Tímarit Máls og menningar - 01.12.1944, Page 86

SÁMAL DAVIDSEN:
Færeysk stjórnmál
Með samningu þessarar greinar hef ég gert tilraun til að verða
við ósk ritstjórnarinnar, og ég nota tækifærið til að þakka vin-
semd hennar, þar sem ég veit, að Tímarit Máls og menningar er
lesið af verulegum hluta íslenzkra heimila, og hefur miklu stærri
lesendahóp en við Færeyingar eigum að venjast. Jafnframt þessu
vil ég gera persónulega játningu: Starf mitt á Islandi er aðeins
helgað þeim málstað sem felur í sér að gera Færeyinga frjálsa
þjóð í eigin landi.
Það er talið, að þrjátíu og sex ættliðir hafi nú búið í Færeyj-
um frá upphafi byggðar þar. Menn vita örugglega, hvaðan land-
námið átti sér stað, um það vitnar málið, örnefni o. fl. En hvernig
var þetta fólk og hvers vegna flutti það úr heimalandi sínu? Það
voru frjálsir menn og konur, sem ekki vildu á nokkurn hátt verða
undir aðra gefin. Stjórnmálasaga Færeyinga er meðal annars saga
um líf og örlög afkomenda þess.
Fyrsta deilan um Færeyjar var háð innanlands. Færeyingasaga
greinir frá tveimur höfðingjum, þeim Þrándi í Götu og Sigmundi
Brestissyni. Þeir lifa, tvær sígildar, færeyskar manngerðir, sem eru
um leið miklar andstæður. Annarsvegar er Þrándur, heiftrækinn,
íhaldssamur og heiðinn og berst fyrir sjálfstæði eyjanna. Hinsvegar
Sigmundur, ungur, hraustur og kristinn og fær fulltingi frá Noregi
vegna útlegðar sinnar þar. Hvorugur þeirra sigrar. Höfðinginn,
Leifur Ossurarson, tengdasonur Sigmundar, tekur eyjarnar að léni
af Magnúsi góða Noregskonungi.
Þannig greinir sagan frá. Það má fullyrða, að færeyska þjóðin,
sem upphaflega var frjáls, hafi komizt mjög snemma undir norsk
yfirráð og fékk hún þá Lögþingið, sem hafði bæði löggjafarvald
og dómsvald.
Sagan greinir, að allt til ársins 1814 hafi Færeyjar verið í sam-
bandi við Noreg, en við og við eru gerðar breytingar, sem hafa
veruleg áhrif á menningarlega og pólitíska afstöðu landanna. Með