Tímarit Máls og menningar - 01.12.1944, Blaðsíða 40

214
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
og þróun alþjóðlegs samstarfs rekist óhjákvæmilega á, að menn af
ólíkum þjóðum geti ekki unnið saman án þess að fórna hagsmun-
um sinna eigin þjóða. Þessi skoðun hefur komið fram í sambandi
við eðli hins alþjóðlega samstarfs hér í Bretton Woods — og
það hjá mönnum, sem áttu að vita betur. Eg er fyllilega sannfærður
um, að enginn fulltrúi á ráðstefnunni hefur nokkru sinni misst sjón-
ar á sérhagsmunum þeirrar þjóðar, sem sendi þá. Ameríska sendi-
nefndin, sem ég hef þann heiður að vera formaður fyrir, hefur
allan tímann verið vakandi fyrir aðalskyldu sinni — verndun ame-
rískra hagsmuna. Og aðrir fulltrúar hafa eigi síður verið þjóðhollir
eða önnum kafnir við að sjá um velferð sinna eigin þjóða. Samt
sem áður hefur engum okkar fundizt neitt djúp staðfest á milli
hollustu við eigin þjóð og alþjóðasamstarfs. Þvert á móti hefur
okkur skilizt, að hið raunverulega öryggi fyrir hagsmuni þjóða
okkar er hið alþjóðlega samstarf. Við höfum orðið að viðurkenna,
að hin viturlega leið og raunhæfasta til verndunar hagsmunum
einstakra þjóða er samstarf allra þjóða, — það er að ganga sameig-
inlega til átaka að settu marki. Þennan mikla lærdóm hefur stríðið
kennt okkur, og ég hygg, að þetta sé hinn merkilegi lærdómur nú-
tímans — að þjóðir jarðarinnar séu órjúfanlega tengdar hver ann-
arri af djúpsettu sameiginlegu takmarki. Þetta sameiginlega mark-
mið er engu síður raunhæft og lífrænt á friðartímum en á styrj-
aldartímum, og samstarf engu síður nauðsynlegt þá til þess að ná
markinu.
Að leitast við að ná marki okkar hver í sínu lagi með villtri sam-
keppni, sem sundraði okkur áður fyrr, eða með fjárhagslegum
þvingunaraðferðum, sem gerðu nágranna að óvinum, mundi aftur
leiða hrun yfir okkur alla. Og verra en það: það mundi enn einu
sinni beina sporum okkar niður hinn bratta, óheillavænlega veg til
styrjalda. Hin öfgafulla þjóðrækni tilheyrir dauðum tíma. Nú á
tímum er hið fagra einkenni um verndun þjóðarhags einmitt það,
að það finnur alþjóðlegan hljómgrunn. I Bretton Woods höfum
við gert raunhæfar ráðstafanir til þess að gera þennan lærdóm að
raunveruleika á sviði fjármála og viðskipta.
Ég tel það auðsætt, að eftir að þessum ófriði er lokið, muni engin
þjóð — og þar af leiðandi engir stjórnendur þjóðanna — frarnar