Tímarit Máls og menningar - 01.12.1952, Síða 46

252
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
hæst ílaug hún þennan dag 2310 metra. Veður var þannig, að fegurð
þess var hafin yfir öll jarðnesk orð. Það yrði að lýsa því á hugmáli,
sem oss verður ekki lánað fyrr en í ennþá æðra heimi. Eg ætla samt að
segja, svona lil að segja eitthvað: Það sást hvergi skýdrag á lofti. Það
var stillilogn og blíður sólarhiti, allar fjarvíddir gegntærar, og yfir
landinu hvíldi mikil drottinsdagshelgi. Þetta ásigkomulag náttúrunnar
mætti máski kalla upphafningu morgunsársins eða rúmhelgi lævirkjans.
Hér var meiri margbreytni í landslagi en í Vestur-Síberíu. Langt í
suðri bar við himin háan fjallgarð, kannski Khangaifj öllin, kannski
Altaifjöllin. 1 austri risu ó móti okkur Apple-fjöllin, að ég hélt. En í
vestri sá Tannufjöllin. Þar er land, sem heitir Tannu Tuva. Það köllum
vér Tannþúfu eður Tannþúfuland.
Ég hlakkaði til að sjá Bajkalvatnið. Finnur Guðmundsson náttúru-
fræðingur gaf mér munnlega lexíu um furður þess, áður en ég lagði af
stað að heiman. Það væri merkilegasta stöðuvatn jarðarinnar. Það
væri dýpsta vatn í heimi. Þar lifði sægur fiska og krabbadýra, sem
hvergi fyndust annars staðar. Og þar hefðust við selir, hverra líkar
þekktust ekki í öðrum vötnum né höfuin heims.
Þetta á sér þær orsakir, að vatnið er leifar af hafi, sem fyrir tugum
miljóna ára lá yfir Síberíu. Síðan reis landið úr sjó, en vatnið varð
eftir, og fiskar þess og krabbadýr og selir tóku að þróast eftir öðrum
leiðum en frændlið þeirra í hafinu. Vatnið mun vera nálægt 600 kíló-
metrum á lengd og 90 á breidd, þar sem breidd þess er mest, og það er
dýpra en hafið milli íslands og Skotlands.
Við erum búnir að fljúga 22 mínútur frá Irkútsk, og nú erum við
nákvæmlega yfir vesturströnd Bajkalvatnsins. Þarna blasir það við
okkur, og ég horfi niður. En ég greini alla einstaka bletti óglöggt, því
að við erum í 2200 metra hæð. Meðfram vesturströnd þess sé ég fjall-
garð. En ég sé ekkert kvikt á vatninu né í grennd við það. Yfir öllu
virðist hvíla djúpur einmanaleiki. Eftir 10 mínútur fljúgum við yfir
eystri bakka þess, en hér er vatnið mjórra en norðar.
Ennþá fljúgum við um 40 mínútur. Þá svífum við yfir norðurlanda-
mæri Ytri Mongolíu og inn yfir þetta land, sem margir Islendingar
munu trúa, að í búi eintómir stigamenn og villimannalýður.
Klukkan 6 mínútur yfir níu árdegis komum við til Ulan Bator, höfuð-
borgar Ytri Mongolíu. Það sýndist ekki vera stór borg. Hún er norðan