Tímarit Máls og menningar - 01.12.1945, Blaðsíða 91

FELULEIKUR OG STAÐREYNDIR
271
ánægða með að vera menn og halda á lofti sjónarmiðum mann-
kynsins“. Eg ímynda mér, að fæstir muni telja framangreind við-
skipti við hryllilegasta afbrotalýð síðari alda svo fögur og háleit,
að hægt sé að nefna þau kinnroðalaust í sömu andránni og sjónar-
mið mannkynsins. Ég skal ekki neita því, að Svíar létu stundum
sendiherra sinn í Berlin fara í sparifötin, setja hvítt um hálsinn, taka
upp betri lonnétturnar og ganga síðan á fund einhvers gálgameistar-
ans, hneigja sig fyrir honum af mikilli kurteisi og tilkynna, að þeir
mótmæltu harðlega þessu eða hinu glæpaverkinu; en slíkt er ill-
kleift að tengja við sjónarmið mannkynsins, því að sú persóna mun
hafa verið vandfundin á jörðinni, sem tók mótmælin alvarlega, enda
streymdi járnmálmurinn, kúlulegurnar og fleira dót til Þýzkalands
eftir sem áður. Sömuleiðis var varla hægt að kalla jiað hetjulega
þjónustu við réttlæti og siðmenningu að láta milljón manna her,
feitan og pattaralegan, halda áfram að æfa sig í hressandi göngu-
ferðum og snúningum til hægri og vinstri á síðustu misserum styrj-
aldarinnar, þegar norska Jjjóðin varð að þola J)yngri búsifjar en
nokkru sinni fyrr af hálfu hinna örvilnuðu spellvirkja. Ég man ekki
betur en lögleg stjórnarvöld Norðmanna hafi farið þess á leit við
Svía síðastliðinn vetur, að þeir skærust í leikinn, en það var allt til
einskis. Svo virðulega héldu þeir á lofti sjónarmiðum mannkynsins.
Herra Peter segir, „að það hafi vanalega ekki verið talið til
glæpamennsku að verzla við ríki, sem á í styrjöld. En synd sú, sem
Svíar hafa gerzt sekir um, er í því fólgin, að þeir hafa verzlað við
Þýzkaland. Og þetta er syndin gegn heilögum anda, syndin sem
aldrei verður fyrirgefin. Þeirrar misgjörðar á að vitja á sænsku
þjóðinni í þriðja og fjórða lið.“ Ég ætla að leyfa mér að vona, að
ég þurfi ekki að biðja neinn afsökunar, þó að mér veitist örðugt að
botna í þessuin orðum sendikennarans. En samkvæmt hljóðan J)eirra
mætti ætla, að hann sæi engan siðferðilegan greinarmun á styrjald-
araðilunum eða markmiðum þeirra og bardagaaðferðum, en legði
mjög að líku málstað nazista og Bandamanna. Slíkan rugling álít
ég ekki svaraverðan, né heldur samboðinn menntuðum og heilbrigð-
um manni, sem hlýtur að bera virðingu fyrir einföldustu og sjálf-
sögðustu lögmálum frelsis og réttlætis. Ég tel nægilegt að minna
hann á fangabúðir og aftökur Þjóðverja uin gervalla álfuna, til