Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.12.1944, Síða 96

Tímarit Máls og menningar - 01.12.1944, Síða 96
270 TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR Svona getur snilligáfa mannanna stundum leitt þá inn á undarlegar brautir. Vegir guðs eru órannsakanlegir. Að öllu þessu athuguðu verðum við að draga þá ályktun, að rit- málið drottni yfir hinu mælta. Ef hinu mælta máli er að hraka, þrátt fyrir allt, sem gert er til að halda því í horfinu, þá er eitthvað öðru- vísi en vera á um hið ritaða mál. En gera verður ráð fyrir, að blaðamenn, fræðimenn og rithöfundar rísi upp og segi í einum kór: Sjá, saklaus er ég, af blóði hins réttláta. Arfur eymdarinnar Á niðurlægingartímum þjóðarinnar var kanselístílnum prangað inn á hana^ Allt sem hin aðframkomna þjóð átti að gera, eða ógert að láta, var birt henni í þessum skipunar- og vindbelgingarstíl. Ætla mætti, að þessi arfur eymdarinnar væri nú að fullu eyddur og að leifurn hans hefði verið komið fyrir kattarnef um leið og lýðveldið var endurreist. En slíku er þó ekki til að dreifa. Við lumum á þessu óféti enn þann dag í dag. 011 svokölluð opinber erindi eru sett saman í þessum stíl — lög, reglugerðir og hvers konar boð og bönn. Þetta ætti nú að vera nóg. En kanselístíllinn kemur víðar við sögu. Blaðamenn nota liann mikið, sérstaklega ef þeim er mikið niðri fyrir, eða þegar þeir vilja vera hátíðlegir. Sömuleiðis fræðimenn. Rithöfundar, sem vilja sverja fyrir sanmeyti við óhollar stefnur, nota kanselístílinn, þetta niður- lægingartákn íslenzkrar bókmenningar, til að sanna með hreinleik sálar sinnar og jafnframt sem vopn gegn spillingu málsins og bók- menntanna. Kanselístíllinn hefur haft mikil og ill áhrif á málfar al- þýðu. Fundargerðir, tillögur og ályktanir eru settar saman undir áhrifum hans. I daglegu tali gætir hans helzt, þegar einhver vill setja sig á háan hest, eða sýnast meiri maður en hann raunveru- lega er. Mörgum alþýðumanni hættir við, þegar hann skrifar sendibréf, að setja það saman í hálfgerðum kanselístíl. Þetta stafar þó venju- lega ekki af hroka, heldur blátt áfram af því, að menn halda í ein- feldni sinni, að það sé eitthvað fínna en þeirra eigið tungutak. Það mætti segja mér, að margur maður heíði misst af góðu
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140

x

Tímarit Máls og menningar

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.