Tímarit Máls og menningar - 01.08.1940, Blaðsíða 11

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
97
við aðrar þjóðir, en ætlum okkur í þeirri sambúð að
vernda sjálfstælt íslenzkt þjóðfélag. Það er sú framtið, er
við göngum í móti. Við eigum einskis úrkosti, enda þótt
við sjáum, að við munum þurfa á öllum þjóðarkrafti,
áræði og lægni að lialda til þess að beita í gegnum þá
brotsjói, sem verða á þessari leið. Allar þær hættur,
sem því fylgja að vera varnarlaus smáþjóð í varga-
kjöftum stórveldanna, steðja þegar að okkur. Við er-
um ein sú smæsta meðal hinna smáu. Kreppan, stj-rj-
öldin og nú síðast hernámið, kemur yfir okkur, þeg-
ar við vorum rétt að brjóta af okkur hlekki einangr-
unarinnar. Þjóðfélagið var allt í nýmyndun, skilning-
ur okkar á því, hvernig reisa skyldi nútíma samfélag,
lítill eða enginn. Við brutum gamlar venjur, tókum upp
nýjar eftir erlendum þjóðum, gerðum okkur barnaleg-
ar liugmyndir um milliríkjaviðskipti, litum í aðdáun
upp til annarra þjóða, gerðum allt til að þóknast þeim,
tókum öll áhrif þeirra fyrir góða og gilda vöru, liugs-
uðum um það eitt að sýnast sem mestir í augum þeirra,
gættum engrar varkárni, leyfðum þeim að nota sér vin-
áttu okkar og viðskiptasambönd til þess að festa hér
ítök sín og valdaaðstöðu, áttum engan þjóðlegan metn-
að né sjálfsvirðingu. Samfara vexti þjóðfélagsins sundr-
uðust kraftar þess í allar áttir og beindust flestir út á
við. Jafnvel enn, eftir að brotið hefur verið hlutleysi
okkar og landið hernumið, snýr hugur þjóðarinnar all-
ur út á við. Það er likast sem menn bíði átekta um
það, hvor hernaðaraðili muni sigra i þessu striði, eins
og í þeim úrslitum yrðu ráðin örlög Islands. Nokkur hluti
íslendinga virðist þess albúinn að hlaupa í faðm Eng-
lendinga, annar hluti myndi fagna komu Þjóðverja hing-
að. Til eru jafnvel þeir, sem munu álíta íslendingum
fyrir beztu að vera stjórnað erlendis frá. Hér myndu
ef til vill einhverjir vilja grípa fram i og segja, að mér
sem kommúnistá farist sízt að tala þannig. Ég muni
einskis óska frekar en Rússar kæmu hingað og legðu