Tímarit Máls og menningar - 01.08.1940, Side 14

100
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
að sækja, ófrjáls um afurðasölu, verzlun og viðskipti.
Öll sambönd eru rofin við þær þjóðir, sem okkur eru
skyldastar og menningarlega tengdar gegnum alla sögu.
Ökkur er kastað út í nýja tilveru, liöggvið i svip á öll
alþjóðleg samtök, sem gáfu alþýðu liér sem annars stað-
ar aukinn lífsmátt og þrek til að verjast stéttarlegri
lcúgun. Við erum í senn einangruð þjóð og liáð er-
lendu valdi, lieima í eigin landi. Og enn eigum
við verra á liættu, að annað erlent vald, sízt mjúk-
lientara, leitist við að hremma okkur, svo að hér verði
háð stríð í landinu. En livers konar ofríki, sem við kunn-
um að verða beittir af erlendum ríkjum, eigum við á
næstunni hvergi styrks að leita nema hjá samtakamætti
og viðnámsþrótti okkar sjálfra. Aldrei í sögunni liefur
reynt á íslenzku þjóðina á sama hátt og nú. Við lifum nú
og á næstunni sjálfa eldskírn hinsíslenzkasamfélags.Það
er á ábyrgð okkar kynslóðar að koma þjóðfélagi íslend-
inga heilu og höldnu gegnum þá mestu hættutíma, sem
við þekkjum úr sögunni. Nú reynir á þjóðarheildina, og
hvern einstakling innan hennar. Nú reynir á það, ekki
i orði lieldur i verki, að íslendingar séu trúir sjálfum
sér, þeim beztu eðliseinkunnum, sem lífsreynsla þjóð-
arinnar í samhúð við þetta land hefur ræktað hjá þeim
á undangengnum öldum. Nú reynir á, að vernda hina
heztu arfleifð íslendinga. Þeirri grósku, þeirri félagslegu
menningu, því nýja lífi, sem siirottið hefur við nýmynd-
un þjóðfélagsins á þessari öld, ber okkur ekki sízt
skylda til að hlúa að. Við megum hvorki á einn hátt
né annan láta drepa niður kjark okkar til vaxandi
þroska og menningar. I annan stað munum við þurfa
að rækta með okkur þá eiginleika ýmsa, sem hezt hafa
dugað okkur fyrr á öldum. Við munum þurfa á því að
lialda að bræða saman í eitt alla beztu krafta fortíð-
ar og nútíðar og steypa allt þjóðfélag okkar í nýtt, sam-
felldara og' sterkara mót. Við verðurn þetta timabil að