Tímarit Máls og menningar - 01.12.1944, Page 14

188
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
nú en áður og framkvæmdavaldið liaft öflugra. Þess verður gætt
að forðast tíð stjórnarskipti, en þau voru plága fyrrum.
En stjórnlagaþingið mun ekki setja lög fyrir heimalandið eitt,
og verður það merkileg nýbreytni. Það mun einnig setja lög fyrir
nýlenduveldið, fyrir löndin handan við hafið. Það mun ákveða hin
nýju bönd, sem tengja eiga þetta nýlenduvald heimalandinu. Þessi
styrjöld hefur fært heimalandið og nýlenduvaldið miklu nær hvort
öðru og leitt það berlega í ljós að styrkja þarf tengslin milli þeirra.
Af undirbúningsstarfi, sem innt var af hendi í fyrra fyrir atbeina
de Gaulles hershöfðingja og stjórnarinnar, er auðséð, að umfangs-
mikið ríkjasamband Frakklands og nýlendna þess er í uppsiglingu.
Þetta var það, sem kallaði nýlega fram á varir einhvers, sem ég man
ekki hver var, þessi orð: „Brátt mun ekki verða sagt: Frakkland,
42 miljónir íbúa, heldur Frakkland 100 miljónir íbúa.“
Tölur þær, sem ég var nú að nefna, kalla fram í huga mér aðrar,
sem ég nefndi í upphafi erindis míns og leiddu í Ijós, hvílíkt afhroð
Frakkland hefur goldið af völdum styrjaldarinnar. Þessi missir, sem
kemur í kjölfar mannfallsins frá fyrri heimsstyrjöld, getur sýnzt
kvíðvænlegur, þegar litið er á það, að Frakkar eiga yfirleitt við
mannfæð að stríða'. En á þessu sviði verður líka liafizt handa.
Barnmörgum fjölskyldum verður mjög ívilnað, og sérstök lagasetn-
ing um borgararéttindi mun koma til. Er það ekki táknrænt, að í
núverandi stjórn skuli vera einn ráðherra, sem fer með fjölskyldu-
mál? Nú þegar hefur stjórnin aukið styrk til fjölskyldna stórum og
gert hlut liinna barnmörgu betri en nokkru sinni fyrr. Við getum
verið viss um, að á þessu sviði mun þjóðarkenndin og ættjarðar-
ástin, skerpt í deiglu auðmýkinga síðustu ára, vinna sitt verk.
Meðan á þessu stendur, heyr Frakkland sitt stríð, og það er meira
að segja efst á baugi hjá því. Réttara væri þó að segja, að það
héldi áfram styrjöldinni, því að það hefur í rauninni aldrei hætt
henni, svo er fyrir að þakka hermönnum de Gaulles hershöfðingja.
Þeir hafa verið á öllum vígstöðvum síðan í júní 1940. Afríku-
herinn tók upp bardaga að nýju í nóvember 1942, og skæruliðar,
franski heimaherinn og jafnvel óbreyttir borgarar hafa veitt óvin-
unum viðnám. Og Frakkland mun halda áfram styrjöldinni, ekki
einungis þangað til Þýzkaland bíður ósigur, heldur allt til þess, að