Frjáls verslun - 01.05.2005, Síða 62

62 F R J Á L S V E R S L U N • 5 . T B L . 2 0 0 5
L
ágt hlutfall kvenna í stjórnum fyrir-
tækja virðist hafa komið fólki (þó
aðallega kvenfólki) nokkuð í opna
skjöldu þar sem lengi vel lifðum
við í þeirri saklausu trú að Vigdís forseti
og Kvennalistinn hefðu fleytt okkur öðrum
framar hvað varðar jafnan hlut kynja. Þetta
sýnir okkur svo um munar að það er hægt
að sofna á verðinum, en svo mikið er víst að
vakning er komin í málið.
Hvers vegna eru konur ekki fleiri?
Ýmsar skýringar á fæð kvenna í stjórnum
hafa komið fram. Kanadísk rannsókn á við-
horfum kvenna í stjórnum leiddi í ljós að
þær töldu skýringar vera að þeir sem skipa í
stjórnir viti ekki hvar ætti að leita eftir kven-
kyns stjórnarmönnum, þeir hafi ekki áhuga
á að leita eftir konum og telji konur almennt
ekki vera hæfar til stjórnarsetu. Ennfremur
töldu þær hræðslu fyrirtækjanna við breyt-
ingar og hræðslu við að kvennamál komist
í hámæli hindra fjölgun kvenna í stjórnum.
Rannsókn sömu aðila á viðhorfum karlkyns-
forstjóra leiddi í ljós að þeir töldu ekki nægi-
lega margar hæfar konur vera til, kváðust
ekki vita hvar ætti að leita þeirra og að það
væri ekki áhugi á að fjölga þeim. Einnig
nefndu þeir að konur væru óduglegar við að
láta vita af áhuga sínum auk þess sem ótti
við vandræðin sem fylgdu því að taka konu í
stjórnina og áhyggjur af kvennastimpli voru
til staðar.
Rýnifundir sem haldnir voru á vegum
nefndar iðnaðar- og viðskiptaráðherra um
konur og stjórnun fyrirtækja í kringum
síðustu áramót leiddu svipaða hluti í ljós.
Konur töldu fæð kvenna mega rekja til þess
að konur væru ekki í tengslaneti karla, virði
fjölbreytileika væri ekki metið og að konur
vanmætu sjálfar sig. Ennfremur komu fram
þau sjónarmið að verðmætamat kynjanna
væri ólíkt og að konur skorti metnað. Karlar
töldu hins vegar umræðuna að einhverju
leyti óþarfa, stjórnarseta byggðist á getu og
með aukinni menntun myndu málin lagast
af sjálfu sér. Konur væru ekki tilbúnar að
leggja á sig þá miklu vinnu sem til þyrfti,
það væri vesen á konum, þær byðu sig
ekki fram og að ábyrgð á heimili og fjöl-
skyldu væri íþyngjandi. Ennfremur nefndu
þeir mikilvægi tengslanets, að leitað væri
eftir ábendingum í gegnum félagana, og mik-
ilvægi samheldni innan stjórnar sem þætti
sem hömluðu aðgangi kvenna.
Í stuttu máli má skipta þessum skýr-
ingum upp í fjóra meginþætti.
Konur geta ekki
Þó að ekki þyki tilhlýðilegt að halda því fram
að konur geti ekki eða séu almennt ekki
tilbúnar til að taka að sér jafn ábyrgðarfullt
starf og setu í stjórn hjá stóru fyrirtæki er
það sjónarmið enn við lýði þó að það fari
ekki hátt. Rök eins og þau að konur hafi
ekki þá menntun og reynslu sem til þarf
heyrast enn. Auðvelt er að hnekkja mennt-
unarþættinum þar sem konur í háskólanámi
á Íslandi hafa verið fleiri en karlar síðan árið
1984. Erfiðara er að sýna fram á eða hnekkja
reynsluþættinum. Ákveðnar vísbendingar
eru þó um að við hæfnismat starfsumsækj-
Umræða um rýran hlut kvenna í stjórnum stærstu fyrirtækja landsins hefur
verið áberandi á síðustu misserum. Kveikjan er væntanlega sú að íslensk
fyrirtæki eru eftirbátar fyrirtækja í þeim löndum sem við berum okkur saman
við og má þar nefna Norðurlöndin, Bretland, Bandaríkin og Kanada.
HVERS VEGNA
EKKI FLEIRI KONUR?
K O N U R Í S T J Ó R N U M F Y R I R T Æ K J A
TEXTI: ÞÓRANNA JÓNSDÓTTIR
MYND: GEIR ÓLAFSSON