Tímarit Máls og menningar - 01.12.1952, Page 3

TÍMARIT
MÁLS 06 MEMIIVGAR
RITSTJÓRAR
Kristinn E. Andrésson og Jakob Benediktsson
Des. 19S2 13. árgangur 3. kefti
Island, í lyjturn heitum höndum ver
ég heiður þinn og líf gegn trylltri öld.
SNORRI HJARTARSON
Stjórnmálamenn íslands á fyrri öld voru framvarðarsveit er })á bar hæst ásamt
skáldunum í þjóðarsögunni. Þeir höfðu forystu í sjálfstæðisbaráttunni, voru hug-
sjónamenn, ættjarðarvinir framar öllu, einarðir í framgöngu, leiðtogar fátækrar
framsækinnar bændastéttar, margir sjálfmenntaðir, aðrir lærðir menn í sögu, tungu,
hókmenntum og félagsvísindum síns tíma. Þeir voru mikilsvirtir, það er bjart um
nafn þeirra, þjóðin minnist þeirra með lotningu. Hinn fremsti þeirra hefur hlotið
nafngiftina „sómi íslands, sverð þess og skjöldur".
Um stjórnmálamenn á þessari öld er aðra sögu að segja. Margir er þar standa
fremstir í flokki hafa tengt nöfn sín við annað fremur en hugsjónir eða ættjarðar-
ást, jafnvel hlaðið sekt og smán á nöfn sín. Þetta hefur leitt til þess að þjóðin hefur
fengið óbeit á stjórnmálamönnum og hættir til að leggja þá alla að jöfnu og draga
áiyktun sem svo: öll stjórnmál eru andstyggð, nálægt stjórnmálum er ekki komandi
fyrir heiðarlega menn. Þar spillast allir.
Sízt skal hér dregið úr sök þeirra fulltrúa auðstéttarinnar, manna í æðstu stjórn-
málastöðum, sem hrugðizt hafa Islandi á örlagastund og opnað hér öll hlið með svik-
samlegum hætti fyrir bandarískum innrásarher. En jafn fávíslegt og hættulegt er að
selja alla stjórnmálamenn íslands undir sömu sök, leggja að jöfnu þá sem leiddu
þjóðina í gildru og hina sem vöruðu einarðlega við hverju hættuspori scm stigið
var, og hafa reynzt hetjur í hinni nýju sjálfstæðisbaráttu íslendinga, eiga hugsjónir
og ættjarðarást, varðveita arfinn frá 19. öld, eru sannir forystumenn og bera uppi
stjórnmálamanns virðingu. Einmitt þegar sektin gagnvart þjóðinni hrópar til himins
og undirlægjuhátturinn á sér ekki takmörk og foringjar auðstéttar og hændanna
góðu eru tröllum týndir, glæðir það metnað og traust að vita að til eru enn stjóm-
málamenn á íslandi sem bera hreinan skjöld, eiga þrek nýrrar framsækinnar stétt-
ar, verkalýðsins, kyssa ekki á vöndinn, glúpna eigi fyrir reiddum hnefa, heldur sýna
Islendings dug. Einn vaskastur í þeim hópi, einn sem ber einkenni hinna gömlu for-
ingja úr sjálfstæðisbaráttunni, er Einar Olgeirsson alþingismaður.
Einar varð fimmtugur 14. ágúst s.I. Þótt ekki sé ætlunin að rita um hann afmælis-
grein, og Einar hljóti að gjalda þess hér að hann er ekki skáld svo menn viti, telur
Tímarit Máls og menningar, 3. h. 1952 14