Tímarit Máls og menningar - 01.12.1944, Blaðsíða 63

TÍMARIT MALS OG MENNINCAR
237
er að maður minnist sinnar fyrri sælu (síðar taka við kveinstafir
um yfirstandandi bágindi og fallvaltleik lífsins, ekki fátíður sónn
hjá skáldum .. .). En skilningur orðanna má hér einu gilda. hljóm-
ur kvæðisins er okkur fyrir öllu. Sérhver íslendingur sem eitthvað
þekkir til kveðskapar finnur þegar áþekkum vísnabrotum skjóta
upp í huga sér:
Buðumk hilmir löð,
þar á ek hróðrar kvöð,
ber ek Oðins mjöð
á Engla bjöð ...
Varat villr staðar
vefr darraðar
of grams glaðar
geirvangs raðar ...
Engum fær dulizt að með þessu enska kvæði og Höfuðlausn Egils
Skallagrímssonar hlýtur að vera skyldleiki, þó að efni sé næsta
ólíkt. Hitt hefur lengi verið fræðimönnum ráðgáta hvernig sam-
handi þeirra sé háttað. Enska kvæðið er einstætt í bókmenntum
síns lands — það er jafnan kallað rímkvæðið af því að önnur slik
eru engin til —, og sumum hefur þótt næst líkindum að höfundur
þess hafi stælt Höfuðlausn. En þegar þess er gætt að kvæðin hafa
bæði lokarím að suðrænum sið, virðist lítil skynsemi í þessari get-
gátu. Það væri býsna undarlegt öfugstreymi ef auðkenni suðrænn-
ar skáldlistar hefðu borizt Englendingum yfir ísland. Miklu lík-
legra er að Egill hafi heyrt bragarháttinn á Englandi, hvort sem það
hefur verið á sjálfu rímkvæðinu eða einhverju öðru glötuðu með
sama hætti, og að það „Yggs full“ sem þá kom honum að ..hlusta
munnum“ hafi reynzt honum áfengt. Höfuðlausn er fyrsta kvæði
á íslenzku sem sameinar suðrænt lokarhn við norræna stuðla. Með
henni hefst það kvæðasnið sem drottnar á íslandi enn í dag. Við
stöndum enn á þeim grundvelli sem Egill ættfaðir okkar allra lagði
í Jórvík endur fyrir löngu (ef trúað er frásögn sögunnar), og það
er gaman að sjá að sérstök nýjung í þátíðarskáldskap Englend-
inga, sem engri festu náði heima fyrir, hefur þannig borizt til ís-
lands og orðið þar sigursæl. Flóðbylgja rímsins gleypti smátt og
smátt ljóðagerð allrar álfunnar. Hún flæddi líka yfir Island en náði