-
flæði er þegar við erum það altekin af einhverju
að við sogumst inn í það og gleymum öllu
og öllum í kringum okkur. Einbeitingin
er það mikil að verkefnið gleypir okkur
og athyglin er algjör. Margir hafa lýst
hugflæði sem áreynsluleysi sem þeir finna
fyrir á augnablikum sem eru þau bestu
í lífi þeirra.
Í lok vikulangs fundar þeirra félaga
við ströndina í Mexíkó lágu fyrir ætl-
anir um að halda fyrstu ráðstefnu sög-
unnar um jákvæða sálfræði nákvæmlega
ári seinna – sem varð síðan að árlegum við-
burði – og stefnumörkun um að laða unga
fólkið að þessari fræðigrein í fæðingu. Aðeins
nokkrum mánuðum síðar fékk Selig-
man, sem hefur sérstaka hæfileika
við að koma sínum hugðarefnum
á framfæri, jákvæð skilaboð frá
Templeton-stofnuninni í Bret-
landi sem ákvað að verðlauna
rannsóknir í jákvæðri sálfræði.
Afraksturinn var gríðarleg aukn-
ing í rannsóknum á hamingju,
bjartsýni, jákvæðum tilfinningum og heilbrigðum persónu-
einkennum. Sjaldan hefur fræðigrein náð að vakna til lífs
eins hratt og af ráðnum hug og raun ber vitni.
Hvað gerir okkur hamingjusöm?
Vísindin hafa leitt í ljós ýmislegt um það sem fær hjartað
okkar til að syngja. Einnig hafa komið fram óvæntar nið-
urstöður um það sem kemur innri bjöllum okkar ekki til að
óma. Tökum auðsæld sem dæmi, og allt það sem peningar
geta gert okkur kleift að kaupa. Rannsóknir Dieners og ann-
arra hafa leitt í ljós að þegar búið er að mæta frumþörfum
okkar skapa aukalegar tekjur ekki meiri ánægju með lífið.
Góð menntun skapar heldur ekki leiðina að hamingju né
mikil vitsmunagreind, kynþáttur eða kyn. Æskan virðist
ekki áhrifaþáttur heldur. Eldra fólk er almennt ánægðara
með líf sitt en ungt fólk og sjaldnar í þungu skapi. Nýleg
rannsókn af Centers for Disease Control and Prevention
sýndi að fólk á aldrinum 20–24 ára er dapurt að meðaltali
3,4 daga í mánuði á meðan fólk á aldrinum 65–74 ára upp-
lifir aðeins 2,3 slíka daga. Hjónabandið er nokkuð flókið
fyrirbæri. Gift fólk er almennt hamingjusamara en einstæð-
ingar, en það gæti hins vegar verið að fólk í hjónabandi hafi
verið hamingjusamara til að byrja með. Sólin virðist ekki
hafa úrslitaáhrif á hamingju fólks. Fólk í suðrænum löndum
er ekki endilega hamingjusamara en fólk á norðurhveli
jarðarinnar. Það að vera hraustur sýnir heldur ekki
marktæk tengsl við hamingju fólks en hins
vegar tengist sú huglæga skynjun á því
hversu hraust við erum hamingjustigi
okkar.
Trúin virðist aftur á móti lyfta
andanum þó að erfitt sé að segja
til um hvort það stafi af Guði
eða því að vera hluti af trúsam-
félagi. Trú skapar von gagnvart
framtíðinni og tilgang í lífinu.
Vinátta hefur mjög mikil áhrif á
hamingju fólks. Rannsókn Die-
ners og Seligmans við Illinois
Greinarhöfundur,
Ingrid Kuhlman,
framkvæmdastjóri
Þekkingarmiðlunar.