Tímarit Máls og menningar - 01.12.1952, Page 20

226
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
lil Halldórs rithöfundar Stefánssonar fornvinar míns sem tók uppá því
að eiga sextugsafmælið hér á dögunum; er þó kvonfáng nafna míns
næsta ólíkt hins suðræna rithöfundar er ég lýsti, og er þar skemst frá
að segja að fáar konur veit ég nær því en frú Gunnþórunni, að vera
manni sínum hollvættur og hægri hönd til flestra góðra hluta. Aftur-
ámóti hefur Halldór starfað í bánka nú í nokkra áratugi; en einmitt
þvílík störf finst mér hljóti að vera rithöfundi nokkurnveginn sami
fjötur um fót og geggjuð kona, ekki síst vegná þess að það er sjaldan
til nokkur gullinnstæða fyrir seðlum þeim er finnast kunna í slíkum
stofnunum. Höfundurinn er ár og síð með hugann fullan af efnum og
vandamálum skáldskapar síns, svo honum virðist sem flestir aðrir hlutir
skifti litlu máli, og mælir dagana í línum í handriti sínu — en verður
að byrja sérhvern dag á því að labba sig niðrí bánka og sitja þar lon
og don líkt og í varðhaldi hjá forynju, uns hann snýr þreyttur heim að
kvöldi.
Sá veit gerst sem reynir hversu tímafrekt rithöfundarstarfið er, hvað
það útheimtir mikið nostur og yfirlegu, og ekki viðlit að yrkja, allra
síst í óbundnu máli, nema óþreyttur. Menn geta haft ágætar hugmyndir
til skáldskapar, verið vel máli farnir og djarfir í hugsun, meira að segja
gagnteknir af göfugum hugsjónum, og þó verið aungvir rithöfundar;
það er vinnan ein sem þar ræður úrslitum og sker úr. Með öðrum orð-
um, hvort maður sé rithöfundur eða ekki, veltur á því hvort hann getur
látið eftir sér að eyða heilum vinnudegi til að finna kommunni eina
staðinn þar sem hún á að standa í setníngunni sem til varð í gær. Ekki
þarf að virða fyrir sér nema eina blaðsíðu í verki Halldórs Stefánsson-
ar til að sjá að hér hefur rithöfundur að unnið. Og þó er öll þessi nost-
ursfulla vinna að þakka því einu þreki sem höfundurinn hjó yfir til
vara að venjulegum vinnudegi loknum.
Rithöfundur hlýtur jafnan að finna til einsog hann sé að sólunda
tímanum þegar hann er ekki að sinna kalli sínu. Skyldustörf sem ekki
samrýmast kallinu hljóta að vera stöðugt mótlæti. Það er því ekki að
furða þó skáldverk Halldórs Stefánssonar virðist hafa á sér nokkurn
meinlætablæ. Hann leyfir sér sjaldan að segja það sem hann lángar til,
þegir oft þeirra orða er hrenna á vörum honum. Fólkið í sögum hans
veitir afkall til hluta sem það á og gæða sem því ber. Þroski hans hefur
stefnt í þá átt að stilla nær hófi sérhverri hræríngu pennans; í þessum