Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.03.1956, Síða 90

Tímarit Máls og menningar - 01.03.1956, Síða 90
Umsagnir um bækur Þórbergur Þórðarson: Sálmurinn um blómið I.—II. Helgafell. Reykjavík 1954—55. öfundi þessa verks er mikið í mun að fullvissa lesandann um það, að hann sé ekki að skrifa skáldsögu. Að þessu víkur hann æ ofan í æ, svo að maður er jafnvel orðinn leiður á því að lokum. Allt um það hefur meistaranum að þessu sinni orðið það á að skrifa skáldsögu upp á hér um bil hálft sjötta hundrað þéttprentaðar blaðsíður — sögu „um líf lítillar manneskju í þessum háskalega heimi“. — Ég heyri áköf mótmæli hans gegn slíkri staðhæfingu: — Nei, nei, alls ekki skáldsögu, heldur SANNA sögu. — Mikið rétt, meistari góður, en skáldsaga þarf ekki endilega að vera tilbúningur eða heilaspuni. Skáldsaga getur verið allra bóka sönnust — já, gildi hennar er meira að segja að mestu leyti undir því komið, hversu sönn hún er í sögulegum og mannlegum skiln- ingi. Vissulega er Sálmurinn um blómið af hinni gildari tegund skáldsagna. Hitt er svo annað mál, að hún er harla frábrugðin hin- um venjulegu dúsín-skáldsögum síðari tíma, og er það síður en svo sagt henni til lasts. Það skal fúslega játað, að ég var nokkuð uggandi um að vel tækist að skrifa bók um efni eins og þetta, ekki sízt ef ætti að skipta henni niður í tvö bindi. Og sá uggur fór heldur vaxandi eftir lestur fyrra bindisins. Það voru ógleymanlegir töfrar yfir frásögn- inni af kynnum og viðskiptum þeirra Mömmugöggu og Sobbeggi afa við litlu manneskjuna meðan hún var „ósköp lítil sér“. Myndu þeir töfrar ekki fara forgörð- um að meira eða minna leyti eftir því sem hún kæmist á legg? Það sýnir sig nú, að þessi uggur var ástæðulaus. Meistaranum hefur ekki brugðizt bogalistin frekar en fyrri daginn. Lífsspekingurinn, fræðarinn, húmoristinn — allir njóta þeir sín eftir því betur sem litla manneskjan þroskast og vitkast. Aldrei hefur Þórbergur Þórðarson sýnt það greinilegar en í þessu verki, hví- líkur galdrameistari hann er um frásagnar- list og stíl. Slíka bók var ekki á færi nokk- urs íslendings að skrifa annars en hans. Það kemur æ skýrar í ljós, hversu inni- lega þessum höfundi tekst að samsama sig þeim persónum, sem hann er að segja frá. Meðan hann var að skrifa ævisögu Áma Þórarinssonar VAR hann séra Ámi. Nú smýgur hann svo að segja inn í persónu lít- illar stúlku, hugsar eins og hún, talar eins og hún, gerir eins og hún. Er það ekki ein- mitt þessi hæfileiki, sem er dýrasta náðar- gjöf skáldsins? Ég hætti mér ekki út í að freista þess að gefa lesandanum hugmynd um viðburðarás eða frásagnarsnið þessarar bókar. Hún er of margslungin og dulvís til þess að slíkt verði gert i stuttu máli. Og einhvern veginn finnst 80
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108

x

Tímarit Máls og menningar

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.