Tímarit Máls og menningar - 01.12.1945, Síða 55

GRAFIÐ LJÓÐ
235
Tíminn er búinn, sagði hún með sama dauðarítúalinu.
Ég varð öskuvondur fyrir hönd gamla skáldsins. Meira vorkunn-
leysi beið hans varla hjá manninum með ljáinn en þær kaldrana-
legu reglugerðir klukku og annarrar fávizku, sem eitrað höfðu líf
þessa mikla elskhuga. Í hálfa öld hafði hann rekið arðbæra kaup-
sýslu, samkvæmt setturn reglum, og lifað heimilislífi, sem saman-
stóð af eintómum reglugerðum hins þröngsýnasta harðstjóra, og í
hjarta sínu hafði hann alla tíð borið óhamingjusama ást, og ilmur
hins göfugasta skáldskapar fyllti huga hans daglega. Mannlegt eðli
er undarlegur myrkviður, lof sé hinum skipulagslausa skapara, ann-
ars hefði ég aldrei lifað þetta ævintýri.
Ég kvaddi gamla kaupmanninn og endurgalt hjúkrunarkonunni
fyrirlitlegt augnaráð hennar og fór án þess að votta frú Alvöru
hollustu mína, enda var mér ekki boðið upp á það. En illkvittni
minni var skemmt. Ég hafði komizt að því, að hinn skúfbundni eig-
inmaður hennar hafði blekkt hana alla ævi og lifað í öðrum heimi
en hún hafði markað honum. Nú þóttist ég skilja, vegna hvers hann
hafði óttalaus styrkt mig, eftir að ég fór frá þeim: Það var ráð-
stjórn andans, bræðralag listarinnar, sem hafði gert uppreisn gegn
afturhaldi og efnishyggju frúarinnar. Ég lengdi nef mitt eins og ég
gat í áttina til stofudyra hennar.
Næsta morgun fór ég að reka erindi mitt. Eftir nokkrar fyrir-
spurnir hafði ég upp á konunni í Keflavík. Hún var ekki miklu
yngri en unnusti hennar, gamli kaupmaðurinn. Ekki var hún eins
fjáð og hann, og afrek hennar voru á aðra vísu en hans: sextán
barna amma. Hún var nú til heimilis hjá einum syni sínum, sjó-
manni. Og eftir húsakynnunum að dæma þurfti hún ekki að búast
við jafn hljóðlátri dauðastund og kaupmaðurinn. Hamingjan má
vita, hvort henni hefði auðnazt að deyja ein í rúmi.
Ég leiíaði árangurslaust hjá henni að þeirri fegurð, sem kaup-
maðurinn hafði lýst fyrir mér. Þótt ég sléttaði úr hinum óteljandi
hrukkum andlits hennar, setti í hana nýjar tennur og gæfi hinum
sjóndöpru augum hennar glóð æsku og ástar og holdfyllti innsogn-
ar kinnar hennar, varð nefið samt skakkt og munnurinn of víður.
Hún var tæplega meðalhá og herðar hennar kúptar, en ellin og
vinnuþrældómur kunna að hafa afbakað þær. Enn var hún hress